XOŞNAVİ, HOŞNAVİ VEYA HASNANİ AŞİRETİ

Xoşnavi veya Hasnani olarak bilinen bu aşiret 1930 yılı verilerine göre 2000 aileden oluşur ve tarımla uğraşırdı. Ünlü tarihçi Muhammed Emin Zeki Beg'in bu bilgilerine göre, Erbil'in Şaklava bölgesinde yaklaşok 100 köyleri mevcut olup, burayı yıllardan beri yurt edinmişlerdir. 1930 yılı itibari ile nüfusları yaklaşık 10.000 kişi civarındaydı. Günümüzde ise bu sayı 50.000 kişinin üzerindedir. Vilademir Minorsk'nin Kürtler ve Kürdistan adlı eserinde ise Hoşnavi aşiretinin nüfusunun bir kaç bini bulduğunu ve bu aşiretin Üç kola ayrıldığını yazar. Bunlardan biri Kartawi yakınında Karkar'da yaşar ve Darbend i-Karaboli geçidinden geçenlerden vergi toplardı.Diğer kolları ise Koy ve Ranye'de yaşarlar. Ranye, Şeklava ve Erbil livasında yaşayan Xoşnavililerin sayısı 2000 hane civarındadır. 1826 'da Sivas Valisi Reşid Mehmet Paşa Kürtleri zayıf düşürmek ve Kürdistan 'a Türk valiler atamakla görevlendirildi. Bu nedenle 1830'da birçok yerde büyük bir Kürt isyanı başladı. Bu isyanın liderleri Bedirxan ve Said Bey, İsmail Bey ve Rewandûzlu Mir Muhammed Paşa'ydı. 1820'de (1830) bağımsızlığını ilan eden Mir Muhammed Paşa, Xoşnav Aşireti'ne saldırdı; 1831'de Erbil, Altun Köprü, Koy-Sancak ve Ranıya'yı ele geçirdi. Bir yıl sonra hakimiyetini Musul'a doğru genişletirken bu bölgede bir çok Xoşnavili ile başka aşiretlerden kürt hayatını kaybetti. Irak'taki yeni politik rejim, Kürtler için de yeni bir dönemin başlangıcı oldu. Irak hükümeti, Kürtlerin yaşadığı bölgelerdeki Kürt yöneticilerin yerine Araplan yerleştirmek ve buralarda Kürt dilinin öğretilmesini engellemek istiyordu. 6 Eylül 1930'da Süleymaniye'de Iraklı askerler sivil halka ateş açınca Kürtler bir kez daha ayaklandı. Irak orduları Nisan 193 l'e kadar süren ayaklanmayı bastırmakta yetersiz kaldı. Fakat taraflar arasında anlaşma sağlandıysa da 1945 baharında yeniden şiddetli bir ayaklanma başladı. Irak Ordusu büyük kayıplar verirken Kürtler önemli basanlar kazandılar. Ancak İngilizler bir kez daha Irak ve Haşimi Monarşisi'nin imdadına yetişti. Ağustosta harekât tamamlandı. Mele Mustafa bir grup askeriyle İran'a kaçtı. Hükümetin af vaadlerine kanan Subaylardan Mustafa Xoşnav'ı diğer kürt subaylardan , İzzet Abdulaziz, Muhammed Mahmud ve Hayrullah Abdulkerim ile beraber yargılanıp 19 Haziran 1947 'de idam edildiler. Derleme:Memedé Kazım Araştırmalarımız sürüyor.İlave ve düzeltmeler yapılacaktır. UYARI: Bu sitedeki bütün materyallerin her hakkı saklıdır. İzin alınmadan ve kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz ve kopyalamak suretiyle elektronik ortamda kullanılamaz ve kitaplaştırılamaz.