Revadi,Ravadi, Rewadi Aşireti

Asıl memleketleri Azerbaycan olan bu aşireti ilk defa Miladi 846 ile 1221 yılları arasında tarih sahnesinde görmekteyiz. İbni Hurdazibe, El Mesalik isimli eserinde Muhammed Ravadi ile Terbiz’de miladi 847’de görüştüğünü söylemektedir.

Muhammed Sallabi; Revadi aşiretinin Kürt aşiretleri arasında şeref ve şöhret açısından en namlı aşiret olduğunu söylemektedir. Salabiye göre bu aşiretin şehri Azerbaycan’da Tiflis yakınlarında bulunan Duvin şehridir. Günümüzde Araxes Nehri üzerinde ve harabe halindedir. 

 İbni Esir de; El Kamil isimli eserinde Revadi aşiretinin Azerbaycan’ın Duvin şehrinden olduğunu ve asıllarının Kürt olduklarını söylemektedir. Ravadi aşireti son dönemlerde Ravenduz şehrine yerleşmiştir. Bilindiği üzere Eyyubi devletinin kurucuları olan Selahaddin ve akrabaları bu aşirete mensup idiler. Bu aşiretin diğer aşiretler arasında bilinen gerçek adı Roadi- Roandi’dir.  Güneşçiler veya güneşe tapanlar anlamına gelir. Ravenduzlu Ahmet Paşa bu aşiretin 19. yüzyıldaki reislerinden biridir. Revadilerin federasyonu içinde bulunan ana aşiretlerden Hertuşi Soran, Şikaki aşiretleri günümüzde varlıklarını sürdürmektedirler. Ravadiler kendi aralarında birçok kabileye ayrılır. Başlıca kabileleri şöyledir:

1- Mamkürd,

2- Mamesam,

3- Mamesal,

4- Mamikal,

5- Mamibal,

6- Mamesil,

7- Mamelis,

8- Mamseki,

9- Mamixal,

10- Mamoyi,

11- Pirbali,

12- Kelo,

13- Şihab,

14- Malibas,

15- Nurik,

16- Hennari,

17- Xilani,

18- Kasani,

19- Şeyh Mahmudi,

20- Bamami,

21- Dırejki,

22- Sekoye,

23- Hirboyi,

24- Şekoli,

25- Mendik,

26- Pirjai,

27- Baymar,

28- Ravendik,

29- Piresoyi,

30- Rısori,

31- Şirvani,

32- Pirastoni,

33- Xoşnav,

34- Mirmahmedi,

35- Miryusufi,

36- Pizderi,

38- Şikaki,

39- Hertuşi-Ertuşi,

40- Soran.

       Günümüzde dağınık bir şekilde yaşayan Revadi’den kopma bu kabilelerin çoğu aşiret olarak kabul edilmektedir. Geneli hala Ravenduz şehri ve cıvar köylerinde yaşamaktadırlar.(Bakınız. B.Lirx Rus Müsteşriki,  Dirasati Havla Al Akrad - Arapçaya çeviren Dr. Abdi Haci 1. baskı 1994 /Halep )

 

KAYNAK:ruhavi

 

ÖNEMLİ ŞAHSİYETLERİ

1-Selahaddin-i Eyyubi Bilgileri için Buraya tıklayın

2-Merziban Salar

Revadi aşiretinden Mamelanlı Muhammed'in oğludur. Tarım kalesinin hakimi olan babasının döneminde Azerbaycan, Ebu Salim Deysem'in elindeydi. Birsüre sonra Deysem'in iktidarı Merziban'ın eline geçti. Disem, birkaç kez iktidangeri almaya kalkıştıysa da başarılı olamadı; sonunda Merziban'ın eline esir düştü. Merziban ise, Deysem'in gözlerini oyduktan sonra onu zindana attı. Azerbaycan, H.332 (M.944) yılında Ruslar'ın saldırısına uğradı. Merziban, büyük bir cesaretle Ruslar'a karşı koydu. Sonunda onlarla Şehristan Kalesi yakınlarında kar¬şılaştı ve Ruslar'ın tümünü imha etti. Merziban, devletin asayişini sağladıktansonra fetihlere yöneldi. Gözünü Ruknuddevle Elbuveyhi'nin yönetimindeki Elreyvilayetine dikti. Elbuveyhi, saldırı haberini duyunca kardeşleri Muizudin veİmadeddin'den yardım istedi. Bu iki kardeş büyük bir ordu oluşturdular. Çevredeki hükümetler de bunlara destek verince muazzam bir ordu ortaya çıktı. Bu ordu Kazvin Hazan'a doğru yöneldi ve nispetten kendilerinden küçük olan Merziban'ın ordusuyla karşılaştı. Ordunun küçük oluşuna rağmen Merziban, saldırıyageçti. Büyük bir güç ve cesaretle savaşmaya başladı; fakat başanlı olamadı. Savaşın sonunda yenilgiye uğrayan Merziban, esir düşüp Semirem Kalesi'nde zindana atıldı. H.342 (M.954) yılına kadar zindanda kalan Mezriban, aynı yıl annesinin çabaları sayesinde kaçarak Azerbaycan'a gitti. Burada devletini yeniden kurduktan üç yıl sonra H.345 (M.957) yılında Erdebil'de vefat etti

 

3-Merziban oğlu Cestan Salar

Merziban öldükten sonra oğlu Cestan yönetimi ele aldı. Amcası Vahsozan,yönetimi Cestan'ın elinden almak için çok uğraştı. Hükümdarlık tacını ala¬mayan Vahsozan, hükümetin idaresinde kargaşalık çıkararak toplumda varolansükûnetin bozulması için çalıştı. Başta Cestan'ın kardeşleri Salar ibrahim ile Salar Nasır arasında huzursuzluk çıkmaya başladı. Ermeniye Valisi Cestan Şermezan'ıisyana teşvik etti. Bu olaydan sonra Cestan ve Nasır'ı Derem Kalesi'ndeyemeğe çağırdı. Bunları H.349 (M.960) yılında iğrenç bir şekilde öldürüp, idare¬yi eline aldı.

4-Vahsudan,

Ravadi Muhammed'in oğludur. Cestan hapse atıldıktan sonra ül¬kenin idaresini eline aldı. Salar ismail adındaki oğlunu da veliaht olarak tayin etti. Salar İbrahim ise o gün Ermeniye'deydi. Amcasının ihaneti ve iki kardeşinintutuklanması haberi kendisine ulaştığında, asker toplayarak amcasının üzerineyürüdü. Marağa'ya ulaşarak, iki kardeşinin serbest bırakılmasını istedi. Vahsudan ise, Ermeniye valisi olan Cestan Şermezan komutasındaki bir orduyu îbrahim Salar'la savaşması için gönderdi. Kritik bir yerde çıkan savaşta Salar İbra¬him amcasının güçleri karşısında yenilgiye uğradı. Vahsudan'nın bu zaferindendolayı Ermeniye'de uzun süre yas ilan edildi. Bir süre sonra İbrahim ile CestanŞermezan'ın ilişkileri düzeldi. Bunun üzerine İbrahim, Erdebil'e giderken Vah¬sudan onun karşısına çıkma cesaretini gösteremedi. Ülke yönetimini İbrahim'eterk etmek zorunda kaldı. Kendisi ise Deylem aşiretine sığındı. Burada bir sürekaldıktan sonra topladığı güçlerie tekrar İbrahim'in üzerine saldırdı. Çıkan savaşta galip gelerek ülke yönetimini yeniden ele geçirerek bağımsız olan memleketinin hükümdan oldu. Ancak Salar İbrahim, Babehiyin Aşireti'nin korumasıaltında idareyi tekrar eline geçirdi.

5-Tabey Ahmedil

Azerbaycanlı Ravadi ailesine mensuptur. Mezriba'ın torunu, İbrahim Salar'ında oğludur. Marağa İmareti'nde Atabey unvanıyla emirlik yaptı. Rom savaşı sı¬rasında Tebriz Hakimi Sokman-Kutbi, Musul Hakimi Emir Mevdut ve Selçukluemirleriyle birlikte savaştı. H.505 (M.l 1 12) yılında Selçuklu Emiri Sultan Mah¬mut ile birlikte Suriye'ye gitti. Kudüs Ordusu'nun komutan Şeıoslin ile savaştı.Bu savaştan sonra tekrar Marağa'ya geri döndü. İbni Cevzi'ye göre beş bin kişiden oluşan bir ordusu ve yıllık 400 bin altın geliri olan bir emirdi. Şam hakimiTağtekin, H.501 (M.l 108) yılında Bağdat'ı ziyaret edince Selçuk Sultanı birçokemiri Bağdat'a çağırdı. Bu davete katılan Ahmedil, Batinililer tarafından öldürüldü

6-İbrahim Salar,

Mezreban'ın oğludur. Babasının vefatından sonra H.345(M.957) yılında Azerbaycan Eyaleti'nin Hükümdarı oldu. Cestan Şermezan'ınteşvikiyle kardeşi Cestan'la araları bozuldu. Ancak kardeşiyle bir süre sonra amcalanVahusadan'a karşı anlaştılar. Cestan, amcasını yakalayarak, babasının ül¬kesini ele geçirmeye muvafak oldu. Bunun üzerine Deylemi'den yardım alanVahusadan, tekrar İbrahim'in üzerine yürüdü; onu boğazlayarak ülkesini ele ge¬çirdi. İbrahim ise, kayınpederi Büveyhi Rüknüddevle'ye ilitice etmek zorundakaldı. Burada bir süre kaldıktan sonra Büveyhi'nin ordusunun yardımıyla Azerbaycan'ı tekrar geri aldı. H. 380 (M.990) yılına kadar ülkesinde hükümdariık yapan İbrahim, yakalandığı bir hastalıktan dolayı vefat etti. İbrahim Salar kahra¬man, zeki ve halkını seven bir emirdi.

6-Emir Eyup Necmeddin lakabıyla tanınan Emir Eyüp,

Sultan Selahaddin'in babasıdır.Kürt Ravadi aşiretine mensuptur.Tarihçi İbni Halikan'a göre Emir Eyüp, Devin'e yakın Ecdankan köyündedoğmuştur. Tikrit muhafızı olan babası Sadi Bey'in ölümünden sonra yönedmiele aldı. H.526 (M. 11 32) yılında Musul Hakimi olan İmadeddin 2^ngi'nin ordusu, Karaca'nın komutasındaki Selçuklu Ordusu'na yenilince İmadeddin Zengi,Tikrit'e kaçtı. Tikrit emiri olan Emir Eyüp, İmadeddin Zengi'yi misafir kabulederek kendisine yardımcı oldu. Ordusuyla birlikte Zengi'nin Dicle Nehri'nin solkıyısına geçmesine güvence verdi. Bu yolculuğu esnasında Şirguh'un yaptığıolaylardan dolayı Tikrit'e geri dönemedi. Musul'a gidince, İmadeddin Zengi onubüyük bir törenle karşıladı. Emir Eyüp ile kardeşi Şirguh, Zengi'nin ordusunabüyük hizmet yapmışlardı.Balbeek şehrinin fethinden sonra İmadeddin Zengi, Necmeddin'i buraya muhafız olarak tayin etti. İmadeddin'in ölümünden sonra Şam Ordusu, Balbek'e saldırdı. Necmeddin Bey, Şam Ordusu'yla anlaşmaktan başka bir çare bulamadı.Şam'a giderek ordunun genel komutanı oldu. İkinci Haçlı Seferi'nde Şam'ı kahramanca savunarak, onları Şam'dan uzaklaştırdı.Şam Emiri Müciridin Ertek o dönemde İmadeddin Zengi'nin oğlu NureddinMahmut'a tabiydi. Ancak Emir Mahmut, Şam'ı isdla etmek amacıyla Şirguh'unkomutası altında bir orduyu Şam'a gönderdi. Emir Necmeddin, velinimetnininsülalesine karşı savaşmayı istemeyip, onlarla anlaşma yoluna gitd. Bu anlaşmadan sonra Emir Necmeddin, Sultan Nureddin tarafından Şam'a hakim olarak tayin edildi. Ayrıca kendisini özel müsteşar sıfatıyla ünvanlandırdı.Sultan Selahaddin Mısır'a yerleşdkten sonra babası olan Emir Necmeddin'in116görüşlerinden yararianmak için onu Mısır'a çağırdı. Emir Necmeddin'in sayesinde Sultan Selahaddin ile Sultan Nureddin arasında çıkabilecek anlaşmazlıklar önlendi.

8-Harp (Emir Harp)

Ravadi Kürt aşirederinin reisi olan Emir Abdullah'ın oğludur. Havarzemi ko¬mutanı olan Esterhan, ordusuyla biriikte Tiflis'e giderken, Revadi aşiretinin topraklanndangeçmek istedi. Emir Harp, ülkesinden geçmemesi için bu orduyakarşı görülmemiş bir kahramanlıkla savaştı.

9-Şadi

Mervan oğlu Kürt Revadi aşiretine mensup. Sultan Selahaddin'in dedesidir.Devin'de oturmuyordu. Ravadi aşireti, Hezebani aşiretinin bir koludur. Sadi,Selçuklulann çocuklarına öğretmenlik yapan mücahit Cemaleddin adıyla ünlüRumi Behruz'un dostudur. Bir kötü olaydan dolayı Devini terk ederek, Bağdat'agitti. Bilgi ve yetenekleri sayesinde Bağdat'ta çok hızlı bir şekilde meşhur oldu.Melik Şah'ın oğlu Sultan Mesut'un emriyle Bağdat muhafızı oldu. Sultan Mesut,bu ilerlemeden sonra Sadi'ye bir mektup yazarak, kendisini Bağdat'a çağırdı.Tikrit Behmz'un ülkesi dahilinde iken Sadi'yi vekil olarak tayin etti. Sadi birkaçyıl sonra Tikrit'te öldü ve orada da toprağa verildi.

10-Şadi Eyubi Melik el-Evhat Takyeddin Sadi,

Sultan Selahaddin'in amcası olan Şirguh'untomnlanndandır. Mısır'daki Türk Sultanları döneminde Şam emirileri arasınday¬dı. H.709 (M. 13 10) yılında Şam'da öldü.

Derleme : Memedé Kazım

UYARI: SİTEMİZİN TÜM HAKLARI SAKLI OLUP, İNTERNET ÜZERİNDEN YAYIN YAPMAKTADIR.
İZİNSİZ VE KAYNAK GÖSTERİLMEDEN KULLANILAMAZ.