LOLAN AŞİRETİ

Bazı Lolan aşireti mensupları, Kökenlerinin Orta Asyada Hun Türklerine kadar uzanan bir aşiret olduğu iddia edilmektedir. Ancak, Lolan kelimesinin karşılığı bu güne kadar bulunamadığından ne anlama geldiği net olarak bilinmemektedir. Ancak Farsça kökenli Lal-Lul, veya lol kelimelerinin değişikliğe uğraması ile günümüze Lolan olarak geldiği tahmin edilmektedir. Bazı kaynaklar Orta asya’da Lou-Lan adlı bölgede yaşadıklarından bu aşirete Lou-lan bölgesinden gelenler anlamındaki Lolan ismini aldığını ifade etmektedirler. Muhammed zeki Emin Beg’e gore; 1931 yılı verilerine gore 450 aileden oluşan ve göçebe hayatı yaşayan bir aşirettir.Bu aşiretin büyük kısmı Muş İlinin kuzey batısındaki varto(Gım Gım) ,Hınıs,Pülümür, Erzincan, Aşkale, Kars’ın bazı yörelerinde,Nazimiye ,Mazgirt’te ve çok az sayıda da Bulanık’ta yaşadıklarını ve göçebe hayattan yerleşik hayata geçmtiklerini anlatmaktadır. Mezhep olarak Şii’dirler. Ancak göçebe hayatı dolayısı ile başka aşiretlerin içinde yaşayanlardan sunni mezhebine geçenler olduğu da tahmin ediliyor. İnançları münasebeti ile kendilerine yakın buldukları İran kökenli Hormeki , Abdalan ve Balhan aşiretleri ile zaman zaman ortak hareket etmişlerdir. Gaziantep cıvarında da yaşayan (Özellikle Araban ilçesi) Lolanlılar da bilinmektedir. Ancak Dersim kökenli Lolanlılar ile aynı guruptan olup olmadıkları bilinmmektedir. Bazı görüşler isim benzerliğinden kaynaklandığını ifade ederler. Başka bir kaynakta ; Doğu Türkistanda araştırma yapan Raphael Pompelly'nin verdiği kaynak bilgilerde Lobnor gölünün kenarındaki Lu-Lan kasabasında gelen bir halk olduğu iddia edilmektedir. Bu kasaba yakınlarındaki Mesa tepelerine yakın yerlerde M.Ö 5 veya 6 bin yıllarında yaşdıkları Pompelly'nin yaptığı Mezar kazılarından elde ettiği,aynalar, tarak,işlenmiş kemik, tahta ziynetler ve renklerini binlerce yıllardan beri koruyan kumaşların incelenmesinden anlaşılmıştır. Bu gün yaşadıkları bölgeye Selçuklu Sultanı Çağrı Bey zamanında geldikleri kabul edilmektedir. Varto tarihinde ise, Lolanlıları akkoyunluların karaballı oymağına bağlandığını görmekteyiz. Varto’daki Lolan kabilesinin bütün büyükleri, Erzincan ve şimdiki Tunceli ilinin Pülümür ilçesinin Danzig bölgesinden geldiklerini ve oradaki Çirik ve civar köylerinde oturdukları, bunu da babalarından ve dedelerinden duyduklarını söylemektedirler. Danzig bölgesine ise, İran’ın Horasan bölgesinden göç ettiklerini, bu göçün, Selçuklu akınları ile birlikte veya sonra olduğu belirtilmektedir Kırmanci ve Dersim zazacası konuşan bu aşiretin Karakoyunlular döneminde buraya yerleştirilen Türkmen alevi boyu olduğuna iddia edenlerde vardır. Zira Bazı Lolanlılar kendilerini cengiz Hanı’ın torunu Hulagu’nun soyundan olduklarını ve Hou-lolagu ismininin günümüze kadar değişikliğe uğrayarak Lolan ismini aidıklarını da ifade ediyorlar. Tarihte bir dönem hüküm sürmüş olan ve once Akad kralı Sargon tarafından ele geçirilen daha sonrada Asur ordusunun m.ö. 828 yılında egemenliğine son verdiği Lollo veya Lolobi devleti ile bağlantılarının olup olmadığı araştırılmaya değer bir konudur. Bu devlet Horın-Şeyhan , Kerkük ve Horato bölgesinde hüküm sürmekteydi. Ancak genel kanı lolanlıların kürt olduklarıdır. Memedé Kazım

1 yorum:

  1. Bence Kürtler. Irak ve İran sınırında Lolan adlı bölge vardır. Loulan mantıksız geliyor.

    YanıtlaSil