KAVİ AŞİRETİ

 Ko'vi,Kavi,(Kayı) Asireti: Adıyaman bölgesinde ve Suriye'de yaşarlar.Bazı kaynaklar bu aşiretin aslında Kürt olmayıp,Oğuzların  kayı boyundan oldukları ve  KAYI diyemedikleri için, kelimenin telaffuz farklılığından dolayı Kayı kelimesinin Kavi veya Kovi olarak değiştiği tezini  ifade etseler de bu güne kadar bu fikri  destekleyecek net bilgiler bulunmamaktadır. Bu konuda Sadece mesnetsiz bazı yorumların sanal ortamda paylaşılmasından kaynaklanan bir bilgi kirliği olduğu konusunda hem fikir olanlarda  mevcuttur.Bazı araştırmacılar Suriye topraklarındaki Kovi'ler ile yaptıkları mülahazalarda  Kovi veya Kavilerin, KAYI Boyu'nun da Oğuzlar'ın 24 boyundan biri olduğunu, asıl Osmanlı İmparatorluğunun kurucularının kendileri olduklarını belirttiklerini ifade etmektedirler.

Aslında Kovi kelimesi Kürtçede yabani ürkek anlamına gelmektedir. Kavi veya Kawi kelimesi ise narin ince kibar  ve etkileyici güzel anlamına gelmektedir.(hatta kürtçede Hey lé Kawé Kubaré isimli türkü'deki ifadelerden de anlaşılacağı gibi anlam bakımından kayı ile kovi veya kavi  kelimelerini ilişkilendirmek zordur.Muhammed Emin zeki Bey bu aşiretin 1930 yılı verilerine göre 5000 ailden oluşan oldukça büyük ve göçebe halinde yaşayan bir kürt aşireti olarak tanıtmaktadır.

başka bir araştırmaya göre ise;

Kavi (katip ismindeki K ile kara ismindeki k arasında bir sesle okunmalıdır.) Adıyaman Şanlıufra / Halfeti, Suriye gibi birçok bölgeye dağılmış vaziyette hayatlarını sürdüren geniş bir aşiretir. Uzun süre göçebe hayatı yaşamıştır. Kaviler federasyon türünde yani aşiret deyimi ile abr düzeyinde örgütlenmiş bir topluluktur. İçlerinde şeyh nesli –Arap, seyid olanlar ve normal statülü birçok kabile bulunmaktadır. Rezan, Şeyh Hasanan, Musıkan, Ömerıkan, Cımıkan gibi kabilelerin yer aldığı Kaviler tarih boyunca dağlık bir bölgede hayvancılık ve ziraatla uğraşmışlardır. Bu nedenle tarihi açıdan varlıkları hakkındaki bilgi geniş değildir. Ancak var olan bilgilerde yoruma dayanmaktadır. İslami dönemin coğrafyacı âlimleri ve soy kütüğünü tutan bilginlerden hiç biri Kavi diye bir aşiretten bahsetmez. Ömeri, Makrizi, Mesudi, Semani, İbni Hurdazibe, Makdisi gibi âlimlerin eserlerinde Kavilerle ilgili bir bilgi bulunmamaktadır. Bu da göstermektedir ki Kavi bir aşiret olmayıp çeşitli yerlerden bir araya gelmiş kabileler topluluğudur. İçinde Kürt, Türkmen, Arap, Alevi, Sunni, Yezidi gibi birçok unsuru barındırmaktadır. Bu şekilde örgütlenmiş aşiretlerin bölge coğrafyasında pek ağır bir fonksiyon icra etmeleri de maalesef mümkün olamamaktadır. Zira ne belirli bir aşiret reisliği yapan şahıs ne de sahip oldukları bir zozan bölgesi olmamaktadır. Bütün bunlara rağmen son 500 yıl içinde kaviler bir arada ve Besni, Araban, Halfeti, Adıyaman merkezde Reşi –Reşvan aşiretine karşı bir birliktelik oluşturmaya çalışmış, var gücü ile yaşadıkları dağlık coğrafyayı koruma altına almayı hedeflemişlerdir. Şu da bir gerçek ki tarih boyunca abr düzeyinde örgütlenmiş topluluklar ırk, din, dil, soy gibi sosyolojik fonksiyonları göz ardı ederek daha fazla coğrafik, siyasi ve ekonomik sebeplere dayalı bir yol izleyerek saflarını pekiştirme yoluna gitmişlerdir. Bu nedenle birçok aşiret yapısı bu şekilde hayatını sürdürmüştür. Kavi aşireti buna en bariz örnektir. Kaviler son 200 yılda üütüncülük ziraatı ile uğraşan aşiretlerden biridir. Genellikle bölge coğrafyasında bu aşiret mensupları tütünün serbestçe satılması yasak olan dönemde tütün kaçakçılığı ile ün yapmışlardır

Kavi aşiretinin kürtmü, türkmi tartışmaları hala devam etmekte ancak henüz net bir bilgi kaynağına ulaşılamamıştır.

Ancak 1987 tarihli  2000'e doğru dergisinin araştırması sonucu hazırlanan aşiretler raporuna göre;
Adıyaman ve çevresindeki yerleşimlerde  yaşayan Kavi aşiretinin toplam nüfusu 16.105 kişi'den ibarettir. İnanç olarak, nüfusun bir kısmının Hanefi mezhebine, diğer kısmının  ise Alevi-Kızılbaş olduğu ve Kırmanç kürtçesi ile konuştuğu kaydedilmiştir. Belirtilen tarihteki(1987)  dönemde ileri gelen önemli aileleri ise Adıyaman Merkez ilçesine bağlı İpekli köyünün Ziyaret ve ve Payamlı mezra- larında oturan   Özbilgin ailesi mevcut 12 bin dönüm arazıiye sahip olup, burada çok etkindirler. Arazinin tamamı  onlara aittir. Gültekin ailesi de kavidir ve şehir merkezinde ikamet ederlerdir.
Yukarıda  zikredilen 16,105 kişilik toplamı nüfusun  ikamet ettiği yerler ise şunlardır;
Adıyaman Merkez bucağının Gözebaşı köyü ve Hösürge mezrası,
Kuyucak Bucağının merkez ve Ormaniçi, Pınaryayla, çamlıca Boğazözü, Olgunlar, yassıkaya,Taşgedik,Kömürköy,Ağaçkonak,Varlık,Yakacık,Kayatepe, Kaşköy,Yedioluk,Derinsu ve Esence Köyleri,
Koçalı Bucak Merkezi; Gökçay ve Çatalağaç köyleri

Düşünceler kısmında ise şu görüşlere yer verilmiştir; Suriyedeki kolları ile ilişkileri vardır.Bölgedeki Hıdırsor Aşireti ile  Hasımdırlar.Yurda bağlı olup, Cum- huriyet dönemindeki isyanlara katılmamışlardır. Yerleşik hayat sürerler, bir kısmı yaylalara çıksa da  kendi köy sınırları içinde dolaşırlar, askerlikten çekinir ve gizlenirler.(Aşiretler Raporu:S.21)

UYARI: Bu sitedeki bütün materyallerin her hakkı saklıdır. İzin alınmadan ve kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz ve kopyalamak suretiyle elektronik ortamda kullanılamaz ve kitaplaştırılamaz. Not:Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir. Yazılan yorumlardan www.semskiasireti.com hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz...