Mendıkan veya Mendiki Aşireti

Medıki vey a Mendeki Aşireti

Ünlü Kürdolog ve araştırmacı Dr.Fritiz  Mendıkanlıların Kökleri Kuzey Irak ve İran Kurdistanından gelen ve çok  önemli bir aşiret olan Şikakilere  dayandığıni  ifade eder. Başlangıçta Yezidi inancını benimseyen bu aşiretin günümüzde büyük bir kısmı islam dinini seçmiştir. Halen Yezidi inancını benimseyenler  Kuzey Irakta  Mihirkanlılar ile komşu  olarak yaşamaktadırlar. Irak Kurdistanındaki Mendık denilen yerden bu ismi aldıklarını iddia ediliyor. Bazı kaynaklar da Şeyx Mend’in müritleri olduğu için  kendilerine Mendıki veya mendıkan denildiğini anlatır. Burada  küçük kabilelelere ayrılmış olup, bu kabileler şunlardır.

a)     Şehwan Kabilesi: Xan  Köyünde yaşarlar. 1938 yılı itibari ile 50 hane Mendıkanlı  mevcudu vardı. Reisleri Xelefé Hsen idi.

b)    İzo’I Kabilesi: Déloxan’da yaşarlardı  100 hane vardı ,Reisleri:Qasımé Hsen

Bu bölgede islamı seçenler “Eyn Xezal”  taraflarında yaşarlar.

Muhammed Emin Zeki beg’in  1930 yılı verilerine dayanarak verdiği bilgilerde , Bu aşiretin 300 haneden oluştuğunu, Telafer ve Beled arasında göçebe hayat sürdüklerini ve  kısmen müslüman olduklarını yazar.

Günümüzde Ağırlıklı olarak,Mardin Mazıdağı civarı, İran,Van, Hakkarinin bazı bölgelerinde ve Ağrı  il ve ilçelerinde yaşarlar. Van  yöresine 1415   ile 1430 yılları arasında Şikakiler ile beraber Hemze Bey’in idaresinde  gelip Mahmudiye beyliğine katılmışlardır. Van’da  yaşayan Mendıkanlılardan ayrılan en büyük   kabile Zoqorilerdir(éla Zoqoriya)  Eskiye dayanan güçlü bir yapıları vardı. Önemli şahsiyetleri arasında Mala Kok Ağa dedikleri  Heip Ağa(Xeto) ve oğlu Cangir ağadır. Mala Emer Ağa, Mala Çoloyé Nésir,ve Sımoyé Çeto  gibii beyler  Zoqori ailesindedir. Cangir Ağa 1906 ile 1916 yılları arasında Muradiye (Bégıri) Ebex(Çaldıran) ve Diyadinin bazı köylerinde oldukça nüfuzlu bir ağa iken Ermeni tehcirinde Müslüman Kürtler ve  Osmanlı askerleri ile girdikleri çatışmalara daha fazla dayanamayarak, önce Kars Digor’a oradan da Ermenistanın Elegez, Tezekend ve Erivan civarlarına kaçmak zorunda kaldılar. Bu kaçış esnasında Takori aşireti Reisi Hüseyin Bey ve Şemsikanlı Dırbas Xan’ın oğlu ve aynı zamanda Van Livası Hamidiye Alayları  komutanlarından Sadun Bey’in büyük desteklerini almışlardır. Mendıkanlıların  Yezidi inancında olanları Yezidi inanç kast’ının Miridxane   bölününde yer almaktadırlar.

 Derleme : Memedé Kazım

 

 Araştırmalarımız sürüyor.İlave ve düzeltmeler yapılacaktır.

 Uyarı:

Kaynak gösterilmeden ve izin alınmadan, kopyalanamaz, elektronik ortamda kullanılamaz ve kitaplaştırılamaz