SANCAK (BERİYA XALEF AĞA)

SANCAK (BERİYA XALEF AĞA)

Sancak Bölgesi “Beriya Xalef Ağa” (Xalef Ağa Düzlüğü) olarak da  isimlendirilmektedir. Bölgeye adını veren xalef Ağa’nın 1700’lü yıllarda yaşadığı rivayet edilmektedir. 1730 yılında Süryani Mafıryanını (Patrikten sonraki en önemli din adamı) öldüren Bamınmın’lı Kürt Abdal Ağa’nın da Xalef Ağa’nın kardeşi ya da Amcazade’si olduğu, Garzan (Kurtalan-Kozluk) ‘daki zoqêli derviş beg ailesinden Fettah Paşa’nın da aynı aileye mensup olduğu ileri sürülmektedir. Kasikâ ve Dasıka aşiretleri de coğrafi olarak sancak bölgesine ait sayılmaktadır.

Ünlü kürt Şairi CEGERXWİN SANCAQA XALEF AĞA’nın aynı zamanda AŞİT SANCAĞI (AŞİTA) Olarak adlandırıldığını ve bölgenin esas olarak MAHALMİ, KASIKA, DORIKA VE hacı silemana Aşiretlerinden meydana geldiğini, Kuresa VE şapisni Aşiretlerinin de Nusaybin ile Aşita arasında yerleşik birkaç küçük aşiretten olduğu ileri sürülmektedir.

Aslen doğubeyazıt’tan gelen Xalef Ağa ailesi halen Nusaybin’e bağlı Girebiya ve Aznavur köylerinde yaşamaktadır. Abdal ağanın Torunları da Aznavur köyünde ikamet etmektedir.

 Xalef Ağa ailesinin bir dönem Hax köyünde kaldığı ve Dermemmıkalı mala Şêşe bazit’lerle çatıştıktan sonra sancak bölgesine geldikleri rivayet edilmektedir. Abdal Ağa ünlü Lawij yazarı Süryani Mafuryan’ı (Patrik Vekili) 1730 yılında öldürmüştür. Torunlarından Hacı Çeçen ve Hacı Muhammed Aslan halen Nusaybin Aznavur köyünde yaşamaktadır.

 Aznavur’da İpek yoldan geçen kervanlardan haraç alan Xalef Ağa Musul’dan İstanbul’a Osmanlı Padişahına gönderilen Çok güzel Bir Cariyeye el koyar, kervan Başının ikazlarına kulak asmaz ancak çok akıllı olan cariye kendini teslim etmeyerek direnir, Xalef Ağa çok zorlayınca, cariye “senin çok yiğit olduğunu duydum, eğer parmağımdaki bu yüzüğü ateşte kızartıp kulağının arkasına bastırdığımda sesin çıkmazsa senin olmayı kabul ederim” der. Xalef Ağa Sevinçle yüzüğü kızartıp kulağının arkasını dağlar, sesi çıkmaz. Bir müdden sonra cariyeden muradını alan Xalef Ağa, cariyenin istanbul’a götürülmesine izin verir. İstanbul’a gelen cariye durumu ilgilere bildirir ve hikayesini aynen anlatır. Xalef Ağa’nın fermanı kalkar, cariyenin yüzüğü nusaybin’e gönderilir, yakalanan Xalef Ağa’nın kulağının arkasındaki iz’in yüzükle aynı olduğu görülünce kafası kesilerek istanbul’a gönderilir. Başsız cesedi Bamınmın’da defin edilir. Xalef ağa’nın Tezxarab köyünde oturan oğlu Hasan bir bayram sabahı bayramlaşmak üzere Aznavur’da oturan annesinin yanına gider. Ağabey’i ile rekabet halinde olan Kardeşi Yusuf, adamlarına “hasan geldiğinde atını alın ancak ilgi göstermeyin, kızıp çamurlu ayakkabıları ile odaya girip halılara bastığında da “burası ahır mı?” deyin. öfkelenip size saldırdığında öldürün” der. Planı aynen uygulayarak Hasan’ı öldürürler. Hasan’ın Gırêbiya Süryanilerine sığınan hamile karısı, bir erkek çocuk doğurur. Çocuğa Hasanê Çuçanê ismi verilir (Küçük hasan) çocuk büyüyünce tekrar liderliği ele geçirir.

 

XALEF AĞANIN SOY AĞACI

 

                                                 XALEF AĞA

                                                        ↓

                 -----------------------------------------------------------------------

                 ↓                                                                                       ↓

           HASAN                                                                              YUSUF

                ↓

           HASAN (ÇUÇANÊ)

                ↓

             İSA

                ↓

            ÖMERÊ HANNO

                ↓

             HASAN

                ↓

              SELİM

                ↓

HASAN GİRBİYANOĞLU

 

 

 

KAYNAK;ALTAN TAN