Muhammed Emin Zeki Bey Kürtler isimli eserinde 1930 yılı itibari ile bu ailenin 900 haneden oluştuğu ve Vangölünün güneyine yerleşik olduklarını ayrıca içlerinde Ermeni ve Türk ailelerin de yaşadığını ifade eder. Mark Sykes’e gore de Hallaciler veya Hellaciler, Başta Van gölü çevresi, Ağrı Patnos,Muş’un Bulanık,Bitlis'in Tatvan İlçesinin Eleman Köyü ve Malazgirt,ilçesi ile Erciş ve çevre köylerine dağılmış vaziyettedirler. Ayrıca Bitlis’in güneydoğusunda yaşarlar. Mark Sykes'e göre; Türk, Kürt, Ermeni olarak karışık ve yerleşik bir aşirettir. Bir rivayete göre Geçmişte halıcılıkla uğraştıkları için bu ismi almış olabilecekleri düşülmekteyse de aşiretin bir kısmı kendini Hallacı Mansur’a bağlamaktadır. Xelacîlerin bir kısmı 1800′lerin sonunda Maraş’a göç etmişlerdir. Tarihte bu lakapla tanınan birçok âlim, şeyh mevcuttur. bunların mizaç olarak Kürt, yaşam olarak Türklere benzediklerini söyler. Kısaca Hallacı Mansur'u tanıyacak olursak; Esasında Alevi inancının felsefdesini derinden etkileyen ve şekillendiren bir kişidir. 857 yılında Tur şehrinde dünyaya gelmiş ve .. /Mart/ 922 yılında vefat etmiştir. Bütün Alevi önderlerinde olduğu gibi Hallac-ı Mansur hakkında da sağlam ve güvenilir bilgi yoktur. Hallac-ı Mansur hakkındaki bütün bilgiler sözlü gelenekle yaşatılmıştır. Yazılı kaynaklar tahrip edilmiş, Hallac-ı Mansur gerçeği yok edilmek istenmiştir.
Bütün tahribatlara rağmen Hallac-ı Mansur düşüncesi günümüze dek gelmiştir. Hallac-ı Mansur’u bu kadar güçlü kılan ve günümüze kadar gelmesini sağlayan felsefesi bütün boyutlarıyla Alevi öğretisinde yer almıştır. Örneğin Cem töreninin en önemli aşamalarından biri olan ve haklıyı, gerçeği ortaya koyan "Dar-ı Mansur" en büyük kanıttır. Dar-ı Mansur bir noktada mahkeme işlevi görmektedir. Ama bu öyle bildiğimiz mahkemelerden olmayıp, halk mahkemesi şeklindedir. Böyle olduğu için de haklı ve gerçek her zaman daha yoğun gerçekleşmiştir.
Hallac-ı Mansur, düşüncesi için darağacını göze almış ve hiç bir karanlıktan çekinmeden düşüncesini açıklamıştır. Düşünceleri ne kadar "aykırı" olsa da onları ölümüne savunmuştur.
Hallac-ı Mansur kendisini kırbaçlara, darağacına götüren düşüncesini iki kelime ile özetlemiştir: Enel Hak. Enel Hak, ben Hakkım, hakikatim anlamına gelmektedir. Şüphesiz bu iki kelimenin altında yüzlerce cilt kitaba sığmaz derin anlamlar yatmaktadır. Hallac-ı Mansur düşüncesine göre; insan Tanrının bir yansımasıdır. İnsan Tanrıdan ayrı düşünülemez ve eğer insan kalbini kötülüklerden arındırırsa Tanrı ile bütünleşebilir.
Aradan 1000 bin yıl geçmesine rağmen Hallac-ı Mansur’un düşünceleri tartışılmaya ve etkilemeye devam ediyor.
Roger lescot eserinde,Hallacilerin özellikle Yezidi Şeyhi Adi Bin Musafır’ın kendisine abartılı bir sevgiyle bağlandığı ve yolundan gittiği El hallaç’ın soyundan olabileceklerini yazmaktadır.
5.yüzyılda yaşamış olan El Hallacın tarikatı olan Hallaciye tarikatı yıllarca yezidiler dahil bir çok Şeyxan ve Irak kürtlerine ilham vermiştir.Hallaciyenin son temsilcileri Kadderiye de toplanmış ve şeyh adi de bizzat bu toplantıya icabet etmişti. Yezidi ve müslüman kürtlerin çok saygı gösterdikleri El hallacın Mezarı bu gün Irak’ın Musul kentinin Kuzeyindeki Lalişte bulunan Şeyh Adi’nin Mezarı yanındaki Bağdat Şehitlerine ayrılan bir bölümde bulunmaktadır.
Yukarıdaki bilgilerden Hallacilerin Irak tarafından yayıldıkları anlaşılmaktadır. Ancak Hallacilerin 5, yüz yılda yaşamış olan Şeyh El Hallacın soyundan mı yoksa felsefesi ile hem Türkiyede ve hemde yurt dışında ve bütün coğrafyalarda büyük saygınlık gören ve 9. Yüz yılda yaşayan Hallacı mansurun soyundan mı oldukları tartışma konusudur.Bu konuda araştırmalarımız sürüyor. Bilgiler derlendikçe ilave edilecektir.
Derleme: Memedé KazımUYARI: Bu sitedeki bütün materyallerin her hakkı saklıdır. İzin alınmadan ve kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz ve kopyalamak suretiyle elektronik ortamda kullanılamaz ve kitaplaştırılamaz.
Not:Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir. Yazılan yorumlardan sitemiz hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz...
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder