..
Botan Kökenli bir aşirettir.Muhammed Zeki Emin Beg 1930 yılı verilerine dayanarak bu aşiretin yaklaşık 400 aileden oluşan göçebe bir aşiret olduğunu yazmıştır. Yaz aylarında Van gölünün güney tarafında yaşarlar.Büyük Osmanlı Arşivlerinde Duderi Aşireti 1526 ve 1567 hane ve mucerred sayıları le kayıtlıdır.Kırmanci şivesi ile konuşan Duderiyanlar dinlerine sıkı bağlıdırlar
Duderi veya Düderyan aşireti olarakta bilinen bu aşiret günümüzde ekseriyetle Van, Bitlis ,Muş Şirnak, Batman, Siirt ve Diyarbakır civarında da yaşamaktadırlar .Kırsalda yaşayanların tamamına yakını hayvancılık ve çiftçilikle uğraşır.Batmandaki 52 aşiret içinde en önemlilerinden biri Düderi aşiretidir.
archive.org/bulletindellasoc. isimli sitede yayınlanan Bulletin de la Société d'Anthropologie de Lyon sayfasında ;
Ermeniler, Kürtler arasında yaygın bir görüş göre;
Gordion dağlarında yaşayan Ermeniler osmanlı zamanında bağımsızlıklarını korumak için İslam'ı benimsemeye zorlandı. Bu durumda Duderi aşireti ile bazı ermeni asıllı aşiretler gibi Mamikonian-satraplık soyundan olduğuna inanılan Kim taron (MUŞ) aşiretleri gibi Duderiyanlarda kürtleşmişlerdir denilmektedir. Moğol ve Tatar saldırıları sırasında savunmasız kalan bazı ermeni aşiretleri Kürtlerin yaşadığı dağlara sığınmışlar ve aralarında erimişlerdir. (1840 ve 1878 tarijhleri arasındaki araştırmalar). Her ne kadar bu bilgiler bu şekilde lanse edilmişse de doğruluk payı şaibelidir. Zira bazı Duderiyanalılar şeyh olduklarını ve Şeyh İsmili Duderiya, Şeyh Muhammed-i Duderi, gibi zatların bu bu aşirete mensup oldukların ve Ermenilikler alakalarının bulunmadığını iddia etmektedirler. Bu zatların türbeleri Diyarbakır’dadır.
2000'E Doğru Dergisinin 1987 yılında yaymladığı "Aşiretler Raporu"'nda Duderi aşireti hakkında şu bilgileri vermektedir;
Siirt civarında yaşayanların nüfusu: 2.500 kişi civarındadır(1987 yılı verileri)
Dini:İslam (Şafii), Dil: Kırmanç Kürtçesi'dir.
İleri gelen aileleri(Lider), Ağaçyurdu köyünden Mirze tetik ailesidir.
Yaşadıkları yerler;
Eruh İlçesi: Kış Aylarında, Fındık Bucak Merkezi,,Ağaçyurdu köyü,ve Ciraf yaylası
Yaz aylarında,Pervari ilçesi,Deşti rehva , İle Van gevaş ilçesi yaylalarıdır. Şeyh Sait isyanına katılmışlardır, Pervari ilçesindeki Adiyan,Şakiran ve tayan aşiretleri ile zaman zaman husumetleri vardır. Yarı göçebe yaşarlar,Suriye ve Irak sınırlarından ticaret amaçlı sürekli kaçak yollardan gidip gelirler.
Siirt Merkez'de yaşayanların nüfusu ise 250 kişi (1987 yılı verilerine göre) civarında olup, Lider aileleri Sirrt Merkezde yaşayan Muhammed ve Abdurrahman Çiftçi aileleridir.
Kışın Siirt ili, Yazın ise Bitlis'in Sarıkonak bucağı,Direktaşı ve Ağaçköprü köylerine giderler, Yarı göçebedirler,keşkoli Aşireti ile yakınlıkları vardır.
Gordion dağlarında yaşayan Ermeniler osmanlı zamanında bağımsızlıklarını korumak için İslam'ı benimsemeye zorlandı. Bu durumda Duderi aşireti ile bazı ermeni asıllı aşiretler gibi Mamikonian-satraplık soyundan olduğuna inanılan Kim taron (MUŞ) aşiretleri gibi Duderiyanlarda kürtleşmişlerdir denilmektedir. Moğol ve Tatar saldırıları sırasında savunmasız kalan bazı ermeni aşiretleri Kürtlerin yaşadığı dağlara sığınmışlar ve aralarında erimişlerdir. (1840 ve 1878 tarijhleri arasındaki araştırmalar). Her ne kadar bu bilgiler bu şekilde lanse edilmişse de doğruluk payı şaibelidir. Zira bazı Duderiyanalılar şeyh olduklarını ve Şeyh İsmili Duderiya, Şeyh Muhammed-i Duderi, gibi zatların bu bu aşirete mensup oldukların ve Ermenilikler alakalarının bulunmadığını iddia etmektedirler. Bu zatların türbeleri Diyarbakır’dadır.
2000'E Doğru Dergisinin 1987 yılında yaymladığı "Aşiretler Raporu"'nda Duderi aşireti hakkında şu bilgileri vermektedir;
Siirt civarında yaşayanların nüfusu: 2.500 kişi civarındadır(1987 yılı verileri)
Dini:İslam (Şafii), Dil: Kırmanç Kürtçesi'dir.
İleri gelen aileleri(Lider), Ağaçyurdu köyünden Mirze tetik ailesidir.
Yaşadıkları yerler;
Eruh İlçesi: Kış Aylarında, Fındık Bucak Merkezi,,Ağaçyurdu köyü,ve Ciraf yaylası
Yaz aylarında,Pervari ilçesi,Deşti rehva , İle Van gevaş ilçesi yaylalarıdır. Şeyh Sait isyanına katılmışlardır, Pervari ilçesindeki Adiyan,Şakiran ve tayan aşiretleri ile zaman zaman husumetleri vardır. Yarı göçebe yaşarlar,Suriye ve Irak sınırlarından ticaret amaçlı sürekli kaçak yollardan gidip gelirler.
Siirt Merkez'de yaşayanların nüfusu ise 250 kişi (1987 yılı verilerine göre) civarında olup, Lider aileleri Sirrt Merkezde yaşayan Muhammed ve Abdurrahman Çiftçi aileleridir.
Kışın Siirt ili, Yazın ise Bitlis'in Sarıkonak bucağı,Direktaşı ve Ağaçköprü köylerine giderler, Yarı göçebedirler,keşkoli Aşireti ile yakınlıkları vardır.
Mardin Yöresinde yaşayanlar ise; 3000 kişiden ibarettir.Burada Duderiyan,Dudiran veya Dıdaran olarak anılırlar. Şafii olup Kırmanç Kürtçesi konuşurlar. Cizre İlçesi Tepeönü Köyü, Sırsırık mezrası ve Sulak köyünde ikamet ederler. Buradaki lider aileleri, Aslan Ailesidir. Nusaybin ilçesi, İdil ilçesi, Sırtköyde oturanlar da mevcuttur. Diğer Lider aileler ise Akman ve Emir aileleridir.
menemen Aşireti ile arazi anlaşmazlıkları vardır. Yarı göçebedirler, yazın Şirnak ve Van yaylalarına giderler, Kaçakçılıkla da uğraşmaları nedeni ile sık sık Irak ve Suriye'ye gidip gelirler.
Derleme:Memedé kazım
BU SAYFA İÇİN YAPILAN YORUM VE DÜZELTMELER
| ABDULSELAM AKŞIN (11/05/2013 01:43) | ||
| Konu : | teşekkür | |
| Mesaj : | ben duderan aşiretindenim bu sitenin yapılışında emeği geçen tüm insanlara teşekür etmek istiyorum çok güzel olmuş ben çok sevindim araştırmalarınızda başarılar | |
mirhan bedirhanoglu tarafından sitenizde bir habere yorum yapıldı.
Email :
Başlık :
Yorum: selam duderan aşireti ermeni deyıl bunu bilin duderan aşireti mekkedan gelmiş nakşi bendidir ve mekkeden gelirken urfa veran şehire getirilmiştir magarada yaşamışlar 4 asırlık kalmışlar orda o yure insanı bu isimle adlandırılmışlar eşira duderiya yani duderan aşireti 4 asrdan sonra vana gitmişler ve vandada bi 4 asır kalmışlar van halkı da bu adı varmi koçer ordada 4 asır kalıp bi kısmı göç edipsurıyeye gider ordada bi kaç asır kalıp botan bulgesıne galirler ve botan miri mirzeydin botan mirlerinin buyuk miridir ve osmanli devleti tarafında dagıtılıyorlar ve o gun ve bu gun dogu ve guney dogu ve orta dogu bulgesıne yayılıyorlar bu aşiret ehli beyten geliyor şeh ismail ve şeh muhaammet ve şeh ömer re duderi de bu aşiretendir yani abbasi soyundandır mir bedirhan beyde mir zeydinin kardeşidir ve mir aga ve irfan ve cengiz han ve cıte ve zine bunlar toplam 7 kardeşler şu an dunyanın en buyuk aşiretıdır duderan aşireti
Not:Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir. Yazılan yorumlardan sitemiz hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz...
Duderan kimi kaynaklara göre bir aşirettir. Kimi kaynaklara göre Şırnak Hacıbeyran hacıbeyram aşiretinin bir koludur. Yani alt bir koludur. Kimi rivayetlere göre duderanların cumhuriyetten sonra bir çok aile ye bölünmüş ve bir kaç ileri geleni ortaya çıkmıştır. Ancak bu ileri gelenlerinden biri Hacıbayram aşireti mala Süleyman ağa ve Mala Tatar ağa tarafından ortadan kaldırılmıştır. Bir çok olayda bu ileri gelen duderan içinde kafasını yere etmiştir. Şimdi çocukları emekli olarak hayatlarını devam ettirmektedirler bazı duderanlarda Tatarların yiğenleridir.
YanıtlaSilBayar soyadlılarda Duderandır. Ve hep ayrılıkçı faaliyetlerde bulunmuşlardır.
SilDuderanlar anne baba nine isimlerini Kürtçede ki gibi kullanmazlar, Ermenice veya Türkçe kullanırlar.
YanıtlaSil