Xelesıni, Halesini veya Xalhesıni Aşireti

Hallesini veya Xalhesıni Aşireti Sipkan veya Sipki aşiretinin bir kolu olan Xellesini veya Hallesini aşiretinin Kökleri İran’ın Soran ile Mahabad arasındaki bölgesinden geldiği bilinir. Ancak Xana Emerali isimli kürt araştırmacı “Simbol u rütielé Ezidiati” isimli eserde Sipkan(sipki) aşiretinin bu günkü Türkiye topraklarına İran’dan değil de Irak’ın Musul bölgesinden geldiğini ifade eder. Bu göçün nedenini ise 1700 ‘lü yılların başlarında cereyan eden Xezali olaylarına (Büyük yezidi katliamına) bağlamaktadır. İranın çeşitli şehirlerine dağılıp oralarda yaşamaları ise Osmanlı ile İran arasında cereyan eden sınır savaşları nedeni ile İran’a kaçmalarından olmuştur.Hayderanlılar ile bölgede kargaşa çıkararak İran sınırını geçip oradaki köyleri yağmalamaları sebebi ile İran Şahı fettah Ali ile Osmanlı Sultanı II.Sultan Mahmut 1639 da imzalanan sınır antlaşmasını yeniden gözden geçirerek tedbir amaçlı yeni maddeler eklediler. Bu maddelere göre bu aşiretlerin bu hareketleri tekerrür etmeleri halinde çok ağır müeyyideler uygulanacağını ve sorumlularının en ağır şekilde cezalandırılacaklarını hüküm altına aldırlar. Buna rağmen bu aşiretler 1829, 1854 ve 1877 yılları arasında Türkler ile Ruslar arasında patlak veren savaşlara iştirak ettiler ve o dönemlerde Ruslardan yana tavır koyarak yine boşatılan köy ve kasabalara saldırdılar. Birinci dünya savaşı sonrasında bu bölgede yaşayan ancak hala Yezidi inancına tabi olanlar ise Erivan, Gürcistan ve talin bölgelerine göç ettiler. Dilleri kırmaç Kürtçesi olup şafii mezhebine bağlıdırlar.Günümüzde yoğun olarak bulundukları yerler; İran’da xoy,maku ve Türkiyede ise;Diyadin ilçesi Satıcılar, Göğebakan, Tavla,Dayıpınar, yeşil durak köyleridir. Bu köylerde toplam nüfusları 4220 civarındadır.(Aşiretler Raporu:1987) Ağrı ili merkezde ise;yaşayan Xellesinilerin nüfusu 1800 kişi civarındadır. Ağırlıklı olarak Aşağı Yoldüzü,Yukarı Yoldüzü ve Ozanlar köyleridir. Ayrıca,Tutak,Iğdır, Eleşkirt, İstanbul,Muş,Van, İzmir,Konya,Ankara ve İzmit Dilovasında yaşamaktadırlar. Dilovasında yaşayan Xellesinilerin nüfusu 500 civarındadır. 1990’lı yıllarda bilinen aşiret reisi Hikmet Özmen olduğu ifade edilmektedir Derleme:Memedé Kazım www.semskiasireti.com Araştırmalarımız sürüyor,İlave ve düzeltmeler yapılacaktır. UYARI: Bu sitedeki bütün materyallerin her hakkı saklıdır. İzin alınmadan ve kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz ve kopyalamak suretiyle elektronik ortamda kullanılamaz ve kitaplaştırılamaz.