CIBRAN, CİBRAN AŞİRETİ

..

Mehmet Emin zeki Beg’e  göre bu aşiret yaklaşık olarak 2000 aileden oluşmaktadır(Bu rakam 1930 yılına aittir) Bünyesinde bir çok kabileler barındırır. Aynı zamanda bir çok kola ayrılır. Bu kollar; Moxalı, Arap ağa, Torıni,Alıki, Şeyhan, Mamegan ve şaderli aşiretleridir. Bu aşiretlerin Tamamı Muş, Bitlis, kars ve Van cıvarında yaşamaktadır. Faiz Ebu Fevre; Aşairi Filistin isimli eserinde Selhaddini Eyyubi ile beraber savaşlara katılan ve öncü kuvvet olarak görev yapan aşiretlerden birinin Cibrani aşireti olduğunu söylemektedir. Dolayısı ile kökeni çok eskilere dayanan önemli bir aşirettir.  Aşiretin ileri gelenlerini, beylerini sayarken Şeyh Suvar, Topal Haydar, Halil Timur, Fendi, Sincar Maksud Ali, olarak silsilenin günümüze geldiğini söylerler.  Sultan Abdulhamitin aşiret mektebinden mezun olan  Muşun Varto ilçesinin Gumgum köyünde 1882 yılında dünyaya gelen Ünlü Miralay  Halit bey bu aşirettendir. Eskiden Urfa ve Viranşehir civarında yaşarlarken daha sonra Varto, Karlıova, Bulanık ilçelerine yerleşmişlerdir. Cibranlılara reislik yapan aile Şeyhsuvaroğullarıdır. Cibranlılar veya Cibraniler kökeni tarihe dayanan bir aşirettir. Mu’camul Buldan isimli eser Cibran’ın-Cibrin’in Halep yakınlarında merkezi bir köy olduğunu söyler. Tarih boyunca birçok bölgede kurulan beyliklerde yer almışlardır. Bunarlın başında Hasankeyf’te kurulan Melikan Beyliği gelir. Kökenlerinin 1200 yıllarında yaşayan Celali aşiretine dayandığı söylenir. Ancak bu aşiret Mervani Devleti’nin kuruluşunda da bulunmuştur. Makdisi El Ömeri, Zehebi bu aşiretten bahsederler. Günümüzde bir kısım Cibraniler, Irak’ta –Kerkük’te de yaşamaktadırlar. Kerkük’te Cibariler “Sadekurdi” olarak bilinirler. Hala çoğu Arapça bilmez. Talabanilerle uzun geçmişe dayanan bir düşmanlıkları da vardır. Şeyh Rıza Talabani döneminde büyük bir göçe maruz kalmışlardır. Şair Rasafı Bu aşirettendir.  Bu aşiretten birçok âlim yetişmiştir. Bir başka kaynak ise Cîbranlıların (Cibrî - Gewran) Bingöl’ün kuzeydoğu kesimlerinde ve  Erzurum civarında yaşayan bir aşiret olarak tanımlayıp, bu aşiretin Guran’larla bağlantılı olabileceğini belirtmektedirler.

 

CİBRAN AŞİRETİNİN ÖNEMLİ ŞAHSİYETLERİ

1-Cıbranlı Halit Bey

<

alt=" " height="536" width="400" />

HALİT BEY (1882-1925)

1921 yılı aşiret mektebi ve Harbiye çıkışlı Cıbranlı halit bey Bu aşirettendir,1923 yılında aktif hale gelen Azadi örgütünün de kuruluşuna ön ayak olmuştur, Halit bey Ruslar ile yapılan doğu cephesi savaşlarında göstermiş olduğu kahramanlık nedeni ile Miralaylığa terfi etmiştir,

15 haziran 1920 lolan ve Hormek aşiretlerinin de içinde bulunduğu  aşiretleri toplayarak Aşiretler ve mezhepler arasındaki kavgalara son verip kürtlerin birlik olması vakti geld, demiş ve kürtlerin ulu bir soydan geldiğini ifade etmiştir, Şeyh Said'in kayınbıraderi olan Cıbranlı Halit Bey, gizli Kürt İstiklal Komitesinin (Azadî cemiyeti) kurucularındandır. Kürtçülük faaliyetlerinin yanı sıra isyancı girişimlerde bulunduğu iddiası ile  20 Aralık 1924'te Erzurum'da tutuklandı ve Süvari Tümen Komutan Vekili Albay Ferit Bey başkanlığında kurulan Bitlis Harp Divanı'nda yargılandı. Hıyanet-i Vataniye Kanunu gereğince verilen karar sonucu 14 Nisan 1925 saat 5.30'da Bitlis'te Yusuf Ziya Bey, Yusuf Ziya'nın kardeşi Teğemen Ali Rıza Bey, Yusuf Ziya'nın damadı Faik Bey ile Molla Abdurrahman ile birlikte kurşuna dizildi.

2-Şair Maruf El Rasafi: