Bir kısmı Irak sınırı içindedir. Ayrıca Türkiye ve İran içlerinde de yaşamaktadırlar. Kahramanlıkları ve misafirperverlikleri ile tanınmış bir aşirettir. Irak’taki kısmı Erbil Mirexor bölgesinde oturur. 1940’lara kadar göçebeliğe devam ediyorlardı. Türkiye’de geneli Yüksekova ilçesinde oturuyorlar. Kuzey Azerbaycan ve Suriye’de de kabileleri bulunmaktadır. Bir kısmı Irak/ Barzan bölgesinde Şirvani, Colemeri, Mizori, Beroji, Nizari, Kerdi ve Bıneci aşireti ile beraber oturmaktadır. Aşiret kendi arasında Mendan, Zidan, Sirati veya Serhati, Beneci kabilelerine ayrılır. Zidan Kabilesi Merkur bölgesinde, Serhatiler Bilkelas’ta oturur. Mendanlar Tekaver’dedir. Türkiye’de Zidan veya Sidanlar, Zeydan aşireti olarak tanınır. Türkiye Zeydanlarının bir kısmı İran Markur bölgesinde bir kısmı Şemdinli’dedir. Abbas Azavi bu aşiretin asıl isminin Erki olduğunu söylemektedir. Azavi kitabında 1942’de Hereki aşiretinin reisiyle görüştüğünü ve bu görüşmede reisin kendisine biz Duvin’den geldik dediğini aktarır. Duvin, Eyyubi hanedanının mensup olduğu Revadi aşiretinin de merkezidir. Nitekim İbni Azraki, Tarihi Fariki’de Huveriki diye bir aşiretin varlığından bahsetmektedir. Hereki aşireti tarihi 22 büyük aşiretten biri olarak kabul edilmektedir. Herekiler son kurulan Mehabat Cumhuriyeti’nde öncü asker gücü olarak görev yapmıştır. Zeydanlar günümüzde Yüksekova’da kendilerini müstakil bir aşiret olarak kabul ederler. Tarihte Hereki aşiretinin bir kabilesi olarak yaşamlarını sürdürmüşlerdir.
KAYNAK:RUHAVİ
ARAŞTIRMA:2
Kürtler ve Kürdistan kitabının yazarı Muhammed Emin Zeki Beg'e göre Herki veya Herekiler yaklaşık 5000 aileden oluşan büyük bir aşirettir.Çok güçlü olan bu aşiret'in bir kısmı sınır dağlarında, bir kısmı da akra taraflarında yaşar. 8.000 kadar nüfusu Bastureçayı ve Rewanduz mıntıkasında ikamet ediyor(Not Bu veriler 1930 yılına aittir.) Aslında bu aşiretin toplam nüfusu 20.000 kadardır.
Erbil livası civarında yaşayan Herkililerin hane ve çadır sayısının toplamı 5000 'ee yakındır.Bir kısmı sınır ve bir kısmı da Akra ve Revanduz(Basturçay) da yaşarken bir diğer kısmı da Erbil de yaşamaktadır.
Mark Skyes’a Göre Van ve Çevresindeki Aşiretler'den olan Herkiler hakkındaki Kısaca Bilgileri şunlardır;
Van, Erzurum ve Musul'da yaşarlar, Büyük bir göçebe aşirettir. Koyu tenli insanlardır. Komşuları Kürt olmadıklarını ancak çok zalim olduklarını söyler. Kadınları cesur ve erkeksidir. Büyük koyun sürüleri vardır.
Aşiretin Bileşenleri:(Kolları)
a) Merdan (Van civarı.)
b) Zerhati
c) Zeydan (Van, Erzurum ve Musul çevresi)
d) Haji ( Herki Aşiretinin yerleşik koludur.)
1987 tarihli aşiretler raporunda; Şemdinli İlçesi yöresinde yaşayan Herkilerin nüfusunun 4000 kişi olduğunu yazar. Şemdinli ilçesinin Uğuraçan,Meşelik, Boğazköy, Konur ve Aksu köylerinde yaşarlar. Şemdinlideki Herkilerin tamamı müslüman olup şafii mezhebine tabidirler. Aşiretin yarısı Irak sınırının yakınıda ikamet eder. Komşu aşiretler ile dosttur. 1927 yılındaki Şemdinli isyanına katılmışlardır. 1930 yılındaki Oramar isynında ise Hükümet kuvvetlerine yardım etmişlerdir. Iraktaki akrabaları ile diyalogları iyidir.
Kaynak:
1-M.E.Zeki Beg.
2-Mark Sykes
Araştırma:3
Van ve çevresinin yaylak alanlarının kullanışlı olması diğer yerlerden gelen aşiretlerin buralarda bir takım problemler çıkarmasına sebep olmuştur. Örneğin; 1869 yılında Musul aşiretlerinden olup Şemdinan ve Gevar‟a yaylak için gelen Herki aşireti buradaki ahaliye zarar vermiş ve bir takım mallarını gasp etmiştir. Bu sebeple Herki aşiretinin üzerine asker sevk edilerek gasp ettikleri mallar ellerinden alınmıştır.
Büyük Osmanlı Arşiv Belgelerine Göre, Van ve Çevresindeki Aşiretler ve Bulundukları Yerler incelendiğinde Herki Aşiretinin Gevar bölgesinde mukim olduğu görülmektedir.
Kaynak:(Büyük Osmanlı Arşivi, A.MKT. MHM, 437/67, (22/Za/1285) 6 Mart 1869.)
Araştırmacı Mrhdad R.İzady "Kürtler" isimli eserinin 339.sayfasında ' kadınların statüsü ve aile hayatı bölümünde' ; Şu ifadeyi kullanmaktadır: 1928 Yılında İran Şahı Rıza'nın kuvvetlerine yenik düşen son Kürt Askeri lideri, Herki Aşiretinin reisi olan bir kadındı.
HERKİ AŞİRETİ İLE ALAKALI BİR VİDEO
BİR HERKİ AŞİRETİ MENSUBU 1959
İlave ve düzeltmeler yapılacaktır.
UYARI: Bu sitedeki bütün materyallerin her hakkı saklıdır. İzin alınmadan ve kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz ve kopyalamak suretiyle elektronik ortamda kullanılamaz ve kitaplaştırılamaz.
Not:Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir. Yazılan yorumlardan sitemizhiçbir şekilde sorumlu tutulamaz...
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder