TAKORİ (TAKORİYAN) VEYA TAKOLİ AŞİRETİ

Büyük Osmanlı Arşivlerinde(BOA) Takori ‘ler Şıkfeti, , Şewli, Hartuşi ve Şikak aşiretleri ile beraber Van vilayeti civarında yaşıyordu. (Kaynak:BOA. DH. SYS. 24/2-4. Lef 114/1) Muhammed Zeki Emin Beg bu aşireti 1930 yılı verilerine göre 450 haneden oluşan ve yerleşik hayat süren ,bir aşiret olarak tanımlayarak, Onların Zilan Aşiretinin bir kolu olduğunu ifade etmektedir.Yavuz Sultan Selimin Şahismaili yenmesi ile İran içlerine kaçan Şiilerden kalan verimli arazilerde yaşamak üzere 1425 yılında Besiyanlı Şahsuvar Bey yönetiminde Dılxeran, Banuki, Hevedi, Berazi, Zekxziyan,Besiyan,Zilan ve Bociyan, aşiretleri ile birlikte Erzurum yoresine yerleşmişlerdir. Yaklaşık 1885 ile 1890 yılları arasında Erzurumdan Van ilinin doğusu ile Van gölü çevresine yerleşmişlerdir. İranın batısında yaşayanlarda vardır. Beraber yaşadığı aşiretlerin bir çoğu bir dönem Yezidi inancını benimsemişlerse de Takorilerin bu inanca geçip geçmediği net olarak bilinmemektedir. Ancak iç içe yaşadığı aşiretlerin hemen hemen tamamına yakını Yezidi inancındaydı. 1425 yılında Van Hoşap kalesi, aşut kalesi, Erzurum Bitlis ve Ağrı yöresini ,içinde barındıran Mahmudi Beyliği tamamen yezidi inancına sahipti. Bu beylik 1585 yılında Güvendi Bey tarafından İslama ilhak ettirilmişlerdir. Takorılerde bu bu beylik uhdesinde yaşıyordu ancak Yezidi inancını benimseyip benimsemedikleri bilinmemektedir. Bölge itibari ile Van, Erciş, Muradiye ve Patnos'da Hay-daran ve Müskan oymakları ile yanyana yaşıyorlardı. Bu aşiretin Varto Tarihinde de Zilan topluluğunda gösterilmektedir. Yani Zilan gurubundan olduğu hemen hemen kesindir. Van Tarihi bunları Şerefnameye dayanarak Sikak aşireti içinde gösterir. Sikaklar arasındaki bir çok mücadelelerden sonra, Takor'lar şimdi bağımsız olarak bulunmaktadır. Ancak Şikakiler Zilan gurubundan olmayıp, Reşwan(Reşi) aşiretinin bir koludur. Dolayısı ile Şikakilerin bir kolu değildir.Dr.Frıtz Bu aşiretin isminin Takuri veya Takuli olduğunu iddia etmektedir. Şeyh Ubeydullah hareketinde Mukri, Mylan ,Şemski ve takori aşiretleri bu zatı Başkale’nin Doğu ve Kuzeydoğusu ile Kelekom köprüsü civarında karşılayarak destek vermişlerdir. Doğu Anadoluda Rus ve Ermeni işgal ve saldırılarına karşı 1890 yılında kurulan Hamidiye Alaylarında Takoriler fiilen katkıda bulunmuşlardır. Takoriler Van Livasına bağlı Mahmudiye (Saray) bölgesinde Şemskanlı Dırbasxan'ın oğlu Sadun Bey'in ve Ünlü Takorili Hüseyin Bey'in komutasındaki kuvvetlere 305 suvari ve 301 piyade olmak üzere 606 kişi ile Hamidiye Alaylarına destek vermişlerdir. Bu beyler 1910 ile 1919 yılları arasında Van ,Ebeğ,Muradiye ve Diyadinin bazı köylerinde yaşayan Zokoriyanlı Ezidi aşiretinin Erivana kaçışları sırasında Zokoriyan Beyi Ünlü Cangir axaya büyük destek vermişlerdir. Mardin şehrinin güneydoğusunda yerleşik olan Dakori aşiretinin de bu aşiretin bir kolu olduğu tahmin edilmektedir. Bu aşiretin Mardin civarına ve Habezbeni topraklarına bir tarihte Doğubeyazıt-Van ve İran arasındaki Şahpesin bölgesinden göç ettikleri söylenmektedir. Dakorilerin bir kısmı da Suriye de yaşamaktadır. Suriye de başta,Kazabuke, Avenik,Hamdun ve Tilhabeş olmak üzere yaklaşık 50 köyü vardır. Türkiyedeki Köyleri ise; Zediye,Curnik ve Dibek'tir. Buradaki ağaları Mala Mıhemed Ağa'dırAilenin 20.yüz yıldaki en önemli kişisi Said Ağayé Dakoridir. Suriye Parlamentosunda 2 kez millet vekili seçilmiştir.Bu ağanın oğlu 1961 yılında meydana Gelen sinema yangınında hayatını kaybetmişti. Dakori Ağalarından Mala Muhammed Ağa'nın Soy Ağacı:

Kaynak:Kısmen Altan Tan-Turabidinden Berriyeye)