BERİTAN AŞİRETİ

..

Kökenlerinin  Bağdat yakınlarındaki Mezrefe civarında  olan Bert yada Bırt isimli bir bölgeden geldiği kabul edilmektedir.Asıl yayılmaları Karacadağ civarına göç etmeleri ile başlamıştır.Ancak yazılı bir belgeye  dayanmamasına rağmen, Beritan isminin Karacadağ, Urfa ve Ceylanpınar yörelerinde yaşarlarken burada yaşayan arapların çöl insanları veya susuz toprak insanları anlamına gelen ve arapça olan (Berr) kelimesinden türetildiği iddia edilmektedir. Ancak resmi nitelikte bir belgeye dayanmamaktadır.Yani sözlü anlatımdan ibarettir. Ayrıca Sürekli göçebe halde yaşayıp yer değiştirmelerinden dolayı kendilerine Bérti yanı  bir yerde tutunamayanlar  anlamına gelen berti denilmesi ve bu kelimenin zamanla beritan şeklinde telafuz edilmesi nedeni ile Beritanlı denildiğini iddia edenlerde vardır. Kadı Zuhri El Beritani'de bu aşirete mensup olup Bağdat yöresindeki Bert kasabasından olduğu bilinmektedir.

Ağırlıklı olarak Elazığ, Malatya, Palu ve Adıyamanın bazı bölgelerine yayılmışlardır. Kısmen göçebe yaşarlar ancak günümüzde yerleşik yaşam biçimini benimsemişlerdir. Özellikle Diyarbakır ve Bismil civarındakiler tam yerleşik  yaşama geçmişlerdir. Kösanlılar, Melleömerliler ve Karakuxlılar adı altında bir çok kabileye bölünmüşlerdir. Kırsal kesimde yaşayanları hayvancılık ve tarımla uğraşır. Bingöl, Palu ve Elazığda yaşayanların bir kısmı zazaca konuşmaktadırlar. Zazacanın esas dilleri olup olmadığı net olarak bilinmemektedir. Ancak Bermekilerin bir kolu olan Dimıliler ile Suveydiler'in soyundan gelenlerin zazaca konuştukları bilinmektedir.Bingöl ,Palu , Dersim ve Elazığın en eski sahipleri Zazaca konuşan Dimbili ve Süveydilerdir. Dolayısı ile Abbasi döneminin en önemli ailelerinden biri olup Harun Reşit döneminde çok etkin olan Bermekilerin bir devamı olma olasılığı da mevcuttur. Çünkü Süveydiler ve Dümbüli veya dimili'ler Bermekilerin  devamıdır.  1045 yılında Bermeki soyundan olan (Aynı zamanda Şemskilerin de dedesidir)Emir İsa (*) zamanından Diyarbakır ve Botan bölgesinden  bir çok aile Önce Erzurum üzerinden Güney batı Azerbaycan ile Ermenistana  oradanda iran içlerine göç etmişlerdir. Bu göç esnasında Emir isa komutasında; nasturi, asuri hristiyan ve kürtlerle beraber 100 bin Yezidi ailesi de göç etmiştir. Ancak bu  aşiretlerin  hangilerinin  yezidi olduğunu  tarihi kaynaklar açıklamıyor.Daha Sonra çeşitli dönemlerde Kuzey doğu anadolu ile Güney doğu anadolu arasında yer değiştirmişlerdir. İç andolu ve batı anadoluda da beritanlılara rastlamak mümkündür.Yukarıda aktarılan bilgilerin çoğu yazılı belgelere dayanmayıp tamamen  sözlü anlatımlar ışığında derlenmiştir.

 

(*)Emir İsa'nın Lakabı Saleh-eddin El Kurdi'dir.Bu zat selahaddini Eyyubiden önce yaşamıştır.

Derleme:Memedé Kazım

Araştırmalarımız sürüyor ilaveler yapılacaktır.

Lütfen Seviyeli ve yararlı yorumlarınızı bizimle paylaşınız.