OSMANLI İMPARATORLUĞU

Osmanlı İmparatorluğu'nu Oğuzlar'ın Bozok kolunun Kayı boyuna mensup Osman Gazi; Söğüt ve Domaniç civarında, Anadolu Selçuklu Devleti'nin obası ve kendisine uçbeyliği olarak tahsis ettiği bölgede, Selçuklu sultanı III. Alaeddin Keykubad'ın İlhanlılar tarafından İran'a götürülmesi sonucu oluşan otorite boşluğundan dolayı bağımsızlık ilan ederek 1299 yılında kurmuştur. Devlet; dördüncü padişah olan Yıldırım Bayezid'in Timur'a esir düşmesiyle Fetret Devri'ne girmiş, 11 yıl süren taht kavgalarından sonra Mehmet Çelebi, Fetret Devri'ne son vermiştir. Fatih Sultan Mehmed Konstantiniyye'yi fethederek Doğu Roma İmparatorluğu'nu sonlandırmış, bazı tarihçilere göre bu zaferle Orta Çağ'ın sona erip Yeni Çağ'ın başlamasını sağlamıştır. Ayrıca bu fetihle beraber devlet, imparatorluğa yükselmiştir.

OSMANLI İMPARATORLUĞU(1299-1922)


OSMANLI KURULUŞ VE YÜKSELİŞİ

OSMAN BEY:
Bağımsızlık İlan edildi(1299)
1302 Koyunhisar savaşı kazanıldı..
Bursa Kuşatıldı(1313-1326)

ORHAN BEY:

• Bursa fethedilerek başkent yapıldı.

• Karesioğulları ortadan kaldırıldı.(Osmanlının varlığına son verdiği ilk beyliktir.)

• 1353 Rumeliye geçildi

• Yaya ve Müsellem adıyla iki ordu kuruldu.

• İlk medrese iznikte açıldı.

• “Divan” örgütü kuruldu

1.MURAT DÖNEMİ:
Sazlıdere savaşı kazanıldı ve Edirne feth edildi.Edirne başkent oldu(1363)
İlk Haçlı seferi sonunda yaşanan Sırpsındığı savaşı kazanıldı(1364)
Çirmen savaşı kazanıldı(1371)
Haçlı Ordusu 1.Kosova savaşında yenildi.Bu savaşta Osmanlılar ilk defa top kullandı(1389)
Yeniçeri ocağı,Tımar sistemi,ve Rumeli beylerbeyliği kuruldu.

1.BEYAZİT DÖNEMİ:

• Beyliklerin üzerine gidilerek Anadolu’nun siyasi birliği sağlandı.

• İstanbul kuşatılı.Ancak alınamadı.

• 1396 da Niğbolu savaşı kazanıldı.
• 1402 Ankara savaşı yapıldı.Savaşı Timur kazandı.Osmanlılar fetret devrine girdi.

1402-1413 FETRET DEVRİ

TAHT KAVGALARINDAN Çelebi Mehmet başarıyla çıkmıştır.ve bu dönemde Osmanlının az zararla çıkmasının sebebleri

• Avrupanın yüzyıl savaşlarında olması

• Yeni kurulan beyliklerin kısa sürede güçlenememesi

• Tımar sistemi,Ahilik ve tarikatların olumlu etkileri

ÇELEBİ MEHMET DÖNEMİ:

• Düzmece Mustafa ayaklanması bastırıldı.

• İlk dini ve siaysi nitelikteki “Şeyh Bedrettin” isyanı bastırıldı.

• Çelebi Mehmet Osmanlıyı parçalanmaktan kurtardığı için 2. kurucu olarak kabul edilmiştir.

2.MURAT DÖNEMİ:

• Bizans kışkırtmasıyla meydana gelen Şehzade Mustafa olayı bastırıldı.

• Osmanlı-Macarlar arasında “EDİRNE-SEGEDİN” antlaşması imzalandı.(bu antlaşmaya göre 10 yıl savaş yapılmaması gerekirken Macarlar Osmanlıdaki taht değişmesini fırsat bilerek antlaşmayı ihlal ederek Osmanlıya saldırmışlardır.Sonuçta Varna da yapılan savaşı Osmanlılar kazandılar -1444-)

• Balkanlarda ilk toprak kaybı.

• 2.KOSAVA SAVAŞIVarnanın intikamını almak isteyen Haçlılar bu savaşta bozguna uğradılar yine.(bu savaş Osmanlının balkanlardan atılamayacagını kanıtlamıştır.)

OSMANLI YÜKSELME DÖNEMİ

FATİH SULTAN MEHMET DÖNEMİ:

• 1453 istanbul fethedildi.

• 4.haçlı seferleri sonucunda kurulan Trapzon Pontus Rum İmparatorluğu yıkıldı.

• Karamanoğulları ortadan kaldırıldı(Kendisini Anadolu Selçuklunun tek varisi olarak görmesi sebebiyle Osmanlıya karşı en çok direnen beylik olmuştur. )
• Eflak tamamen Osmanlıya katıldı Boğdan vergiye bağlandı.

• Bosna-Hersek kesin olarak ele geçirildi

• Sırbıstan.Arnavutluk ve mora tamamen ele geçirildi

• F.S.Mehmet KIRIMI ele geçirerek Karadenizin bir türk gölü olmasını sağlamış ve İpek Yolunun denetimini ele geçirmiştir.

• 1473-1479 Osmanlı-Venedik Savaşları(Kara da Osmanlılar meğlup etmiş denizde ise onlar galip gelmiştir.)

1. 1479’da Venediklilere ticari ayrıcalık verildiği bir antlaşma imzalanmıştır sebebleri

2. Avrupa ülkelerinin başlattığı coğrafi keşiflerden dolayı Akdenizi canlandırmak

3. Avrupa hristiyan birliğini bozmak

• Fatih zamanıda ilk defa “CÜLUS” bahşişi alınmıştır.

• Salatanatın hukuku “KANUNNAME-İ ALİ OSMAN” adıyla ilk defa yazılı hale getirilmiştir.

• “SAHN-I SEMAN” medresesi açılmıştır.
• İstanbulda “Topkapı sarayı” yaptırılmış ilk defa altın para bastırılmıştır.

• Devlet adamı yetiştirmek üzere “ENDERUN” mektebi açılmıştır.

• Kaptan-ı deryalık ve Şeyhü’l İslamlık makamları oluşturuldu.

• İstanbulun fethi kolaylaşsın diye “Rumeli hisarı” yaptırılmıştır.

2.BEYAZİT DÖNEMİ:

• 2. Beyazitin tahta çıkmasıyla kardeşi CEM SULTAN ayaklanmıştır.

• 1485-1491 Osmanlı – Memlük savaşları.(Altı yıl süren savaşın galibi olmamakla beraber Çukurova bölgesi memlüklere bırakılmıştır.)

• 1498-1502 Osmanlı – Venedik Savaşları(Dört yıl süren savaşın sonunda Osmanlılar galip gelmiş.Böyleliklede Akdenizin tek hakimi Venedikliler olmadığı anlaşılmıştır.)

• 1511 ŞAHKULU İSYANI(Safevilerin Doğu Anadoluda başlattığı isyanlar sonudu başlayan bu isyan tam olarak bastırılamamış ve yavuz Sultan Selimin tahta çıkışını hızlandırmıştır.)

YAVUS SULTAN SELİM DÖNEMİ 1512 - 1520

• 1514 Çaldıran Savaşını Osmanlılar kazandılar

• 1515 Turnadağ Savaşında Dulkadiroğulları ortadan kaldırıldı.(Yavuz döneminde Anadolunun siyasi birliği tam olarak sağlanmıştır.

• 1516-1517 MISIR SEFERİ (Osmanlılar Memlüklüler üzerine giderek Mercidabık ve Ridaniye savaşlarıyla bu devleti ortadan kaldırmışlardır.)sonuçları :

1. baharat yolu ele geçirildi

2. halifelik Osmanlılara geçti.Kutsal emanetler istanbula getirildi.

3. Suriye,Lübnan,Mısır ve Filistin ele geçirildi.

4. 1519 Yozgatlı Celal Ayaklanması bastırıldı (sahte peygamber)

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN DÖNEMİ

• BABA Zünnun ve Kalender çelebi isyanları Sadrazam İbrahim Paşa tarafından bastırılmıştır.

• 1521’de belgratı alarak 1526 da Mohaç Savaşıyla Macaristanın büyük bir kısmı alınmıştır.

• Bunun üzerine Avusturyalılar memnun olmamışlar.Osmanlı Venediği kuşatmış ama ele geçirememişlerdir.1533 istanbul Antlaşması imzalanmıştır.Antlaşamaya göre:

1. Avusturya Arşüdükası Osmanlı Sadrazamına eşit sayılacaktır.(bu madde ile Avusturya Osmanlının üstün oldugunu kabul etmiştir.)

2. Avusturya savaş tazminatı verecek

• 1535 de fransaya geçici kapütülasyonlar verildi.

• 1565 İran ile Amasya Antlaşması imzalandı.(bu antlaşma Osmanlı ile iran arasındaki ilk antlaşmadır.)

• 1522 Rodos adası fethedildi.

• 1538 Barbaros Hayrettin Paşa ile PREVEZE DENİZ SAVAŞI kazanılmış Akdeniz türk gölü haline gelmiştir.

• 1534 cezayir,1551 Trablusgarp fethedildi.

• Barbaros Hayrettin Paşa ve Kitab-ı Bahriye adılı kitabıyla PİRİ REİS Osmanlı deniz hizmetinde görev yapmışlardır.

SOKULLULAR DÖNEMİ

2.SELİM

• 1568 Sakız adası fethedildi.

• 1570 venediklerden Kıbrıs alınmıştır.

• 1571 Haçlılar Osmanlı Donanmasını İnebahtıda yaktılar.

• 1573 Lehistan denetim altına alınarak Baltık Denizine ulaşıldı.

• 1574 Tunusun tamamı fethedildi.

• 2.selim ordunun basında sefere çıkmayan ilk hükümdardır.

3.MURAT

• 1578 Portekiz bozguna uğratıldı.Fas denetim altına alındı.ilk olarak atlas okyanusuna ulaşıldı.

• 1578 Kafkas fetihleri başladı.Safeviler ile 1590 da İstanbul(Ferahat Paşa) ant.imzaladı.Doğu da en geniş sınırlara ulaşıldı.

• Sokulunun ölümünden sonra duraklama başladı

OSMANLI DEVLETİ DURAKLAMA VE GERİLEME

3.MEHMET DÖNEMİ

• 1596 Haçova savaşı kazanılmıştır.(Batıda kazanılan son savaştır bu.eğri ve kaneji kaleleri alınmıştır.

• 1590 İranla yapılan “Ferhat Paşa Antlaşması”ile doğuda en geniş sınıra ulaşılmıştır.

1.AHMET DÖNEMİ

• 1606 Zitvatarok Antlaşması imzalandı.

1. Estergon , Eğri, ve Kanije kaleleri Osmanlıya kaldı.

2. Osmanlı Padişahı Avusturya kralı ile eşit sayıldı.

• 1611 Nasuh Paşa Antlaşması imzalandı.(İRAN ile).Osmanlı devleti doğuda toprak kaybetti.

• Veraset sistemi değişerek Ekber ve Erşed sistemi getirildi.(en yaşlı hanedan üyesinin tahtta çıkması usulü)

2.OSMAN DÖNEMİ (GENÇ OSMAN)

• İran ile yapılan SERAV ANTLAŞMASI ile İrandan alınan ipek vergisi değiştirilmiştir.

• Lehistan ile 1621 Hotin Antlaşması imzalandı.

• Yeniçeriyi kaldırmak istemiş.İlk köklü ıslahat girişimi sonunda 2.Osman öldürülmüştür.

4.MURAT DÖNEMİ

• İLK YILLARDA ANNESİ “kösem sultan” ın etkisinde kalmıştır.

• Devletin neden durakladığına dair KÖÇİ BEY’e rapor hazırlatmıştır.

• İrana sefer düzenlemiş.KASR-I ŞİRİN ANT. Yapılmış.(Türk – İran sınırı bugünkü halini almıştır.)

4.MEHMET DÖNEMİ

• Sadrazamn Tarhuncu Ahmet Paşa tarafından ilk kez denk bütçe hazırlanmış.

• İstanbulda çıkan yeniçeri isyanları “VAKA-İ VAKVAKİYE” ile sonuçlanmıştır.(bu olaya “çınar” olayıda denir.yeni,likçi devlet adamlarının saraydan zorla alınarak yeniçeriler tarafından çınar ağacına asılması olayıdır.

• Bu dönemde en parlak dönem köprülüler döneminde gerçekleşmiştir.

• Köprülü M.Paşa şartlı olarak göreve gelen ilk Osmanlı sadrazamıdır.Girit’i kuşatma altına almış.ölümünden sonra oğlu Fazıl Ahmet Paşa sadrazam olmuştur.

FAZIL AHMET PAŞA

• Giriti almıştır(1669).

• Lehistan üzerine gitmiş ve Bucaş Ant.(1672) imzalamıştır.ukrayna ve podolya Osmanlıya katılmıştır.(Bucaş Ant. Osmanlı devletinin en geniş sınırlara ulaştığı antlaşmasıdır.)

• Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Viyanayı kuşatmış ve bozguna uğramıştır.(bu bozgunla devlet gerileme dönemine girmiştir.)

2.MUSTAFA DÖNEMİ

• 1699 Karlofça antlaşması imzalandı.(Ukrayna ve podolya lehistana verildi.mora yarımadası ve dalmaçya kıyıları venedike verildi.)

• 1700 İstanbul antlaşması (Osmanlı – Rusya arasında imzalandı.)

1. azak kalesi Rusyaya verildi

2. Ruslar istanbulda elçi bulundurabilecek

GERİLEME DÖNEMİ

3.AHMET VE LALE DEVRİ (1718 - 1730)

• 1711 Ruslarla yapılan PRUT SAVAŞINI kazandı.(azak kalesi Ruslardan alındı.istanbuldaki elçinin görevine son verildi.)

• Venediklerle savaş yapıldı ve kazanıldı.(mora yarımadası geri alındı)

• Avusturya ile savaş yapıldı ve büyük bir bozguna uğradı.Savaş sonunda PASAROFÇA ANT. İmzalandı.

• Macaristanın geri kalanıda Avusturyaya bıraktı.

Pasarofça Antlaşmasına göre;

1. bu antlaşma ile ilk kez Osmanlı Batının üstünlüğünü kabul etti.

2. batılı tarzda ıslahatlar yapmaya başladı..bunun için bu döneme LALE DEVRİ denir.

LALE DEVRİ’nde:

• İbrahim Müteferrika ve Said Efendi tarafından ilk kez matbaa kullanılmıştır.

• İtfaiye örgütü kurulmuştur

• Çiçek aşısı yapılmıştır.

• İlk geçici elçilikler açılmıştır

• Kağıt,Çini, ve Kumaş atölyeleri kurulmuştur.

• Lale Devri Şairi “NEDİM” dir.

• 1730 da lale devrinin lüksüne eğlence ve rüşvete karşı Patrona Halil İsyanı çıktı.Bu isyanla Damat Ferit Paşa Öldürülmüş ve 3.Ahmet tahttan indirilmiştir.

1.MAHMUT DÖNEMİ

• Hendeshane adıyla batılı askeri teknik okul açılmıştır.

• Humbaracı ocağı geliştirilmiştir.

• 1736 da başlayan Osmanlı,Avusturya ve Rusya savaşı 1739 da “Belgrat Antlaşması”ile sona erdi

1. Karadenizin türk gölü oldugu son kez onaylanmıştır.

2. Osmanlının imzaladığı son kazançlı antlaşmadır.

• 1740 da fransaya verilen kapütülasyonlar sürekli hale getirildi.

3.MUSTAFA DÖNEMİ

• 1770 de Osmanlı Donanması Ruslar tarafından yakılmıştır.

• 1773 te Mühendishane-i Bahr-i Hümayün kuruldu(deniz harp akademisi)

1.ABDULHAMİT DÖNEMİ 1774 – 1787

• 1774 DE Osmanlılar ile Ruslar Arassında Küçük Kaynarca Antlaşması imzalanmıştır.

• Kırıma bağımsızlık verilmiştir.(Böylelikle halkı Müslüman olan bir bölge ilk kez elden çıkmıştır)

• Ortadoksların koruyuculuğu Ruslara verildi.(Böylelikle Ruslar içişlerimize karışma imkanı elde ettiler.)

• Azak Kalesi Ruslara verildi.

• 1792 Ruslarla YAŞ ANT. İmzalandı.(Kırım Ruslara verildi.Osmanlı devleti dağılma sürecine girdi.)

OSMANLI DEVLETİ DAĞILMA DÖNEMİ

3.SELİM DÖNEMİ (1789 – 1807)

BU DÖNEMDE OSMANLI KAYBETTİĞİ TOPRAKLARI GERİ ALMA POLİTİKASINI BIRAKMIŞ ELİNDE VAROLAN TOPRAKLARI KORUMAYA ÇALIŞMIŞTIR.(DENGE POLİTİKASI)

• Nizam-ı Cedid ordusu kuruldu,

• Giderleri karşılamak amaçlı “İrad-ı Cedid” hazinesi kuruldu.

• İlk kez sürekli elçilikler kuruldu.

• “Mühendishane-i Berri Hümayun”kuruldu.

• Nizam-ı Cedid ıslahatları ilk planlı,programlı ıslahatlardır.

• 1798 – 1801 Fransızlar İngiliz sömürge yollarını kesmek amacıyla MISIRI işgal ettiler.İngilizler ve Rusların yardımızla Nizam-ı Ceid orduları başarılı oldu.

• 1807 KABAKÇI MUSTAFA İSYANI(3.selim in yaptığı ıslahatlara karşı çıkan bir isyandır.3.Selim tahttan indirildi bu isyanla)

2.MAHMUT DÖNEMİ

• 1808 Sened-i İttifak (Osmanlı Padişahının yetkileri sınırlandırılmıştır.)

• 1808 Sekban-ı Cedid ocağı kuruldu.(Yeniçeriler bu ocağı kaldırdılar.sorumlu olarakda Alemdar Mustafa Paşayı öldürdüler.)

• 1825 “Eşikinci Ocağı” kuruldu.(Yeniçerile bu ocağıda kaldırmak istedi.Yalnız Halkın ve Ayanların desteğini alan 2.MAHMUR Yeniçeri Ocağını kaldırdı.bu olaya “VAKA-İ HAYRİYE denir.)

• Yeniçeri yerine “Asakir-i Mansure-i Muhammediye askeri teşkilatını kurdu.

• İlköğretim zorunlu hale getirildi.

• Tıbbiye ve Hayriye açıldı.

• İlk kez karantina uygulandı.

• Divan kaldırılarak yerine “Bakanlar Kurulu” kuruldu.

• Posta örgütü kuruldu.

• Devlet memuruna fes giyme zorunluluğu getirldi.

• Yerli malı özendirildi.

• Padişahın resmi dairelere resmi asıldı.

• Müsadere kaldırıldı.

• Takvim-i Vakai adlı ilk resmi gazete yayınlandı.

OSMANLIDA İLK MİLLİYETÇİ İSYANLAR

• 1804 – 1878 Sırp İsyanı

1. Sırplar 1812 Bükreş Ant. İle “ayrıcalık”

2. 1829 Edirne Antlaşması ile “özerklik”

3. 1878 Berlin Antlşması ile “bağımsızlık”aldılar.(Milliyetöilik akımı ile Osmanlıya karşı ilk ayaklanan millet Sırplar olmuştur.)

• 1829 Edirne Ant. İle Yunanlılar bağımsızlığı kazanan ilk azınlık olmuştur.

• 1833 – 1840 Mısır İsyanı(mısır valisi Mehmet ali paşa Osmanlıdan istediğini alamayınca çıkardığı isyandır.

• 1833 de Kütahya ant. İmzalandı.çukurova,Suriye,Filistin,c,dde ve mısır valilikleri verildi.osmanlı bu konuda avrupaya güvenmediği için Ruslarla 1833 Hünkar İskelesi Antlaşması imzaladı.bu antlaşmaya göre:)

1. Rusyaya saldırı olursa Osmanlı boğazları kapatacak

2. Osmanlıya saldırılırsa Ruslar yardım edecek

3. bu ant. İle boğazlar sorunu ortaya çıkmış oldu.bu ant. İle boğazlar üzerinedeki son egemenliğini kullandı Osmanlı.

• 1839 Balta Liman Ant.(mısır konusunda İngilizlerin desteğini almak için imzalandı.ingiltereye verilen kapütülasyonlar genişletilerek sürekli hale getirildi.bu antlaşma ile Osmanlı açık Pazar haline gelmiştir.)

ABDULMECİD DÖNEMİ 1839 – 1861
TANZİMAT FERMANI (GÜLHANE HATTI HÜMAYUN 1839)
HERKESİN CAN,MAL VE IRZINA SAYGI DUYULACAK.
HERKES BAĞIMSIZ MAHKEMELERDE EŞİT OLARAK YARGILANACAK
HERKES KANUN ÖNÜNDE EŞİT SAYILACAK
BU FERMANLA İLK KEZ KANUN GÜCÜNÜN ÜSTÜNLÜĞÜ KABUL EDİLMİŞTİR.
ANAYASAL SÜRECE GEÇİŞİN İLK ADIMI OLMUŞTUR.

LONDRA KONFREANSI( 1840)

Mısır uluslar arası alanda çözüme kavuştı.ingiltere ve Fransa ile yapılan görüşmede “boğazlar sorunu” ilk kez uluslar arası sorun haline gelmiştir.rusya karşı çıkmıştır bu duruma

1840 LONDRA BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ

Hünkar iskelesi antlaşması zamanı bitince Avrupalı devletler Rusların boğaz egemenliğine karşı Boğazların egemenliğini Osmanlıya vermiştir.

1853-56 KIRIM HARBİ

Ruslar Hünkar iskelesi gibi bir antlaşmayı Osmanlıya imzalatmak isteyince ortaya çıkan harptir.Avrupalı devletler Osmanlıya yardım etti ama Osmanlı donanması sinopta yakıldı.

Paris Antlaşması imzalandı:

• Karadenizde Osmanlı ve ya Rus donanması bulunmayacak(Osmanlı bu savaşı kazanmasına rağmen mağlup devlrt muamelesi gördü.)

• Boğazlar Osmanlıya kaldı.

• Kırım harbinde ilk dış borç İngiltereden alındı.

1856 ISLAHAT FERMANI

• Gayr-ı Müslimlere birtakım haklar tanındı.

• Bedel usulü askerlik yapma hakkı verildi.

• Azınlıklar devlet memuru olabilecekler

• Mahkemelerde kutsal bildikleri şey üzerine yemin edebilecekler

• İl genel meclisine üye olabilecekler

UYARI: Tanzimat ve Islahat fermanları Avrupalıların içişlerimize karışmasını engellemek ve azınlıkların isyanını engellemek için ilan edilmiştir.bu farmanlar Osmanlının yıkılışını engellememiş sadece geciktirmiştir.

ABDULAZİZ DÖNEMİ

• İngiltere ve Fransanın yardımıyla Süveyş Kanalı açıldı.

• Yurtdışına seyahata giden ilk padişah

• Dış borç alımı yaygınlaşmış

• Yeniliklere karşı oldugu için tahttan indirilen tek padişahdır.

2.ABDULHAMİT

• 1 meşrutiyeti ilan etti.(bunun ilanın jön Türkler (genç osmanlılar) ın calısmalarıyla ilan edildi.yani aydın kesim)

• İstanbulda Tersane Konferansı yapıldığı gün (Avrupalıların balkanların durumunu görüşmek için toplandığı gün) “KANUN-İ ESASİ” İLAN EDİLDİ.(Parlemento kavramı kanun-i esasi ile gelmiştir.)

• İlk kez anayasa ilan edilmiş ve parlemonto açılmıştır.(bu meclis dünya tarihinin ilk çok uluslu meclisidir.)

• Padişan 93 harbini bahane ederek meşrutiyeti yürürlükten kaldırmıştır.
1877 OSMANLI – RUS SAVAŞI (93 HARBİ)
1877 AYESTEFENOS ANT.(Yeşilköy ant.)
1. sırbıstan,Karadağ,ve Romanya bagımsız oldu

2. Bosna hersek özerk oldu.

3. türk ortadoks ve Ermenileri üzerinde rus koruyuculuğu kabul edildi

4. Osmanlı rusyaya agır savaş tazminatı verdi.

5. bu antlaşma hiçbirşekilde yürürlüğe girmemiştir.yürürlüğe girmemesi yönüyle sevr antlaşmasına benzemektedir.

1878 BERLİN ANTLAŞMASI

• SIRBISTAN,İROMANYA VE KARADAĞ BAGIMSIZ OLDU

• ERMENİLERİN OTURDUGU YERLERDE ISLAHAT YAPILDI

• 1878 İNGİLİZLER KIBRISA EL KOYDU ERMENİ MESELESİ ULUSLAR ARASI SORUN HALİNE GELDİ.


1880 DUYUN-U UMUMİYE İDARESİ

UYARI: OSMANLININ DIŞ BORÇLARINI ÖDEYEMEMESİ SONUCUNDA BATILI DEVLETLERİ DUYUN-UMUMİYE İDARESİNİ (BORÇLAR KOMİSYONUNU) KURDULAR.OSMANLI MALİYESİNE EL KONDU.BU KOMİYONUN KURULMASIYLA OSMANLI MECLİSİ YABANCILARIN ELİNE GECTİ.


2.MEŞRUTİYETİN İLANI

İttihat ve terakki cemiyeti vatan ve hürriyet derneği ile birleşti.enver ve Niyazi beyin makedonyada çıkardığı askeri isyanın büyümesinden çekinen 2.abdulhamit 2.Meşrutiyeti ilan etti.

(2.meşrutiyetin ilanı ile parlementoda ilk defa partiler yer almıştır.bu partilerin ilki İttihat ve Terakki Partisidir.)

(1908 anayasasında padişahın yetkilerine kısıtlama getirilmiştir.artık kendi isteğine göre meclisi açıp kapayamayacaktır.basına sansür yok ve sürgün etme de yok.)
2.MEŞRUTİYETİN İLANINDAN SONRA ;
Bulgaristan bağımsızlığını ilan etti.
Yunaistan Girit adasını ilhak etti.
Avusturya Macaristan Bosna-Hersek'i ilhak ettiğini açıkladı.

31 MART VAKASI(13 Nisan 1909)

Ahrar örgütünün çıkardığı isyandır.ittihat ve terakki partisinin kurudgu Hareket ordusu istanbula gelerek isyanı bastırdı.Hareket ordusunun kurmay baskanlığını MUSTAFA KEMAL yapıyordu.

• Türk tarihinde rejime yönelik ilk isyandır.

• 2.abdulhamit tahttan indirildi.

• Padişahın yönetimdeki rolü azaldı

• Meclis kararıyla tahttan indirilen ilk padişahtır.

V.MEHMET REŞAT
İtalya ile Trablusgarp savaşı yaşandı(1911-1912)
Savaş Uşi anlaşması ile sona erdi.Tarblusgarp İtaya ya bırakıldı.Osmanlı devletinin Afrika da toprağı kalmadı.
1912-1913 tarihleri arasında 1.Balkan savaşı yaşandı.Bulgaristan,Yunanistan,Karadağ ve Sırbistan Osmanlı devletini mağlup etti.
I.Balkan Savaşı Sonunda Londra Anlaşması imzalandı.Osmanlı Devleti "Midye-Enez" hattının batısındaki toprakları kaybetti.
Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti(1913)
1913 Tarihinde 2.Balkan savaşı çıktı.Diğer balkan devletleri Bulgaristana savaş açtı.Osmanlı topraklarını paylaşma anlaşmazlığı yeni savaşa sebep oldu.Bulgaristan yenildi.Balkan Devletleri arasında BÜKREŞ ANT. imzalandı(1913).
Osmanlı devleti de 2.Balkan savaşına diğer devletlerden bağımsız katıldı.Bulgaristan dan Edirne ve Kırklareli illerini geri aldı.Osmanlı sınırı tekrer Meriç Irmağına ulaştı.
2.Balkan Savaşından sonra Şu anlaşmalar imzalandı:
ATİNA ANLAŞMASI(OSMANLI-YUNAN) 1913
iSTANBUL ANLAŞMASI(OSMANLI-BULGAR) 1913
İSTANBUL ANLAŞMASI(OSMANLI-SIRBİSTAN) 1913
1913 de Bab-ı Ali baskını denilen hükümet darbesi yaşandı.Kamil Paşa hükümeti devrildi.İttihat ve Terakki Partisi hükümeti kuruldu.
1914-1918 Tarihleri arasında 1.Dünya savaşı yaşandı.

OSMANLI DAĞILMA (PARÇALANMA) DÖNEMİ OLAYLARI



Padişahlar:
1. III. Selim (Gerilemenin son, Parçalanma döneminin ilk padişahıdır (1807 – 1808).


2. IV. Mustafa (1807 – 1808)


3. II. Mahmut (1808 – 1839)


4. Abdülmecit (1839 – 1861)


5. Abdülaziz (1861 – 1876)


6. II. Abdülhamit (1876 – 1909)


7. V. Mehmet Reşat (1909 – 1918)


8. IV. Mehmet Vahdettin (1918 – 1922)


DAĞILMA -ÇÖKÜŞ DÖNEMİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ


– Osmanlı Devleti Rusya, İngiltere ve Fransa'nın sömürgeci saldırılarıyla toprak kaybına uğramıştır.


– Osmanlı Devleti topraklarını tek başına koruya¬mamıştır. Bu nedenle Avrupalı devletlere karşı denge politikası izlemiştir.


– Avrupalı Devletler Osmanlı Devletinin topraklarını paylaşma politikasını Şark Sorunu olarak nitelemişlerdir.


– Osmanlı yönetimi milliyetçilik hareketleriyle toprak kaybını önlemek batılı anlamda hukuki ıslahatlara yönelmiş ve meşrutiyet yönetimini kurmuştur.


– Kapitülasyonlar ve Duyun–u Umumiye teşkilatının kuruluşuyla Osmanlı Devleti Avrupalı sanayileşmiş dev¬letlerin açık pazarı ve yarı sömürgesi haline gelmiştir.


OSMANLI – FRANSIZ İLİŞKİLERİ VE NAPOLYON'UN MISIR'I İŞGALİ


1739 Belgrat antlaşmasının imzalanmasında yararı görülen Fransa'ya 1740 yılında Kapitülasyonlar sürekli olmak koşuluyla genişletilerek verildi. I. Mahmut zamanında sürekli verilen kapitülasyonlar Fransa'nın diğer devletlerden üstün olmasını sağladı.


Fransa'da 1789 yılında olan ihtilalle yeni bir rejim iktidara geldi. Avrupalı devletler bu rejime karşı cephe alırken Osmanlı devleti Fransa'ya dost olduğunu göstermişti. 3. Selim Nizam–ı Cedit yeniliklerinde Fransa'dan destek almıştı. Direktuvar hükümeti zama¬nında Fransa, Osmanlı devletine karşı politikasını değiştirdi. Mısır'ı al¬mayı planladı.


MISIR'IN İŞGALİNİN NEDENLERİ


1) İngiltere ile yaptığı savaşlarda Hindistan'ı İngiltere'den almayı amaçladı. Böylece İngiltere'yi yenebilecekti.


2) Avusturya ve Rusya tarafından yıkılacağını düşündükleri Osmanlı topraklarından pay almaktı.


Napolyon Bonopart başkomutanlığında Fransız ordusu Kahire'yi işgal etti. (1789) İngiltere ve Rusya Osmanlı devletine yardım önerdiler. Rusya yardım amacı ile gel¬mesine rağmen Ege'de bazı adaları işgal etti.


Amiral Nelson komutasında İngilizler Fransız donanmasını Ebukır limanında yaktı. Napolyon donanmasının yakılması üzerine Osmanlıyı barışa zorlamak için Akka kalesini kuşattı. Cezzar Ahmet Paşa komutasın¬daki Nizam–ı Cedit askerleri Napolyon kuvvetlerini ye¬nilgiye uğrattı. Osmanlılar Mısır'a ordu gönderdi. Napolyon Mısır¬'dan ayrıldı. İngiliz ve Osmanlı kuvvetleri karşısında zor duruma düşen Fransızlar El – Ariş mu¬kavelesini imzaladı 1801


1) Fransa Mısır'ı boşaltacak


2) İngilizlerde Fransız askerlerini Fransaya taşıya¬cak


İngiltere Mısır'ın önemini kavradı. Stratejik Malta ada¬sını aldı. Doğu ticaretini tehdit eden Fransa etkisizleşti¬rildi. Böylece Osmanlı devletinin kendi gücü ile topraklarını koruyamadığı anlaşıldı.


XIX. YY. BAŞLARINDA OSMANLI–FRANSIZ,


RUS VE İNGİLİZ İLİŞKİLERİ


Avrupa'da meydana gelen olaylar Osmanlı Devletini yakından etkilemiştir. Bu olaylar şunlardır:


1. Napolyon kendisini İmparator ilân ettiğinde Fransa, İngiltere ve Rusya tarafından tepkiyle karşılandı.


2. Napolyon Mısır'ın işgali nedeniyle bozulan Os¬manlı–Fransız dostluğunu yeniden kurmaya başladı.


3. İngiltere ve Rusya Avrupa'da rekabet halinde oldukları Fransa'nın Osmanlı Devletine yaklaşmasını çı¬karlarına aykırı buldular.


4. İngiltere ve Rusya Osmanlı Devletine baskı yapa¬rak, Osmanlıyı Fransa'dan ayırmayı amaçladılar. III. Se¬lim bu baskılara karşı çıktı.


5. Rusya Osmanlı aleyhine yerleştiği Ege adalarında, Mora'da, Sırbistan'da, Eflakta ve Boğdan'da Osmanlı aleyhinde panislavizm propagandasına girişti.


OSMANLI – RUS VE İNGİLİZ SAVAŞLARI


Avrupa'da meydana gelen olaylar Osmanlı–Rus ve Osmanlı–İngiliz ilişkilerinin bozulmasına neden olmuştur. Bu durumun oluşumunda sırasıyla aşağıdaki olaylar ya¬şanmıştır.


1. Fransa'da iktidarı ele geçiren Napolyon Bonapart İmparatorluğunu ilân etmişti. İngiltere ve Rusya Napol¬yon'un iktidarını tanımadılar. Bunun üzerine Napolyon İngiltere ve Rusya'ya karşı savaş başlattı.


2. İngiltere ve Rusya Osmanlı'ya baskı yaparak kendilerinden yana olmasını istediler. Padişah III. Selim Rusya'nın Balkanlar'da izlediği Panislavizm propagan¬dası nedeniyle Rusya'ya karşı tepki içerisindeydi. Bu ne¬denle III. Selim Rusya'ya güvenmiyordu. Baskılara rağ¬men Napolyon'un iktidarını tanıdı. Bunun üzerine İngil¬tere ve Rusya Osmanlı Devletine savaş açtı.


3. Fransa İmparatoru Osmanlı–Rus ve Osmanlı–İngiliz Savaşını fırsat bilerek Rusya'ya savaş açtı ve Rusya'yı yenilgiye uğrattı. Bu savaşın sonunda Tilsit antlaşması imzalandı. Napolyon Bonapart antlaşmada Rusya'nın Osmanlı Devletinden toprak almasını kabul etti. II. Mahmut Fransa'nın bu ikili politikasına tepki göte¬rerek Rusya ile Bükreş Antlaşmasını imzaladı.


BÜKREŞ ANTLAŞMASI (1812)


1. Ruslar Eflak ve Boğdanı geri verdi. Besarabya Rusya'ya kaldı.


2. Prut nehri sınır oldu. Ruslar Tuna'da serbest tica¬ret yapacak.


3. Sırplar içişlerinde serbest bırakılacak.


Not:


– Bükreş antlaşması Sırpların Osmanlıya sadece vergi veren bir toplum haline gelmelerine neden oldu. İlk kez Balkanlı bir toplum Rusyanın baskısıyla ayrıcalık ka¬zandı.


– Ruslar Tuna'da ticaret gemisi görüntüsü altında askeri gemi dolaştırmaya başladılar.


OSMANLI DÖNEMİNDE ULUSÇULUK HAREKETLERİ


SIRP İSYANI (1806 – 1830):


Sırbistan Fatih zamanında Osmanlı devletine katıl¬mıştı. Osmanlıların Hristiyanlara din ve kültürel özgürlük¬lerine karışmamaları Sırpların devlete bağlı kalmalarına yardımcı olmuştu. XVIII yy. boyunca Osmanlı Rus ve Avusturya savaşları Sırp topraklarında olmuş ve yaşamları zorlaşmış ayrıca diğer Avrupalı milletlerle ilişkileri gelişmişti.


Osmanlı merkezi yapısının bozulmasıyla Sırbistanı yöneten Dayı denilen yeniçeri kodamanları Sırplara baskıda bulunmaya başladılar. Sırplar yönetimden uzaklaşmaya başladılar. Ruslar ve Avusturyalılar Sırplara milliyet ve özgürlük fikirlerini kabul ettirdiler ve kışkırtmaya başladılar. Sırplar Bükreş antlaşmasına da¬yanarak Kara Yorgi liderliğinde bağımsızlık istediler. Kara Yorgi Avusturya'ya kaçtı. Sırpların başına Miloş İbronoviç geçti. Osmanlı devleti Rusya'nın işe karışma¬masını ön¬lemek için Miloşu prens (baş Knez) olarak ta¬nıdı. Yönetimde Osmanlıya bağlı imtiyazlı Sırbistan prensliği kuruldu. (1816) Ruslarla yapılan Edirne antlaşmasıyla (1829) Sırbistan Osmanlıya bağlı, içişlerinde serbest bir devlet haline geldi. Tam bağımsızlığını 93 Harbi sonunda yapı¬lan Berlin antlaşmasıyla kazandı (1878).


YUNAN İSYANI VE YUNAN DEVLETİNİN


KURULMASI (1820 – 1829)


Fransız ihtilalinin fikirlerini benimseyen Rumlar Rus¬ya'nın yardımıyla Etniki Eterya cemiyetini kurdular. Bu cemiyetin esas amacı Bizans devletini yeniden kur¬maktı. İstanbul'daki Patrik ve Rusya bu cemiyeti destek¬ledi. Aleksandr İplisanti başkanlığında bu cemiyet Rumları isyana hazırladı. Yanya valisi Tepedelenli Ali paşa Rum¬lara fırsat vermiyordu.


Tepedelenli Ali Rumların siyasi çalışmalaını II. Mahmut yönetimine bildirdi. Fakat yönetim bu konuda gerekli dikkatli bir çalışma göstermedi. Tepedelenli Ali Paşanın kendi başına hareket etmesi üzerine, II. Mahmut cezalandırılmasını istedi. Ali Paşa isyan etti. Bu isyan Rumla¬rın rahat çalışmalarına yaradı.


Etniki Eterya başkanı Aleksandr İplisanti Rusya'dan gelecek yardımı da düşenerek Eflak ve Boğdan'da harekete geçilmesini uygun gördü. Böylece Romenlerle Sırpları ve Bulgarları isyana katmayı amaçladı. Ancak planları gerçekleşmeyince İplisanti Avusturya'ya kaçtı.


Mora Rumları 1821 ayaklandılar, isyan adalara yayıldı.


İsyanın bastırılmasında güçlük çekince Mısır valisi Mehmet Ali Paşadan yardım istendi. Mehmet Ali paşa Mora ve Girit valilikleri kendisine verilirse yardım edeceğini bildirdi. İsteği kabul edildi. Mehmet Ali Paşa oğlu İbrahim paşa idaresinde kuvvetli bir donanmayı gön-derdi. Morada ve adalarda isyan bastırıldı.


NAVARİN OLAYI (1827)


Yunan isyanını para ve silah bakımından destekle¬yen İngiltere ve Rusya, İbrahim paşanın Moradaki halka baskıda bulunduğunu belirterek Sen – Petersburg şeh¬rinde toplandılar. Yunanistanın, Osmanlıya vergi ile bağlı mustaki bir devlet olması ve Osmanlıların Yunanis-tan'dan çıkarılması kararını aldılar. Bu karar bağımsız Yunanistanın kurulması yolunda atılan ilk adımdı. Avus¬turya bu konudaki kararı ret etti, çünkü Yunan devletinin kuruluşu Rusyanın güdümünde gerçek¬leşmiş olacaktı.


İngiltere, Rusya ve Fransa Osmanlı devletine bir ülti¬matom vererek Yunanistana bağımsızlık verilmesini istediler. 2. Mahmut bu teklifi ret etti. İngiltere, Rusya ve Fransa, Mora'yı kuşattı. Rus donanması, Osmanlı – Mısır donanmala¬rını Navarin'de kuşattı.


OSMANLI – RUS SAVAŞI VE EDİRNE ANTLAŞMASI (1829)


Osmanlı devleti Navarin olayından dolayı üç devlet¬ten tazminat istedi. Bu devletler suçu Osmanlı kaptanla¬rına yüklediler. Fransızlar Yunan sorunu çözülene kadar Mora'da asker bulundurmak için Morayı işgal etti. İngiliz¬ler'de İbrahim paşa kuvvetlerini Mısır'a taşımayı üstlendi.


Ruslar Osmanlı devletinin politikasına karşı savaş açtı. Yeniçeri ocağı iki sene önce kaldırılmış, donanma Navarinde yakılmıştı. Ruslar bu zayıflıktan yararlandı. Eflak, Boğdan, Doğuda Kars, Ardahan ve Erzuruma girdiler.


Osmanlı barış istedi, Edirne antlaşması imzalandı. 1829. Antlaşmaya göre:


1) Yunanistan'a bağımsızlık tanındı.


2) Eflak, Boğdan ve Sırbistan'a imtiyazlar verilmesi ka¬rarlaştırıldı.


3) Rus ticaret gemileri Boğazlardan serbestçe geçe¬cek.


4) Tuna ağzındaki adalar, Doğuda bazı kaleler Rus¬ya'ya bırakıldı.


Bu antlaşma, Küçük Kaynarca Antlaşmasından sonra imzalanan ilk en ağır antlaşmadır.


MISIR SORUNU


Fransa'nın Mısır'ı işgali sırasında Mısır'a gönderilen askerlerden biri olan Mehmet Ali Paşa kısa zamanda başarılı bir politika izleyerek Osmanlı devletine kendisini kabul ettirdi, vali oldu. Hicazda Vehabi isyanını bastırdı. Mısır'da ekonomiyi düzeltti. Fransa'dan teknisyen ve su¬bay getirdi. Modern bir ordu ve donanma kurdu. Mora isyanına ordu gönderdi. Mora isyanı Yunanistan devletinin kurulmasıyla sonuçlandığından dolayı vaat edilen Mora valiliği verilemedi. Bunun üzerine Mehmet Ali Paşa, Girit ve Suriye valiliklerini istedi. Yalnız Girit valiliği verildi. Mehmet Ali Paşa II. Mahmut'a danışmadan Moradaki kuvvetlerini çekti, ayrıca Osmanlı –Rus (1828) sava¬şında kuvvet göndermedi. Mehmet Ali Paşa Suriye ve Girit valiliklerinin verilmesinde çok ısrarlı oldu. Görevden alınma durumu ortaya çıkınca isyan etti. Oğlu İbrahim paşayı Suriye üzerine gönderdi. Mısır ordusu Adana'yı ge¬çerek, Konya'da Sadrazam Reşit Mehmet Paşa komu¬tasında Osmanlı ordusunu yendi (1833).


II. Mahmut Rusya'dan yardım isteyince Mısır sorunu Avrupa sorunu oldu. Fransa ilk başlarda Mehmet Ali Paşayı tutuyordu. Rusya yardım amacıyla İstanbul'a ordu gönderince İngiltere ve Fransa Osmanlının Rusya'nın egemenliğine gireceğini anladılar, araya gire¬rek Kü¬tahya antlaşmasını imzalanmasını sağladılar. (1833) Buna göre:


1) Mehmet Ali Paşa'ya Mısır ve Girit valiliklerine ek olarak Suriye valiliği verildi.


2) İbrahim Paşa'ya Cidde valiliğine ek olarak Adana valiliği verildi.


HÜNKAR İSKELESİ ANTLAŞMASI (1833)


Ruslar Mısır sorununda Osmanlı devletini destekle¬mişti. Kütahya antlaşmasının imzalanmasına rağmen II. Mahmut İngiltere ve Fransa'ya güvenmiyordu. Ayrıca, Mehmet Ali Paşanın ileride saldıracağından çekindi. Böyle bir tehlike halinde Ruslardan yardım al¬mak için Ruslarla anlaşma yapmak zorunda kaldı. (8 Temmuz 1933) imzalanan Antlaşmaya göre:


1) Osmanlılar ve Ruslar savaş durumunda birbirle¬rine yardım edecekler.


2) Osmanlı devletine bir saldırı olursa, Rusya kara ve deniz kuvveti gönderecek, Rusya'ya bir saldırı olursa Osmanlı kuvvet göndermeyecek, fakat boğazları kapatacak.


Bu antlaşma İngiltere ve Fransa tarafından tepkiyle karşılandı. Boğazlar sorunu ortaya çıktı.


NİZİP SAVAŞI VE MISIR SORUNU ÇÖZÜMÜ


1) II. Mahmut Kütahya antlaşmasıyla Mehmet Ali paşaya büyük eyaletlerin valiliklerinin verilmesine karşı çıkması


2) Mehmet Ali Paşa ile oğlunun yönetimlerine bırakılan yerlerde saltanat kurmaya yönelmeleri, yıllık vergiyi göndermekten vazgeçmeleri


3) Doğu Akdeniz'de ticari ilişkileri aksayan İngiltere¬'nin Mehmet Ali Paşa'nın Mısır'da güçlü bir devlet kur¬masını istememesi.


4) Fransa'nın Mehmet Ali Paşa'ya Mısır'daki yenilik¬lerde yardımcı olarak güçlenmesini istemeyen İngiltere'nin II. Mahmut'u kışkırtması.


II. Mahmut Mısır'da bağımsız bir devlet kurmaya çalışan Halifeliği yeniden Mısır'a alınmasını savunan Mehmet Ali Paşaya karşı savaş kararı aldı. Osmanlı ordusu Nizip Savaşında Mısır ordusuna yenildi (1839).


Bu süreçte I. Abdülmecit padişah oldu. Başta İngil¬tere ve diğer Avrupalı devletler araya girererek Londra antlaşmasının imzalanmasını sağladılar (1840). Antlaşmaya göre:


1) Mısır hukuki bakımdan Osmanlıya bağlı kalacak, yönetimi Mehmet Ali Paşa ve oğullarına bırakılacak.


2) Suriye, Adana ve Girit tekrar Osmanlıya verilecek.


3) Mısır yıllık vergi verecek ve Osmanlı donanma¬sını geri gönderecek.


Mehmet Ali Paşa Londra antlaşmasını kabul etmeleriyince savaş yeniden çıktı. İngiliz ve Osmanlı donanması Mehmet Ali Paşaya ait kuvvetleri yendi. Mehmet Ali Paşa Londra antlaşmasının şartlarını kabul etti. Mısır içişlerinde serbest dış işlerinde Osmanlıya bağlı bir imti¬yazlı eyalet oldu.


BOĞAZLAR SORUNUNUN ÇÖZÜMÜ,LONDRA BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ (1841)


İngiltere Hindistan merkez olmak üzere sömürge İmparatorluğu kurmuştu. Cebelitarık boğazına ve Malta adasına sahip olarak Akdeniz'e büyük önem verdi. Fransa ise kapitülasyonlara dayanarak Akdenizde ticari ve siyasi üstünlük kazanmıştı.


Bu politikaları izleyen İngiltere ve Fransa Mısır soru¬nunu çözümledikten sonra Rusya'nın Hünkar İskelesi antlaşmasıyla kazandığı Akdeniz'e inmeye yönelik hak¬ları ortadan kaldırmak için Londra'da yeni bir toplantı yaptılar.


İngiltere, Fransa, Rusya, Prusya ve Avusturya top¬lantıya katıldı. Sözleşmeye göre:


1) Boğazlar, Osmanlı egemenliğinde olacak.


2) Barış zamanında Boğazlardan hiç bir savaş ge¬misi geçmeyecek.


Not: Bu antlaşma boğazlarla ilgili ilk antlaşmadır.


KIRIM SAVAŞI (1853 – 1856)


Nedenleri:


1) Tanzimatla birlikte batılılaşma amacıyla yapılan yeniliklerle, Osmanlı devletinin güçlenmesine Rusya'nın karşı olması


2) Ruis çarı 1. Nikola Osmanlı devletini hasta adam ilan ederek, Osmanlı topraklarını İngiltere ile paylaşma planını ileri sürmesi ve İngiltere'nin bu teklifi red etmesi.


Not: İngiltere Osmanlı devletinin parçalanması fikrine karşı çıkıyordu. Çünkü 1838 Balta limanı Ticaret Antlaşması ile bir çok ayrıcalıklar kazanmıştı. (Bu ticaret antlaşması Mısır sorununda 2. Mahmut Avrupalı devletlerin desteğini almak istemişti. İngiltere Mısır sorununda yardım edeceklerini, ancak ticaret anlaşması yapılmasını istemişti. 16 Ağustos 1838 imzalanan bu anlaşma İngiltere'ye geniş ticaret olanakları verilmiştir.)


3) Osmanlı Devletinin Avusturya'ya karşı ayaklanan Macar Milliyetçilerini desteklemesi. Buna Avusturya ve Rusya'nın büyük tepki göstermesi.


4) Kutsal yerler sorunu: Fransa'nın 1740 kapitülas¬yonu gereği kutsal yerlerin onarım ve yönetiminin kendilerine verilmesini istemesi, buna karşın Rusyanın da 1774 Küçük Kay-narca antlaşması gereği bu hakkın kendilerine ait olduğunu ileri sürmesi.


Gerçekte Rusya'nın amacı Osmanlının paylaşılma¬sında en büyük payı almaktı. Osmanlı devleti Fransa ve Rusya'ya kutsal topraklarda Katolik ve Ortadoks Hristiyanlara eşit haklar verildiğini bildirdi. Bu devletlere hiç bir yönetim hakkı verilmiyece¬ğini açıkladı.


Rusya İstanbul'a gönderdiği elçisi Mençikof aracılığı ile kutsal yerler sorununun Ortadokslar lehinde çözül¬mesini ve Ortodoksların himayesinin Rus çarlığına ve¬ril¬mesini istedi. Rusya'nın istekleri reddedildi.


Rusya isteklerine savaş yoluyla ulaşmak için Eflak ve Boğdan'a girdi. Sinop'ta Osmanlı donanmasını yaktı. (1853)


Boğazlarda Rus tehlikesini önlemek isteyen İngiltere ve Fransa Osmanlı devletiyle anlaşma yaptılar. Diğer ta¬raftan Avusturya'da Ruslar'ın Balkanlarda güçlenmesini iste¬mediğinden Osmanlıyı destekledi.


İngiltere, Fransa ve Sardunya Krallığı (Piyemonte hü¬kümeti de denilen bu krallık İtal¬yan birliğini kurmakta Fra¬sa'nın desteğini almayı amaç¬lı¬yordu. Bu nedenle ken-dini kanıtlamak istiyordu.) Rusya'ya savaş açtılar. Si¬vas-topolu aldılar. Rusya barış istedi. Paris Konferansı top-landı.


PARİS ANTLAŞMASI ve KIRIM SAVAŞININ SONUÇLARI(1856)


1) Osmanlı Devleti bir Avrupa devleti sayılacak, Av¬rupa devletler hukukundan yararlanacak.


2) Topraklarının bütünlüğü Avrupalı devletlerin ga¬rantisi altına alınacak.


3) Osmanlı devleti ve Rusya Karadenizde donanma bulundurmayacak. Karadeniz tarafsız bir deniz olacak.


4) Boğazlar 1841 Londra mukavelesine göre yönetilecek.


5) Eflak ve Boğdan Avrupa devletlerinin kefilliği al¬tında özerk olacak.


6) Tuna üzerindeki ticaret gemileri serbestçe dola¬şacak. Bu işi antlaşmaya katılan devletlerin kuracağı bir komisyon yönetecek.


7) İki tarafta savaşta aldıkları yerleri geri verecek.


8) Osmanlı devleti konferans öncesi ilan ettiği Islahat Fermanı ile Hristiyan halka haklar vermesi, Avrupalı devletler tarafından dikkate alınacak. Avrupalılar hiç bir şekilde hristiyan halklara karışmaya¬caklar.


Osmanlı devleti bu savaş nedeniyle Avrupalı devlet¬lerden borç para aldı. Borçların faizini ödemekte zorluğa düştü.


Paris konferansına galip bir devlet olarak katılma¬sına rağmen Karadenizde yenilen Rusya ile aynı şartlarda anlaşmaya zorlanarak haksızlığa uğratıld.


İngiltere Rusya'nın Akdenize girmesini önleyerek ticaretini, sömürgelerini korumuş oldu. Aynı şekilde Fransa'da Akdenizdeki çıkarlarını korudu.


Osmanlı topraklarının Avrupalıların kefilliği altına alınması, Osmanlı devletinin sınırlarını koruyacak kuv¬vet¬ten olmadığını gösterdi.


Padişah Abdülmecit Avrupalı devletlere mülk alma, maden çıkarma deniz taşımacılığı yapma hakları verdi. Yeni borçlanmalara girdi. Böylece Avrupalı devletlerin Osmanlı üzerindeki etkileri arttı.


PANİSLAVİZM HAREKETLERİ VE


OSMANLI DEVLETİ


Rusyanın Balkanlarda Slav ırkından olan halkları birleştirme üzere geliştirdiği Panislavizm politikası doğ¬rudan Osmanlı devletinin Balkanlar'daki topraklarını parçalamayı hedeflemişti. Bosna – Hersek, Sırbistan, Bulgaristan'da gizli cemiyetler kurdu.


Rusya'nın bu politikası sadrazam Mahmut Nedim paşa zamanında hızlandı. Rusya'nın Bulgar kilisesinin Rum Ortodoks kilisesinden ayrılmasına izin verdi. Bu durum Bulgaristanın siyasal bağımsızlığına yol açtı.


BALKANLARDA İSYANLAR VE


İSTANBUL KONFERANSI (1876)


Rusya Panislavizm cemiyet¬leri aracılığıyla Bosna, Hersek, Sırbistan ve Bulgaristan'da isyanlar çıkardı. İlk isyan Hersek'te çıktı. Osmanlı devleti Karadağ ve Sırbistan isyanlarını bastırdı. Rusya ateşkes ve barış anlaşmaları yapılması için ültimatom verdi. İngiltere'nin araya girmesiyle Balkan sorununu görüşmek üzere İstanbul konferansı düzenledi.


Bu sırada, Avrupalı devletlerin içiş¬lere karışmamaları için Kanun–ı Esasi ilan edildi. (23 Aralık 1876).


Konferansa Rusya, İngiltere, Fransa, Avusturya, Almanya ve İtalya katıldı.


1) Osmanlı Sırbistan ve Karadağ'daki askerlerini çekecek


2) Bulgaristan doğu ve batı olarak iki eyalete ayrılacak. Bu iki eyaletle birlikte Bosna – Hersek'e özerklik verilecek. Osmanlı bu kararları kabul etmedi. İngiltere Osmanlı ve Rusya arasında savaşı önlemek için Londra¬'da konfe¬rans düzenledi. Bu konferansta İstanbul Konfe¬ransının kararları hafifle¬tildi. Ancak Osmanlı bu değişikliği kabul etmedi.


1877 – 1878 OSMANLI RUS SAVAŞI VE AYASTEFANOS–BERLİN ANTLAŞMALARI


Rusya İstanbul ve londra Konferanslarıyla istek¬Osmanlı devletine kabul ettiremedi. Rusya Romanya ile bağlaşma yaparak saldırıya geçti.


Ruslar Ardahan'ı ve Kars'ı aldı, Ahmet Muhtar Paşa yönetimindeki Erzurum savunması Rusların ilerleyişini durdu. Ruslar batı cephesinde Plevne kalesinin savun¬masını aşarak, İstanbul'a girdiler.


II. Abdulhamit İstanbul'un Rusların eline geçeceğin¬den korktu barış istedi. Bu savaşta tarafsız kalan İngiltere, İstanbul'daki İngilizlerin mal ve can güvenliğini korumak bahanesiyle Çanakkaleyi geçerek Mudanya'ya geldi.


Ruslarda bu duruma tepki gösterdiler. Çatalcayı ge¬çerek Ayastefanosa (Yeşilköye) geldiler.


Ruslarla 3 Mart 1878'de Ayastefanos Antlaşması imzalandı. Antlaşmaya göre; Bulgaristan, Sırbistan, Romanya, Karadağ bağımsız olacak, Bosna – Hersek'e özerklik verilecek, Doğu'da Kars, Ardahan, Batum ve Doğu Beyazıt Ruslara verilecek.


İngiltere Rusya'nın Akdeniz'e inmeye yönelik kazanç¬lar elde ettiğini görerek antlaşmaya karşı çıktı. Avusturya ise Bosna–Hersek'i alamadığından anlaşmaya tepki göstermiştir. Bu nedenlerden dolayı İngiltere ve Avus¬turya antlaşmanın uygulanmaması için savaşacaklarını açıkladılar. Almanya'yı yan¬larına alarak Ayastefanos antlaşmasının uygulanmasını önlemek is¬tediler.


Rusya bu üç devlete karşı savaşı göze alamadı. Al¬man başbakanı Bismark yönetiminde Berlin kongresi toplandı.


BERLİN ANTLAŞMASI (13 Temmuz 1878)


1. Bulgaristan üçe ayrıldı. Asıl Bulgaristan Osmanlı devletine vergi veren prenslik yapıldı. Makedonya ıslahat yapılma koşuluyla Osmanlıya bırakıldı.


2. Karadağ, Sırbistan, Romanya bağımsız devlet ol¬dular.


3. Bosna – Hersek Osmanlı devletine bağlı olacak ancak Avusturya tarafından ve idare edilecek.


4. Kars, Ardahan ve Batum Rusya'da kalacak. Doğubeyazıt'ı tekrar Osmanlı Devletinin olacak.


5. Doğu Rumeli Osmanlıların olacak. Rumelide ve Ermenilerin oturdukları bölgelerde ıslahat yapılacak. (Ermeni sorunu başladı)


6. Teselya Yunanistana bırakılacak.


7. Osmanlı devleti Rusya'ya savaş tazminatı vere¬cek.


OSMANLI DEVLETİNİN KAYBETTİĞİ SON TOPRAKLAR


Berlin Antlaşması, Avrupalı devletlerin Osmanlıdan pay alma için katıldıkları bir antlaşmadır. II. Abdulhamit Avrupa devletleriyle yeni siyasi sorunlar çıkarmamak ve savaşlara girmemek için dış politikada tavizkar bir yol izledi.


KIBRIS'IN İNGİLİZLER TARAFINDAN İŞGALİ (1878)


İngiltere Berlin kongresi öncesinde, Rusya'nın Ak¬deniz'e inme tehlikesi karşısında Kıbrıs'ın kendi koru¬ma¬sına bırakılmasını istedi. Ayrıca Ayastefanos'un ko¬şulla¬rının hafifletilmesi için Osmanlı Devletinden yana politika izleyeceğini bildirdi. Bu olaylar üzerine Osmanlı, İngiltere-'nin Kıbrıs'a asker yerleştirmesini kabul etti. İngiltere I. Dünya Savaşında adayı resmen aldığını açıkladı.


TUNUS'UN FRANSIZLAR TARAFINDAN İŞGALİ(1881)


Garp ocaklarından biri olan Tunus Osmanlı merke¬zinden uzaktı. Berlin kongresinde Almanya ve İngiltere¬nin desteğini alan Fransa 1881'de Tunus'u top¬raklarına kattı.


Not: Fransa Cezayir'i 1830 yılında işgal etmişti.


MISIR'IN İNGİLİZLER TARAFINDAN İŞGALİ (1882)


1869'da Süveyş Kanalının açılmasıyla Mısır'ın siyasi ve ekonomik önemi artmıştı. İngiltere Hindistan deniz yolu için önemli gördüğü Mısırı almayı hedefledi. Mısır va¬lisi Hidiv İsmail Paşa Mısır ekonomisini iyi yönetmedi. İngiltereden, Fransadan borç aldı. Borçlar ödenemedi. Süveyş tahvillerini İngiltere'ye satmak zorunda kaldı. Bu durum İngiltere'nin ve Fransa'nın Mısır'ın içişlerine ka¬rışmalarına neden oldu. İngiltere çıkan bir isyan üzerine, kendi tüccarlarının haklarını korumayı gerekçe göstere¬rek Mısır'a asker çıkardı (1882). Osmanlı devleti İngiltereyi Mısır'dan çıkaracak askeri güce sahip değildi. 1885'de II. Abdülhamit İngiltereyle anlaşma yaptı. İstan¬bul'da yapı¬lan bu anlaşmaya göre Osmanlı ve İngiliz hükümetlerine ait yüksek komiserler Mısır yönetiminde Hidiv İsmail paşaya yardım edecekler. İngiltere, Mısır'ın hukuken Osmanlıya ait olduğunu kabul edecek, İngiltere Mısır'dan çıkmayarak işgalini sürdürdü. Mısır'ın Osmanlı devletiyle ilişkisi giderek zayıf¬ladı. İngiltere, 1. Dünya Savaşı yıllarında Araplara milli¬yetçilik fikirlerini benimsetti ve Mısır'ı egemenliği altına aldı.


GİRİT'İN YUNANİSTAN'A KATILMASI


Girit'e ilk isyan Mehmet Ali Paşa'nın kuvvetlerini çekmesinden sonra çıkmıştır. Osmanlı – Yunan savaşını önlemek üzere Paris'te yapılan toplantıda Girit'e idari özerklikler verildi.


Girit'te isyanlar yeniden başlayınca II. Abdülhamit Halepa fermanı'nı yayınladı (1886). Giritlilerin imtiyazları genişletildi. Buna rağmen Giritlilerin isyanı sürdü. Yuna¬nistan adaya asker çıkardı. Osmanlı – Yunan sa¬vaşı çıktı. Yunanlılar yenildi. İngiltere, Fransa, İtalya ve Rusya Yunanistan'ı destekledi. İstanbul'da antlaşma yapıldı (1897).


1. Yunanlılar Girit'ten askerlerini çekecek.


2. Girit'e özerklik verilecek. Yunan kraliyet ailesin¬den bir prens adaya vali atanacak.


DOĞU RUMELİ SORUNU VE BULGARİSTAN


KRALLIĞI'NIN KURULMASI


Berlin antlaşmasından sonra Doğu Rumeliye Hristi¬yan vali atanmıştı. Bulgarlar Osmanlıların bu yöne¬timine karşı Filibe'de isyan çıkardılar. Doğu Rumeliyi Bulgaris¬tan'a bağladıklarını açıkladılar. Rusya'ya ve Osmanlıya karşı olan Bulgarlar Alman prenslerinden Ferdinant'ı Bulgar prensliğine getirdiler.


Bu gelişmeler Bulgaristan devletinin kurulmasını sağladı. II. Meşrutiyetin ilanı zamanındaki iç çekişmeler¬den yararlanan Bulgaristan 1908'de bağımsızlığını ilân etti.


BOSNA - HERSEK SORUNU


Berlin antlaşmasıyla Bosna – Hersek'in yönetimi ge¬çici olarak Avusturya'ya bırakılmıştı. II. Meşrutiyetin ilan edildiği sıralarda Osmanlı devletinin içerisinde bulun¬duğu karışıklıktan yararlanan Avusturya, Bosna – Hersek'i top¬raklarına kattı. Osmanlı devleti bu durumu ancak pro¬testo edebildi.


Avusturya ile Osmanlı devleti arasında İstanbul'da yapılan antlaşmada Bosna – Hersek Avusturya'ya bıra¬kıldı. Avusturya yönetimindeki Yenipazar Osmanlı dev¬le¬tine verildi. Avusturya Bosna – Hersek'te müslüman¬lara ait okul ve camilerin bakımını üstlendi (1908). Böylece Avusturya, Sırbistan'ın ve Karadağın Adriyatik denizine inmesi önledi.






OSMANLI TOPLUMU

Osmanlı Toplumunun Etnik Yapısı:
Osmanlı Devleti kurulduğunda halkının tamamı Türktü. Sonraki dönemde toprak genişlemesi sonucu bir çok ulus (Yunan, Bulgar, Sırp, Arnavut, Macar, Hırvat, Sloven, Romen, Arap Macar...) Osmanlı yönetimine girdi. Osmanlı Devleti çok uluslu bir imparatorluğa dönüştü.

NOT: Bu çok uluslu yapının çatırdayarak, Osmanlı Devletinin parçalanmasına neden olan en önemli dış gelişme Fransız İhtilali'dir.

Osmanlı Toplumunda Sosyal Hareketlilik:


Yatay Hareketlilik: Bir toplumun ülke coğrafyası üzerinde çeşitli sebeplerle yer değiştirmesi (göç) olayına yatay hareketlilik denir.

Kuruluş ve yükselme dönemlerinde yatay hareketlilik:
Bu dönemlerde yatay hareketlilik feth edilen yerlere doğru yerleşme şeklinde görülür. Osmanlı Devleti bu dönemde Balkanlar'daki Türk nüfusunu artırmak için yatay hareketliliği teşvik edici uygulamalar yapmıştır.
Bunlar;
1- Bataklık yada ıssız yerlere vakıflar kurmak yoluyla buraların ekonomik hayatını canlandırmış, insanların buraya yerleşmesini özendirmiştir.

2- Fethedilen yerlere yerleşeceklere bir takım vergi kolaylıkları sağlanmıştır.

Osmanlı Devletinde Duraklama Devri sonrası Yatay Hareketlilik:

1- Bu dönemlerde kaybedilen yerlerdeki Türk ve müslüman halk iç kesimlere göç etmek zorunda kalmıştır.

2- Nüfus artışı, ekonomik güçlükler ve eşkiyalık hareketleri gibi nedenlerle kırsal kesimdeki halk büyük kentlere göç etmiştir.

Dikey Hareketlilik:
Bir sınıftan başka bir sınıfa geçmek veya bulunduğu sınıf içinde daha yüksek mevkilere gelmeye "Dikey hareketlilik" denir. Ortaçağ Avrupa'sının sınıflı toplumlarında ve Hindistan'daki "Kast" teşkilatının katı sınıfsal yapısında dikey hareketlilik yoktur. Çünkü buralardaki sınıflar kan bağına dayanmaktadır. Örneğin; baron, dük, kont, Lord olabilmenin şartı bu kimselerin soyundan gelmektir. Osmanlı Devletinde "kan bağına" dayanan sınıfsal bir yapı olmadığından dikey hareketlilik yoğun bir şekilde görülür. REAYA dediğimiz yönetilenlerden bir kişinin, yönetenlerden saydığımız seyfiye, ilmiye yada kalemiyeye geçmesi mümkündür. (padişah olmak hariç) Bunun için başlıca iki şart vardı:

1- Sünni Müslüman olmak, 2- Eğitim öğretim görmek. 3.Türkçe Bilmek

Reaya içindeki müslüman olmayanların DEVŞİRME yoluyla müslümanlaştığını ve kapıkulu sistemi içinde eğitimlerini tamamlayarak devletin önemli kadrolarında görev aldıklarını görüyoruz. Mesela 1453-1566 yılları arasında görev yapan 24 veziri azamın 20'si devşirmedir.


OSMANLI TOPLUMUNUN DİNİ YAPISI



Osmanlı Devletinde yönetime katılmayan, geçimini tarım ve sanayi alanında üretim yapmak ve ticaretle uğraşmak yoluyla sağlayan ve devlete vergi veren halka REAYA deniliyordu. Reaya çeşitli din, dil ve ırklara mensup topluluklardan oluşuyordu.



Osmanlı Devletinde Millet kavramı günümüzdeki anlamından farklıydı. Aynı din ve mezhepten gelen topluluklar bir "millet" sayılıyordu. Buna göre Müslümanlardan başka 3 temel millet daha vardı:

Ortodokslar, Ermeniler ve Yahudiler

1- Müslümanlar: Türkler, Araplar, Acemler, Boşnaklar ve Arnavutlar müslüman milletini oluşturuyorlardı.

2- Ortodokslar: Ortodoksların devletle ilişkileri FENER PATRİKHANESİ ve PATRİK tarafından yürütülüyordu. Patrik "vezir" seviyesindeydi. Seçimle ve padişahın onayı ile başa geçiyordu.

3- Ermeniler: "Monofizm" denilen bir öğretiyi benimsemişlerdi. Ortodoks kilisesi tarafından dinsizlikle suçlanıyorlardı. Ayrı bir patrikliği bulunmaktaydı.

4- Yahudiler: Osmanlı nüfusu içinde sayıları pek fazla olmayan Musevilere (% 1) bir millet olarak örgütlenme imkanı tanınmıştı. Bunlar ticaret, bankacılık gibi işlerle uğraştıkları için kısa zamanda zenginleştiler. Musevilerin devletle ilgili işlerinden İstanbul'daki "hahambaşı" sorumluydu.

OSMANLILARDA MİLLET SİSTEMİNİN DEĞİŞMESİNE ETKİ EDEN FAKTÖRLER:

1)- Rusya'nın 1774 Küçük Kaynarca Antlaşmasıyla Osmanlı Ortodokslarının KORUYUCUSU olarak ortaya çıkması ve Osmanlıların iç işlerine karışması

2)- Fransız ihtilalinin Osmanlı ülkesinde yaşayan Gayri müslim toplumlarda MİLLİYETÇİLİK duygusunu uyandırması, batılı devletlerinde milliyetçilik hareketlerini desteklemesi

3)- Batılı Devletlerin sık sık Osmanlının iç işlerine müdahale etmesi sonucu Osmanlı Devletinin Tanzimat ve Islahat Fermanıyla, Meşrutiyeti ilan etmesi
Tanzimat Fermanıyla (1839) gayri müslim tebaaya geniş haklar verilerek, yurttaşlar arasında her türlü ayrım yasaklandı. Eyaletlerde kurulan meclislere gayri müslimlerde katıldı.

Avrupa Devletlerinin hırıstiyanlara verilen hakların genişletilmesi konusundaki baskıları sonucu, Kırım Savaşından sonra "Islahat Fermanı" ilan edildi(1856).

Islahat Fermanıyla hırıstiyanlar askerlik hizmetine, okullara ve memurluklara alınacaktı. Harac vergisi kalkacaktı.
TANZİMAT VE ISLAHAT FERMANININ MİLLET SİSTEMİNE ETKİSİ:



Tanzimat ve Islahat Fermanıyla Hırıstiyanlara verilen haklar, Müslüman halk üzerinde hoşnutsuzluk uyandırdı, hırıstiyanlar arasında da Milliyetçilik duygusunun daha da yayılmasına neden oldu. Gayri müslimlerin devlete sadakati kalmadı.

YERLEŞİM DURUMUNA GÖRE OSMANLI TOPLUMU



A)-ŞEHİRLERDE YAŞAYANLAR: Osmanlı Devletinde şehirlerde yaşayan halkı mesleklerine göre 4 grupta inceleyebiliriz:



1-Askeriler(Umera) 2-Tacirler(Tüccar) 3-Esnaf ve zanaatkarlar 4-Diğer gruplar







1- ASKERîLER: Osmanlı şehirlerinde seyfiye, ilmiye ve kalemiyeden bir çok görevli bulunurdu. Bu görevlilere "Askeriler" yada "Ümera" denirdi.Askerî(yönetenler) ve Reâya(yönetilenler) arasındaki tek belirleyici fark askerîlerin vergi vermemesi, reâyanın ise vergi vermesiydi.



2)-TACîRLER(Tüccar): Tüccarlar niteliklerine göre üç gruba ayrılmışlardı:



a)- Sermayedar:Bunlar çoğunlukla bir malı ucuz ve bol bulunduğu dönemde alır ve fiat yükseldiğinde satarak kar ederlerdi.



b)- Taciri Seffar: Bunlar bir malı ucuz olan bölgeden alarak,pahalı olan bölgeye getirerek satarlardı.



c)- Örgütlenmiş Tüccar: Belli bir yerde mal gönderebileceği güvenilir temsilcileri olan tüccarlar.



3)- ESNAF VE ZANAATKARLAR :



AHİLİK TEŞKİLATI: Anadolu'da 13. yüzyılda yayılmış olan esnaf, zanaatkâr ve işçileri toplayan teşkilattır. Anadolu Selçuklu Devletinin sosyal düzeninin sağlanmasında ve Osmanlı devletinin kuruluşunda etkili olan ahîlik teşkilatı dinî, ahlakî, sosyal ve ekonomik bir nitelik taşıyordu. Ahîlikte her mesleğin bir pîri ve pîr çevresinde toplanan meslek sahipleri vardı. Bu meslek sahiplerinin güven, doğruluk, tövbe ve hidayet gibi kurallara uyma zorunluluğu vardı.



LONCA TEŞKİLATI: Osmanlı toplumunda esnaflar LONCA adı verilen teşkilatlara sahiptiler. Her esnaf muhakkak bir loncaya kayıtlı olur, loncasının koruması ve denetimi altında bulunurdu. Bugünkü tabipler odası, mimarlar odası, şoförler cemiyeti gibi... Dükkan açma hakkına GEDİK denilirdi. Gedik'e sahip olmak için çıraklık, kalfalık yapıp, ustalık belgesini almak gerekirdi.



Loncaların başlıca görevleri şunlardı:



1- Üye sayısını, üretilen malların kalitesini,fiyatını belirlemek



2- Esnaf arasındaki haksız rekabeti önlemek,



3- Esnaf ile devlet arasındaki ilişkileri düzenlemek,



4- Üyelerine kredi vermek.



Her loncada yaşlılardan meydana gelen 6 kişilik bir "ustalar kurulu" vardı. Bunların en yaşlısı başkan olur ve ŞEYH adını alırdı.



Şeyh: Çıraklık ve ustalık törenlerini yönetir ve cezaların uygulanmasını sağlardı.



Kethüda: Loncayı dışarda temsil eder, hükümetle ilişkileri düzenlerdi.



Nakib: Şeyhi temsil eder,esnafla şeyh arasında aracılık yapardı.



Yiğitbaşı: Disiplin işleri ve esnafa hammadde dağıtımını yapardı.



Ehl-i Hibre: İki kişiydiler. Mesleğin sırlarını bilen, malların kalitesi bildiren, fiyat belirleyen uzman. (Bilirkişi)



Bu 6 kişiden oluşan Lonca kurulunun dışında Lonca teşkilatıyla ilgili devlet görevlileri de vardı;Bunlar:



Kadı: Lonca birliklerinin en üst makamıydı. Esnaf arasındaki anlaşmazlıkları çözümler ve yukarıda belirtilen altı kişilik kurulun seçilmesini onaylar veya görevden alırdı.



Muhtesib: Çarşı ve pazar denetlemesi yapardı.Satılan mal ve fiatları kontrol ederlerdi.(zabıta)



Esnafı a)- Üreticiler b)- Hizmet erbabı olarak ikiye ayırabiliriz.



a)-Üreticiler: Hammaddeyi işleyerek, işlenmiş madde haline getiren esnaflardır. Örneğin: Bakırcı, kılıççı, fırıncı, demirci gibi...



b)-Hizmet Erbabı: Toplum için gerekli bir hizmeti yapan esnaftır. Örneğin: Berberler, hammallar gibi...



4)- DİĞER GRUPLAR: Osmanlı şehirlerinde Askerîler, tacîrler ve esnaflardan başka meslek ve toplum grupları da vardı. Bunların başlıcaları; yabancı tüccarlar, seyyahlar, yabancı ülke temsilcileri, köyden kente göç etmiş işşizler, seyyar satıcılardır



B)- KÖYLERDE YAŞAYANLAR:



Köylerde yaşayanları şöyle gruplayabiliriz:



1)- Çiftçiler: Bunlar dirlik sahiplerinden veya devletten aldıkları 50-150 dönüm arasında ÇİFTLİK denilen toprakları işlerlerdi. Ürün vergisi olarak "Öşür" veya "harac" vergisini öder, toprak vergisi olarak da ÇİFT RESMİ'ni verirlerdi.Üç yıl toprağını ekmeyen veya terkeden çiftçinin toprağı başkasına verilirdi. Bu takdirde bu kişiden ÇİFTBOZAN AKÇESİ adıyla bir vergi alınırdı.



2)- Tımar Beyleri: Köylerde yaşayan beyler, çiftçinin denetimini yapar, güvenliği sağlarlardı.



3)- Muaflar: Köylüler arasında hiç vergi vermeyen veya çok az verenlere " MUAF " denirdi. Derbentçiler, emekli sipahiler, kalelerde görev yapanlar, din görevlileri, ilim adamları muaflar içinde yer alıyordu.







Tımarlı Sipahi





C)- GÖÇEBELER (KONARGÖÇERLER):



Türk oymaklarının başındakilere BEY, Arap aşiretlerinin başındakilere ŞEYH adı veriliyordu. Bunların devletle ilgili işlerini KETHÜDA denilen yardımcıları yürütürdü. Hayvancılıkla uğraşan konar göçerler, devlete hayvan veya sürü başına AĞIL RESMî denilen bir vergi öderlerdi.





OSMANLI KÜLTÜR UYGARLIĞINA AİT MUHTELİF BİLGİLER

OSMANLI TARİHÇİLERİ


15. yüzyıl Osmanlı tarihçileri ve eserleri:

Osmanlı tarihinden bahseden en eski eser, Ahmedî’nin "İskender-nâme" adlı eserine müstakil bir kısım olarak ilâve ettiği “Dâsitân-ı Tevârîh-i Mülûk-i Âl-i 'Osmân” isimli manzum parçadır.

Behçetü't-tevarih, Şükrullah

* Gaza-name-i Rum, Kaşifi

*Tevarih-i Al-i Osman, Oruç b. Âdil el-Edrenevî (Oruç Beg)

*Tevarihü's-Selatinü'l-Osmaniyye, Nişancı (Karamani) Mehmet Paşa

*Tevarih-i Al-i Osman, Aşık Paşazade

*Düsturname-i Enveri, Enveri

*Cihan-nüma, Mehmet Neşri

*Behiştî Sinan Çelebi

*Ruhi Çelebi

*Hasan b. Mahmûd el-Bayâtî, Câm-ı Cem-Âyîn,

16. yüzyıl Osmanlı tarihçileri

1- İDRİS-İ BİTLİSİ

HEŞT Bİ-HİŞT (SEKİZ CENNET)

2- KEŞFÎ MEHMED ÇELEBİ (ö. 1524)

"SELÎM-NÂME"

3- ŞÜKRÎ-İ BİTLİSÎ

SELÎM-NÂME

4- HADÎDÎ



"TEVÂRÎH-İ ÂL-İ 'OSMÂN"

5- KEMAL PAŞA-ZÂDE (İBN-İ KEMÂL) (1468-1534)

"TEVÂRÎH-İ ÂL-İ 'OSMÂN"

6- MATRÂKÇI NASÛH

"BEYÂN-I MENÂZİL-İ SEFER-İ IRÂKEYN"

7- MUHYİTTİN CEMALİ (ö. 1554)

TEVARİH-İ ALİ OSMAN

8- RÜSTEM PAŞA (1500-1561)

TEVARİH-İ ALİ OSMAN

9- LÜTFİ PAŞA (ö. 1564)

TEVARİH-İ ALİ OSMAN

10- FERDİ

SÜLEYMAN-NAME

11- AHMET TAŞKÖPRÜZADE (1455-1561)

Şaka’ikü’n-Nu’maniye fi-Ulemai’d-Devletü’l-Osmaniye

12- KÂTİB ZA'ÎFÎ MEHMED (ö. 1592)

"CÂMİ’U’T-TEVÂRÎH"

13- KOCA NİŞANCI (ö. 1567)

Tabakatü’l-Memalik fi-Derecatü’l-Mesalik

14- MEHMET PAŞA (KÜÇÜK NİŞANCI)

TARİH-İ NİŞANCI (ö. 1571)

15- FERİDUN AHMET (ölm.1583)

MÜNŞE’ATÜ’S SELATİN

16- MUSTAFA CENABİ (ölm.1590)

el-Aylamü’z-zahir veya Tarih-i Cenabi"

17- HOCA SAADETTİN EFENDİ (1536-1599)

TACÜ’T-TEVARİH

18-GELİBOLULU MUSTAFA ALİ(1541-1599)

KÜNHÜ’L-AHBAR

19- SELANİKİ MUSTAFA (ö. 1599)

TARİH-İ SELANİK

17. yüzyıl Osmanlı tarihçileri

1- Mehmet bin Mehmet (ö. 1640)

Nuhbetü’t-Tevarih ve’l-Ahbar. İki kısımdan oluşan eser 1087 sülaleden bahseder.

2- AYNİ ALİ (MÜEZZİNZADE)

Kavanin-i Ali Osman ve Hülasa-i Mezamin-i Defter-i Divan

3- MUSTAFA KOÇİ BEY

RİSALE-İ KOÇİ BEY

4- İBRAHİM PEÇEVİ

TARİH-İ PEÇEVİ

II.OSMAN ADINA YAZILMIŞ ZAFER-NAME

5- KATİP ÇELEBİ (HACI ALİFE KALFA)

FEZLEKE-İ TARİH

6- KARA ÇELEBİZADE ABDÜLAZİZ EFENDİ (1591-1658)

RAVZATÜ’L-EBRAR

7- SOLAKZADE MEHMET HEMDEMİ (ölm.1657)

FİHRİST-İ ŞAHAN veya SOLAKZADE TARİHİ

8- Evliya Çelebi (1611-1682 ?)

Seyahatname

9- MÜNECCİM BAŞI (AHMET b. LÜTFULLAH)

SAHAYİFÜ’L-AHBAR. Arapça bir genel tarih yazmıştır. Bu eser 1672’ye kadar olan olaylardan bahseder.

10- Naima (1655 - 1716):İlk Osmanlı Vakanüvistidir.

Ravzatü’l Hüseyin fi Hülasat-ı Ahbarü’l-Hafikin (Tarih-i Naima)

11- FINDIKLILI MEHMET AĞA

SİLAHTAR TARİHİ

12- BOSTÂN-ZÂDE YAHYÂ EFENDİ
.....................................................................
Gerileme Dönemi Tarihçileri(18.yy)
1. "TÂRÎH-İ SÂF (TUHFETÜ'L-AHBÂB)"

2- SÜLEYMAN b.ŞEMDANİZADE (FINDIKLILI SÜLEYMAN)

MÜRİ’T-TEVARİH

3- AHMET b. İBRAHİM RESMİ (1700-1783)

HÜLASATÜ’L-İTİBAR

4- MEHMET SAİD (YİRMİ SEKİZ ÇELEBİ)

1720-1721’de Fransa kralı XIV. Louis’e elçi olarak gönderilmiş ve buna ait bir eser bırakmıştır.

5- AHMET VASIF (ö. 1806) MEHASİNÜ’L-ASAR ve HAKA’İKÜ’L-AHBAR 6- AHMET ASIM

BURHAN-I KAT’I (Türkçe’ye çevirmiştir.)

7- HALİM GİRAY

GÜLBÜN-İ HANAN

Kırım Hanının neslindendir. Çatalca’da oturtulmuş ve burada şiir ve edebiyat ile meşgul olarak yaşamıştır.Bundan başka bir de Gülbün-i Hanan adlı mufassal (ayrıntılı) bir Kırım tarihi de yazmıştır.Eser 1466’da başlar ve 1801’de Midilli’de ölen Bahıt Giray’a kadar gelir.

8- KEFELİ İBRAHİM b. ALİ

Tevarih-i Tatar Han ve Dağıstan ve Moskov ve Deşt-i Kıpçak Ülkeleri

Kırım Hanı Fatih Giray’ın divan katipliğini yaptı. Eserini 1736’da yazmıştır.

9- MEHMET SAİD (FARAİZCİ ZADE) (ö. 1835)

GÜLŞEN-İ MA’ARİF

19. yüzyıl Osmanlı tarihçileri

1- HAYRULLAH EFENDİ

TARİH-İ DEVLET-İ ALİYYE-İ OSMANİYE

2- ATABEY (1810-1880)

ATA TARİHİ

3- MUSTAFA NURİ PAŞA

NETAYİCÜ’L-VUKU’AT

4- Ahmet Vefik Paşa (1823-1891)

Fezleke-i Tarih-i Osmani

5- Ahmet Cevdet Paşa (1822-1895)

Tarih-i Cevdet

Abdurrahman Şeref Bey: Son Osmanlı Vakanüvisi’dir.

OSMANLI TARIHI KRONOLOJISI


1299-1924



1299-1300

Osmanlı tarihinin başlaması

1299 İlk müzik olayı (Selçuklu sultanınca Osman Bey'e Beylik alameti olarak gönderilen tabl-u alem (davul ve sancak)

1302 Osman Gazi'nin Koyunhisarı Zaferi

1302 III. Alaeddin Keykubad'ın ölümü

1312 Mevlevilik tarikatını kuran Sultan Veled'in ölümü

1317 Gülşehri'nin, kendisinden sonraki tercümelere öncülük eden Mantıku't-tayr'ı Ferideddin el-Attar'ın aynı adlı eserini tercüme etmesi

1320 Türk edebiyatında bilinen ilk divana sahip Yunus Emre'nin ölümü

1324 Orhan Gazi'nin tahta geçişi

1326 Bursa'nın fethi

1330 Aşık Paşa'nın Garib-name'yi telif tarihi

1331 İznik'in fethi

1331 İlk Osmanlı medresesinin İznik'te Orhan Gazi tarafından kurulması

1334 Karesi Beyliği'nin ilhakı

1337 Kocaeli bölgesinin alınışı

1346 Orhan Gazi'nin Kantakuzenos'un kızı ile evliliği ve Bizans ile ittifakı

1349-1352 Bizans'a yardım için Süleyman Paşa'nın Rumeli'ye geçişi ve Çimpi Kalesinin üs olarak alınışı

1350 Davud B. Mahmud el-Kayseri'nin ölümü

1352 Osmanlılar'ın Cenevizliler'e Osmanlı topraklarında serbest ticaret yapma imtiyazı vermeleri

1354 Gelibolu'nun fethi

1361 İlk müzikli spor gösterisi (Edirne Kırkpınar yağlı güreşleri)

1362 Orhan Gazi'nin vefatı ve I. Murat'ın tahta çıkışı

1362 Kadıaskerliğin teşkili

1363 Pençik Kanununun çıkışı

1366 Gelibolu'nun elden çıkışı

1371 Çirmen Zaferi

1376 Bulgar Krallığı'nın Osmanlı hakimiyetini kabulü

1377 Gelibolu'nun Osmanlılar'a iadesi

1385-1386 Niş ve Sofya'nın alınışı

1388 Ploşnik bozgunu ve Balkan ittifakının teşekkülü

1389 I. Kosova Zaferi

1389 I. Murat'ın şehadeti, Yıldırım Bayezid'in tahta cülusu

1390 Aydın-Saruhan-Germiyan-Menteşe beyliklerinin ilhakı

1390 Karaman Seferi, Konya'nın muhasarası

1390 Gelibolu tersanesi'nin inşası

1391 İstanbul'un ilk muhasarası

1393 Mahkeme Rüsumunun ilk ihdası

1396 Niğbolu Zaferi

1397-1398 Akçay Zaferi ve Karaman ülkesinin Osmanlı hakimiyetini kabulü

1398 Kadı Burhaneddin'in ölümü.

1398 Karadeniz beyliklerinin ilhakı

1400 İlk musiki nazariyatı eseri (Kırşehirli Yusuf B. Nizameddin'in Kitabu'l Edvar'ı)

1400 Bursa'da I. Bayezid tarafından Ulu Cami'nin yaptırılması; İlk Osmanlı Darü'ş-şifa'sının Yıldırım Bayezid tarafından inşa edilmesi

1402 Ankara bozgunu ve Yıldırım Bayezid'in esareti

1402-1413 Fetret Devri, iç karışıklıklar

1409 Süleyman Çelebi tarafından Türk Edebiyatı'nda ilk mevlid örneği olan Vesiletü'n-Necat adlı eserin yazılışı; İlk besteli dini eser (Süleyman Çelebi'nin Mevlid'i)

1411 Çelebi Mehmed'in tahta çıkışı

1413 I. Mehmed'in duruma hakim olup devleti yeniden kuruşu

1413 (Celaleddin Hızır) Hacı Paşa'nın ölümü

1416 Osmanlı-Venedik Deniz Muhaberesi ve Sulhü, Şeyh Bedreddin isyanı

1416 Macar Seferi

1417 Avlonya'nın fethi

1418 Makam teriminin ilk kullanılışı (A. Meragi'nin Makasıdu'l-elhan'ında)

1418-1420 Samsun bölgesinin zaptı

1419-1424 Bursa'da Hacı İvaz'a I. Mehmed tarafından Yeşil Külliye'nin yaptırılması

1421 Çelebi Mehmed'in ölümü ve II. Murad'ın cülusu

1421-1451 İlk resmi musiki çevresi (II. Murad Sarayı)

1422 Mustafa Çelebi'nin (Düzme) bertarafı

1425 Molla Fenarı'nın ilk Şeyhülislam olarak tayini

1425-1426 İzmir Beyi Cüneyd'in idamı

1425-1426 Teke Beyliği'nin intikali

1427-1428 Germiyan Beyliği'nin intikali

1429 Manyasoğlu Murad tarafından Türk edebiyatında Seyf Serayi'den sonra Anadolu Türk edebiyatı sahasında ilk Gülistan tercümesinin yapılışı

1429 Şeyh Hamdullah'ın Amasya'da doğuşu

1430 İlk iki Türkçe musiki kitabı (Hızır B. Abdullah'ın Edvar'ı ve Bedr-ı Dilşad'ın Muradname'sindeki musiki bölümü)

1430 Selanik'in fethi

1430-1431 Şemsüddin Muhammed B. Hamza el-Fenari'nin ölümü

1431-1432 Kadızade, Salahaddin Musa b. el-Kadi Mahmud el-Bursavi el-Rumi'nin ölümü

1432 Fatih Sultan Mehmed'in doğumu

1434 Edirne'de II. Murad tarafından Muradiye Camii'nin yaptırılması

1436 Muiniddin B. Mustafa tarafından II. Murad'ın isteğiyle ilk Mesnevi tercümesi olan Mesnevi-i Muradiyye adlı eserin yazılışı

1437 Ömer bin Mezid tarafından ilk nazire mecmuasının derlenişi

1439 Semendire'nin alınışı

1440 Osmanlı musiki çalgıları üzerine ilk notlar (Ahmedoğlu Şükrullah)

1440 Başarısız Belgrad kuşatması

1444 Segedin Sulhü

1444 II. Murat'ın tahttan çekilişi, II. Mehmed'in cülusu ve Varna zaferi

1445 II. Mehmed'in tahttan çekilişi ve II. Murad'ın ikinci defa cülusu

1447 Edirne'de II. Murad tarafından Üç Şerefeli Camii'nin yaptırılması

1448 II. Kosova Zaferi

1451 II. Murad'ın ölümü ve II. Mehmed'in ikinci defa cülusu

1451-1512 Geçiş devri. Fatih Sultan Mehmed ve II. Bayezid devri

1453 İstanbul'un fethi

1453 Ayasofya'nın camiye çevrilmesi

1454 İlk Devlet Musiki Okulu (Enderun'un müzik bölümü)

1458-1460 Mora'nın ele geçirilişi

1461 Trabzon Rum İmparatorluğu'nun sonu

1461 Candaroğulları'nın ilhakı

1463 Osmanlı-Venedik Savaşı'nın başlaması

1463-1470 İstanbul'da Fatih Külliyesi'nin inşaası

1466 II. Mehmed'in Arnavut seferi

1468 Karamanoğulları'nın sonu

1468 II. Mehmed tarafından İstanbul'da Topkapı Sarayı'nın tesisi

1469 Ahmed Karahisarı'nın Afyonkarahisar'da doğuşu

1470 Eğriboz'un alınışı

1471 Fatih Külliyesinin açılışı

1472 Topkapı Sarayının inşası

1473 Otlukbeli Zaferi : Osmanlı Akkoyunlu mücadelesi

1474 Ali Kuşçu'nun ölümü

1475 Kırım'ın Osmanlı tabiiyetine girişi

1476 Boğdan seferi ve zaferi

1478 Fatih tarafından ilk altın paranın darbettirilmesi

1478 Şerafeddin Sabuncuoğlu'nun ölümü

1479 Osmanlı-Venedik Sulhü ile Fatih'in Venedikliler'e Trabzon ve Kefe'de ticaret yapma hakkı tanıyan ahidname vermesi

1480 Otranto'ya çıkış ve başarısız Rodos kuşatması

1480 Kadıaskerliğin Rumeli ve Anadolu olarak ikiye ayrılması

1481 II. Mehmed'in vefatı ve II. Bayezid'in tahta çıkışı

1481 100 dirhem gümüşten 400 akçe kesilmesi

1481 Şeyh Hamdullah'ın İstanbul'a gelişi

1482 Cem Sultan'ın mağlubiyeti, Rodos'a ilticası

1483 Morova Seferi ve Hersek'in ilhakı

1484 Boğdan Seferi

1484 Kili ve Akkirman'ın fethi

1484-1488 Edirne'de Hayreddin'in II. Bayezid'in Külliyesi'ni inşası

1485 Osmanlı-Memlük mücadelesinin başlaması

1485 Şeyh Hamdullah'ın aklam-ı sitte'de kendi üslubunu buluşu

1486 Musiki ile tedavi yapan ilk devlet hastanesi (Edirne, II. Bayezid Külliyesi Şifahanesi)

1488 Hocazade, Muslihiddin Mustafa B. Yusuf B. Salih el-Bursavi'nin ölümü

1488 Sultan II. Bayezid tarafından Edirne'de Bayezid Darü'ş-şifası'nın yapımı

1489 Memlüklere karşı toprak kaybı

1491 Osmanlı-Memlük Barışı

1492 Macar Seferi

1492 İspanya'dan çıkarılan Yahudiler'in de Osmanlı Devleti'nin himayesine girmesi

1494 Nakibüleşraflığın yeniden ve devamlı olarak teşkili

1494 Çin bulutu motifinin tezhib'de ilk kullanılışı

1495 Macarlarla mütareke, Cem Sultan'ın ölümü, Şehzade Süleyman'ın doğumu

1497 İlk Rus elçisinin İstanbul'a gelişi

1498 Lehistan Seferleri

1499 Venedik Harbi

1499 İnebahtı'nın alınışı

1499 Preveze baskını

15?? İlk mevlevi ayinleri (Pençgah, Dügah ve Hüseyni makamlarında üç beste-i kadim)

1500 Modon, Navarin ve Koron'un alınışı

1500-1505 İstanbul'da Yakub Şah B. Sultan Şah'ın II. Bayezid'in Külliyesi'ni inşası

1502 Venedikle sulh

1503 Anadolu sahasında ilk hamse sahibi Akşemseddinzade Hamdullah Hamdi'nin ölümü

1505 Bayezid Külliyesi'nin açılışı

1509 İstanbul'da kıyamet-ı suğra (küçük kıyamet) zelzelesi

1511 Şahkulu Baba Tekeli isyanı, Şehzade Selim Hareketi

1512 II. Bayezid'in tahttan çekilişi, I. Selim'in cülusu

1512 Anadolu Türk edebiyatında ilk Şehrengiz örneğini yazan Mesihi'nin ölümü; Selim döneminden I. Ahmed dönemine kadar olan dönemi ihtiva eden devre.

1514 Çaldıran Zaferi, Tebriz'e giriş

1514 Şahkulu'nun Yavuz Sultan Selim'in Tebriz'i işgaliyle Amasya'ya sürgün gönderilişi

1514 Çaldıran Zaferi, Tebriz'e giriş

1516 Mısır Seferi ve Mercidabık Zaferi

1517 Ridaniye Zaferi ve Kahire'ye giriş

1517 Haremeyn'in himaye altına alınması

1517 Haliç'te tersane yapımının tamamlanması

1517 Piri Reis'in Mısır'da Sultan Selim'e ilk dünya haritasını sunması

1519 Celali isyanı

1519 Cezayir'in iltihakı

1520 I. Selim'in vefatı, I. Süleyman'ın cülusu

1520 Şeyh Hamdullah'ın İstanbul'da vefatı; Şahkulu'nun İstabul'a gelip Ehl-i Hiref teşkilatına girişi; Hattat Şeyh Hamdullah'ın vefatı

1520-1550 Şahkulu'nun nakkaşhanede faaliyet göstermesi

1521 Belgrad'ın fethi

1521 Piri Reis'in Kitab-ı Bahriye adındaki eserini hazırlaması

1522 Kanuni Sultan Süleyman'ın validesi, Yavuz Sultan Selim'in eşi Ayşe Hafsa Sultan tarafından Manisa'da bimaristan inşa edilmesi

1522 Rodos adasının ilhakı

1524 Mısır'da Hain Ahmed Paşa isyanı

1524 Ahi Çelebi, Ahmed (Mehmed) Çelebi B. Kemal el-Tebrizi'nin ölümü

1525 Yeniçeri isyanı

1525 İlk Fransız elçisi İstanbul'da

1525 Şeyhülislam Zembili Ali Efendi'nin ölümü

1525 Mirim Çelebi, Mahmud B. Muhammed B. Muhammed B. Musa Kadızade'nin ölümü

1526 Mohaç Zaferi

1526 Ahmed Karahisari'nin İstanbul'da vefatı

1527 Bosna'nın fethi'nin tamamlanması

1528 Piri Reis'in Kanuni Sultan Süleyman'a ikinci dünya haritasını takdim etmesi

1528 Nizameddin Abdülali B. Muhammed B. Hüseyin el-Bircendi'nin ölümü

1529 Viyana kuşatması, Budin'in istirdadı, Barbaros'un Marsilya'ya çıkması

1530-1540 Divan-ı Selimi'nin yazılması

1530-1560 Nasuh'un tarihçi, hattat ve ressam olarak faaliyet göstermesi

1530-1588 Sinan'ın imparatorluğun baş mimarı olarak faaliyet göstermesi

1532 Alaman Seferi

1533-1534 Barbaros'un Osmanlı hizmetine girişi ve Cezayir beylerbeyliğine tayini

1534 Irakeyn seferinin açılışı, Tebriz'e ikinci defa giriş ve Bağdat'ın alınışı

1534 Şeyhülislam İbn-i Kemal'in ölümü

1536 Fransızlara kendi bayrakları ile Osmanlı limanlarında ticaret hakkı veren ahidname verilmesi

1536 Veziriazam İbrahim Paşa'nın idamı

1537 Körsof - Avlonya seferi

1538 Preveze Zaferi

1538 Hadım Süleyman Paşa'nın Hint Seferi

1540 Venedik ahidnamesindeki Karadeniz'de ticaret imtiyazının kaldırılması

1540-1560 Kara Memi'nin nakkaşhanede faaliyet göstermesi

1541 Budin'in kati olarak ilhakı ve beylerbeyiği olması

1543 Estergon'un ve İstolni Belgrad'ın fethi

1543 Batı musikisiyle ilk resmi temas (I. François'nın Kanuni'ye gönderdiği saray orkestrası)

1547 Osmanlı-Habsburg Sulhü

1547 Avusturyalılar'a Osmanlı topraklarında emn ü aman üzere ticaret yapma hakkının tanınması

1547 San'a'nın fethi

1548 İkinci İran seferi

1550 Süleymaniye Külliyesi'nin inşaası

1551 Trablusgarb'ın fethi

1552 Piri Reis'in Portekizlilere karşı seferi

1553 Piri Reis'in ölümü

1553-1554 Turgud Reis'in Akdeniz seferi

1553-1554 Nahcıvan Seferi

1555 İlk Osmanlı-İran antlaşması : Amasya Müsalahası

1556 Şankulu'nun vefatı; Kara Memi'nin saray nakkaşhanesine Sernakkaş oluşu; Hattat Ahmed Karahisari'nin vefatı

1557 Dokuzuncu Akdeniz seferi, Fas'ın fethi

1557 Süleymaniye külliyesinin açılışı

1558 Şakayık-ı Nu'maniye telifi

1558 Arifi'nin Süleyman-name'sinin tamamlanması

1559 Şehzade Bayezid ile Selim'in Konya Savaşı ve Bayezid'in yenilerek İran'a sığınması

1560 Cerbe'nin alınışı

1560-1600 Osman'ın Nakkaşhanede faaliyet göstermesi

1561 Taşköprüzade'nin ölümü

1562 Osmanlı-Habsburg Sulhü

1563 Seydi Ali Reis, Ali B. Hüseyin el-Katibi'nin ölümü

1565 Başarısız Malta kuşatması

1565 100 dirhem gümüşten 450 akçe kesilmesi

1566 Kanuni Sultan Süleyman'ın son seferi : Sigetvar ve Sultanın vefatı, II. Selim'in cülusu

1567 Yemen isyanı

1568 Davud el-Antaki'nin Tezkire adlı eserini telif etmesi

1569 Astarhan seferi

1569 Kaptan Kurdıoğlu Hızır Beyin Sumatra seferi

1569-1595 Lokman'ın şehnameci olarak vazife görmesi

1571 Kıbrıs fethinin ikmali

1571 İnebahtı hezimeti

1571 Mustafa B. Ali el-Muvakkit'in ölümü; Takiyyüddin'in müneccimbaşılığa tayin edilmesi

1574 Buğday Zaferi

1574 Tunus'un fethi

1574 Selimiye'nin açılışı

1574 II. Selim'in vefatı ve III. Murad'ın cülusu

1575 Münşeat'üs-Selatın'in III. Murad'a takdimi

1575 Edirne'de Sinan eliyle II. Selim için Selimiye Camii'nin inşası

1577 Takiyüddin'in gözlemlerine 1577'de de kısmen tamamlanan Daru'r-Rasadü'l-Cedid'de (İstanbul Rasathanesi) devam etmesi

1578 Osmanlı-İran Savaşı'nın başlaması

1578 Fas'ta el-Kasrü'l-kebir Zaferi

1578 Kafkaslarda hareket

1580 İlk İngiliz ahidnamesinin verilişi

22 Ocak 1580 İstanbul Rasadhanesi'nin yıktırılması

18 Kasım 1583 Cizvitlerin Galata'daki Saint Benoit Kilisesi'ne yerleşerek burada St. Benoit mektebini açmaları

1583 Meşale Zaferi

1584-1588 Lokman'ın iki ciltlik Hüner-name'sinin tamamlanması

1585 Tebriz'in alınışı

1585 Takiyüddin el-Rasıd'ın ölümü

1586 İlk Sikke tashihi

1587 Gürcistan harekatı

1588 Gence seferi

1588 Resm-i tashih-i sikke konulması

1588-1606 Bosnalı Mehmed'in saraydaki kuyumcuların (zergeran bölüğünün) başı olarak vazife görmesi

1589 İkinci sikke tashihi

1590 Osmanlı-İran Antlaşması

1590 Yeniçerilerin et ihtiyaçlarını karşılamak üzere gümrük resmine "zarar-ı kassabiye" adıyla %1 oranında ilave yapılması

1593 Osmanlı-Habsburg Savaşları

1595 Estergon'un düşüşü

1595 III.Murad'ın vefatı, III. Mehmed'in cülusu

1596 Eğri Kalesi'nin alınışı ve Haçova Zaferi

1598-1663 Davud ve Mehmed Ağalar tarafından İstanbul'da valide sultanlar için Yeni Camii'nin inşası

1599 Osmanlı sarayında ilk Batı müziği aleti (Elizabeth I.'in IV. Mehmed'e gönderdiği org); Davud el-Antaki'nin ölümü

1600 Sikke tashihi

1601 Kanije Zaferi

1601 İngiliz tüccarının ödeyeceği gümrük resminin %3'e indirileceğinin ahidnameye derci

1603 Osmanı-İran Savaşı'nın başlaması

1603 III. Mehmed'in vefatı, I. Ahmed'in cülusu

1603-1703 I. Ahmed döneminden III. Ahmed dönemine kadar olan dönemi ihtiva eden devre

1607 Asi Canbolatoğlu ve Maanoğlu'nun Oruç ovasında bozguna uğratılması

1609-1610 Celali tenkili için Kuyucu Murad Paşa Anadolu'da

1612 Osmanlı-İran Antlaşması

1612 Hollandalılara ahidname verilmesi

1613 Ömer B. Ahmed el-Ma'I el-Çulli'nin ölümü

1614 Ali B. Veli B. Hamza el-Mağribi'nin ölümü

1615 İran Savaşı'nın yeniden başlaması

1615 Revan Seferi

1617 I. Mustafa'nın cülusu

1617 İstanbul'da Mehmed Ağa tarafından Sultan Ahmed Camii'nin inşası

1618 I. Mustafa'nın hal'I ve II. Osman'ın cülusu

1618 Sikke tashihi

1621 II. Osman'ın Lehistan seferine çıkışı (Hotin seferi)

1622 II. Osman'ın katli ve I. Mustafa'nın yeniden tahta çıkışı

1623 I. Mustafa'nın tahttan indirilip IV. Murad'ın cülusu

1624 Sikke tashihi

1629 Cizvitler tarafından, 1629'da İstanbul'da "Saint Georges" Fransız okulu ile yine "St. Louis Dil Oğlanlar Mektebi"nin kurulması

1634 İlk Şeyhülislam katli (Ahizade Hüseyin Efendi)

1635 IV. Murad'ın Revan seferine çıkışı

1638 Bağdat Seferi ve Bağdat'ın alınışı

1638 Hekimbaşı Emir Çelebi'nin ölümü

1639 Osmanlı-İran sulhü : Kasrışirin Antlaşması

1640 IV. Murad'ın ölümü, İbrahim'in tahta çıkışı, sikke tashihi

1642 Hafız Osman'ın İstanbul'da doğuşu

1642-1698 Hattat Hafız Osman

1645 Girit seferinin açılışı, Hanya'nın alınışı

1648 İbrahim'in hal'ı, IV. Mehmed'in cülusu

1648 Kandiye kuşatması

1650 Osmanlı musikisi eserlerinin ilk notalı tesbiti (Ali Ufki'nin eseri)

1656 Çanakkale Boğazı'nın Venedik ablukası altına alınması

1656 Çınar Vak'ası

1656 Köprülüler devrinin başlaması

1658 Katip Çelebi'nin ölümü

1660 Varad Kalesi'nin alınışı

1663 Uyvar seferi, Uyvar'ın fethi

1664 St. Gotthard bozgunu ve Vasvar Antlaşması

1666 Türk Divan edebiyatında sebk-ı Hindi'nin öncülerinden Naili'nin ölümü

1669 Kandiye'nin alınışı, Girit'in tamamıyla Osmanlı hakimiyetine girişi

1670 Hekimbaşı Salih B. Nasrullah B. Sellüm'ün ölümü

1672 Lehistan seferi, Kamaniçe'nin alınışı

1672 Bucaş Antlaşması

1673 Fransız tüccarının ödediği gümrük resminin %3'e indirilmesi

1676 Osmanlı-Lehistan sulhü : Zorawna Antlaşması

1678 Ukrayna'da Çehrin seferi

1678 Hafız Osman'ın kendi üslubunu gerçekleştirmesi

1680 Mehter etkisinde ilk Batı müziği eseri (N. A. Strungk'un Esther operası)

1682 Osmanlı-Rus Antlaşması

1682 Seyahatname'nin yazarı Evliya Çelebi'nin ölümü

1683 II. Viyana kuşatması ve büyük bozgun

1683 Ebu Abdullah Muhammed b. Süleyman el-Fasi b. Tahir; el-Rıdvani'nin ölümü

1685 Uyvar'ın elden çıkışı

1685 Saraydaki altın ve gümüşten sikke basımı

1686 Budin'in düşüşü

1687 IV. Mehmed'in tahttan indirilmesi, II. Süleyman'ın cülusu

1687 Eğri kalesinin düşüşü

1687 Bir akçe itibarı değerli "mankur" un piyasaya çıkarılması

1688 Belgrad'ın elden çıkışı

1690 Kanije kalesinin düşüşü

1690 Belgrad'ın geri alınışı

1690 Fransızların Mısır'da ödediği gümrük resminin %3 olarak tesbiti

1691 Ebu Bekr Behram b. Abdullah el-Dımaski'nin ölümü

1691 II. Ahmed'in tahta çıkışı

1691 Salankamen bozgunu

1691 Enflasyonu körüklediği için mankur darbının yasaklanması

1695 II. Ahmed'in ölümü

1695 II. Mustafa'nın cülusu, Malikane sisteminin uygulanmaya başlanması

1697 Zenta bozgunu

1698 Şehremini Baruthanesi yangını

1698 Hafız Osman'ın İstanbul'da vefatı

1699 Karlofça Antlaşmasının imzalanması

1700 Ruslar'la İstanbul Antlaşması'nın imzalanması

1702 İskender Çelebi Bahçesi'ndeki (bugünkü Ataköy) yeni baruthanenin faaliyete geçmesi

1702 Müneccimbaşı Ahmed Dede b. Lütfullah'ın ölümü

1702 İstanbul çuka imalathanesinin faaliyetinin durdurulması

1703 Edirne Vak'ası

1703 III. Ahmed'in tahta çıkışı

1703 "Tuğralı" altın paranın piyasaya çıkarılması

1708 İstanbul'da Selanikli ustaların çalıştığı çuka imalathanesinin kurulması

1709 Tersane içinde bir "lengerhane" yapımı

1711 Prut Zaferi ve Barışı

1711 Rıdvan b. Abdullah el-Razzaz el-Feleke'nin ölümü

1713 "Zincir" altının çıkarılması

1715 Venedik'e savaş açılması ve Mora Seferi

1716 Osmanlı-Avusturya Savaşı, Varadin bozgunu, Temaşvar'ın elden çıkışı

1716 "Fındık" altınının piyasaya çıkarılması

1718 Pasarofça Antlaşması

1718 Valilerin sefer masraflarını karşılamak üzere "imdadiyye-i seferiyye" toplamalarının kabulü

1718-1730 İlk bestekarlar antolojisi (Şeyhülislam Es'ad Efendi'nin Nevşehirli İbrahim Paşa'ya sunduğu Atrabu'l Asar'ı)

1720 İstanbul'da devlet tarafından bir ipekli imalathanesinin kurulması

1720 Batıya hediye gönderilen ilk mehter takımı (III. Ahmed tarafından Lehistan'a)

1720 III. Ahmed için tasvirleri Levni tarafından yapılan Surname-i Vehbi

1721 Çelebi Mehmed Efendi'nin sefaret vazifesiyle Fransa'ya gidişi

1723 İran seferinin üç cepheli olarak açılışı

1724-1725 Azerbaycan harekatı, Tebriz ve Cence'nin alınışı

1726 İbrahim Müteferikka tarafından ilk Türk matbaasının kuruluşu

1727-1839 Türk matbaasının kuruluşu ve yeni unsurlar devresi

1729 "Zer-i mahbub" adıyla yeni bir altının piyasaya sürülmesi

1729 Cevheri'nin Lügat-ı Sıhah'ının Vankulu tarafından yapılan tercümesinin matbaada basılan ilk kitap olması

1730 Yanyalı Mehmed Esad b. Ali b. Osman'ın ölümü

1730 Patrona Halil isyanı, III. Ahmed'in hal'i, I. Mahmud'un cülusu

1732 Osmanlı-İran barışı

1733 İran Savaşı'nın hızlanması, Nadir Şah'ın başarıları

1733 Kefe Mukataası'nın İstanbul Mukataası Kalemi ile birleştirilmesi

1735 Bonneval Ahmed Paşa (Comte de Bonneval) nezaretinde Humbaracı Ocağı'nın kurulması

1736 Osmanlı-Avusturya-Rus Savaşları

1736 Abdullah b. Ebi Bekr b. Süleyman el-Maraşi'nin ölümü

1739 Belgrad Antlaşması

1739 Rus tüccarlarına Karadeniz hariç olmak üzere, Osmanlı suları ve topraklarında ticaret hakkı tanınması

1742 Ömer Şifai'nin ölümü

1743 Osmanlı-İran Savaşı'nın yeniden hızlanması

1745 Matbaanın kurucusu İbrahim Müteferrika'nın ölümü

1746 Osmanlı-İran barışı

1747 Humbaracıbaşı Bonneval Ahmed Paşa'nın ölümü

1748 Avlonya ve Eğriboz mukataalarının Bursa Mukataası Kalemi'ne katılması

1748-1755 İstanbul'da I. Mahmud ve III. Osman tarafından Nuruosmaniye Camii'nin inşa ettirilmesi

1751 Osmanlı musikisi üzerine Batıda yazılan ilk eser (Charles Fonton'un Essai…'si)

1754 I. Mahmud'un ölümü, III. Osman'ın cülusu

1757 III. Osman'ın ölümü, III. Mustafa'nın cülusu

1757-1758 Haremeyn mukataalarının satış ve iltizam işlerinin defterdar tarafından yürütülmeye başlanması

1758 Mustafa Rakım'ın Ünye'de doğuşu

1760 (1173) Abbas Vesim Efendi b. Abdurrahman b. Abdullah'ın ölümü

1766 Haremeyn mukataalarının darphanece idare olunmaya başlanması

1768 Osmanlı-Rus Savaşı'nın başlaması

1770 Rus filosunun İngilizler'in yardımıyla Akdeniz'e girmesi

1770-1776 Fransız Subayı Baron de Tatt'un İstanbul'da bulunması

1771 Kırım'ın işgali

1772 Tersane yakınlarında Topçu Mektebi'nin kurulması

1773 Mühendishane-i Bahri-i Hümayun'un kuruluşu

1773-1774 Darphanenin Hazine-i Amire'nin yedeği vazifesini görmeye başlaması

1774 Avrupa tarzında teşkil edilmiş olan Sürat Topçuları Ocağı'nın kurulması; Bedreddin Hasan b. Burhaneddin İbrahim el-Ceberti'nin ölümü

1774 Sür'at Topçuları Ocağı'nın kurulması

21 Temmuz 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması ve Ruslar'a Karadeniz'de seyrüsefer hakkı tanınması

29 Nisan 1775 Tersane ambarlarında bir odada "Hendese Odası" nın kurulması

1776 Mühendishane-i Bahri-i Hümayun'un açılışı; Boğdan Prensi Alexandır İspilanti Bey'in Bükreş ve Yaş'ta Rum Ortodoks cemaatinde yeni tarz eğitimin ilk adımları atması; Hendese odasına nizam verilmesi

10 Mart 1779 Aynalıkavak Tenkihnamesi

1780 Mehmed Esad Yesari'nin ta'lik hattında Osmanlı üslubunu buluşu

1781 Hendese odasının Mühandishane olarak isimlendirilmesi

1783 Rusya'nın Kırım'ı ilhakı

1784 Avusturyalılar'a Karadeniz'de seyrüsefer hakkı verilmesi

1784 Fransız Lafitte-Clave ve Monnier'in Tersane'deki mühendishanede istihkam dersleri vermeleri

8 Ocak 1784 Osmanlı Devleti'nin Rusya'nın Kırım'ı ilhakını bir "sened" ile resmen tanıması

1787-1788 İstanbul'da bulunan Fransız uzmanların ve subayların tamamen ülkelerine dönmeleri

17 Ağustos 1787 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ilanı

9 Şubat 1788 Rusya'nın müttefiki sıfatıyla Avusturya'nın da savaşa girmesi

1789 Kıymetli maden işlenmesinin yasaklanması ve neticesiz dış istikraz teşebbüsü

Ocak 1789 Özi Kalesi'nin Ruslar tarafından zaptı

7 Mayıs 1789 I. Abdülhamid'in ölümü ve III. Selim'in tahta çıkması

11 Temmuz 1789 Osmanlı-İsveç ittifakı

1790 İlk resmi Ermeni mektebinin Kumkapı'da açılması; Gelenbevi, İsmail b. Mustafa b. Mahmud'un ölümü

31 Ocak 1790 Osmanlı-Prusya ittifakı

27 Temmuz 1790 Avusturya'nın Prusya tarafından barışa zorlanması. Reichenbach Konvansiyonu

18 Eylül 1790 Yergöğü Mütarekesi

Ekim - Kasım 1790 Kili ve İsmail kalelerinin Rusya tarafından zaptı

1791-1799 Mevlevi ayininde piyano (!) (Galata Mevlevihanesi, Şeyh Galib/III. Selim zamanı)

4 Ağustos 1791 Avusturya ve Osmanlı Devleti arasındaki son savaşın bitirilmesi. Ziştovi Antlaşması

11 Ağustos 1791 Rus Savaşı'nın sonu. Kalas Mütarekesi

1792 Nizam-ı Cedid hareketinin başlaması

1792 III. Selim devrinde 100'lük guruş basılması

10 Ocak 1792 Kırım'ın Rusya'ya bırakılması

10 Ocak 1792 Yaş Antlaşması

1793 Daimi elçiliklerin ıslahı ve Londra, Paris ve Viyana'da daimi elçilik ihdası

1793 Nizam-ı Cedid Ordusu'nun Kuruluşu

1793 Hasköy'de Humbaracı ve Lağımcı Ocağı kışlasında Mühendishane-i Cedide'nin açılması; Fazıl Hüseyin'in III. Selim'in sarayında hazırladığı Huban-name ve Zenannamesi'nin resimli bir nüshası

1793 Zahire Nezareti'nin kurulması

1793-1794 Baruthane-i Amire'de İngiliz perdahı barut imaline başlanması

1794 Halkalı'da yapılan Azadlu Baruthanesi'nin faaliyete geçmesi

1795 Lehistan'ın Avrupa haritasından silinmesi

1795 Mühendishane-i Berr-i Hümayun'un açılışı; Kara Mühendishanesi binasının inşası; Osmanlı sarayında ilk yabancı bando (Napolyon'un III. Selim'e gönderdiği)

1795 Zahire Hazinesi'nin kurulması

1797 Mühendishane'de açılan Matbaanın faaliyete geçmesi

1797 Paris, Viyana ve Berlin'de daimi elçilikler ihdası

1797 Pazvandoğlu isyanı

1797 Rumeli'de dağlı eşkiya hareketleri ve isyanları

17 Eylül 1797 Venedik Devleti'nin ortadan kaldırılması

1798 Mehmed Es'ad Yesari'nin İstanbul'da vefatı

3 Ocak 1798 Fransa'ya karşı Osmanlı-Rus ittifakı

1 Temmuz 1798 Fransa'nın Mısır'a saldırması

3 Eylül 1798 Fransa'ya savaş ilanı

1799 Neticesiz dış istikraz teşebbüsü

5 Ocak 1799 Fransa'ya karşı İngiltere ile ittifak

Şubat 1799 Napolyon'un El-Ariş ve Gazze'yi ele geçirmesi

Mayıs 1799 Napolyon'un Akka'da Cezzar Ahmed Paşa tarafından mağlup edilmesi

Ağustos 1799 Napolyon'un Fransa'ya dönmesi, Mısır'ın işgalinin devamı

1800 Takvimlerin Jacques Cassini Zicine göre hazırlanmaya başlaması

Mart 1800 Rus ve Osmanlı kuvvetlerinin Yedi Ada Cumhuriyeti'ni kurmaları

1801 Kara Mühendishanesi hocalığına Hüseyin Rıfkı Tamani'nin getirilmesi; Gevrekzade Hafız Hasan Efendi'nin ölümü

Ağustos 1801 Mısır'ın tahliyesine dair mütareke

1802 Fransız ve İngiliz gemilerinin kendi bayrakları altında Karadeniz'e çıkmalarına müsaade edilmesi

1802 Avrupa ile ticaret yapan Osmanlı gayri müslim tüccarına Avrupa devletleri tüccarı statüsünün tanınmasıyla "Avrupa tüccarı" denilen sınıfın ortaya çıkması

25 Haziran 1802 Paris Antlaşması. Fransa ile barış

1803 "Ayvalık İkonomos Akademisi'nin kurulması; "Kuruçeşme Rum Mektebi (Helleno Philosophical School)"nin kurulması

Şubat 1804 Sırp isyanlarının başlaması

1805 Avrupa tarzında ilk hastane'nin Kasımpaşa'daki Tersane-I Amire'de açılması

1805 Osmanlı Devleti'nin Napolyon'un "İmparator" unvanını tanıması

1805 Tersane Hazinesi'nin kurulması

1805 Beykoz Çuka ve Kağıt Fabrikası'nın faaliyete geçmesi

Temmuz 1805 Mehmed Ali Paşa'nın Mısır'a vali olarak tayini

1806 Nizam-ı Cedid'in başarısızlığı ve gerilemesi. İkinci Edirne Vak'ası

1806 Osmanlı-Rus Savaşı

1806 III. Selim'in Mühendishan-i Berri-i Hümayun kanunnamesi

Ocak 1806 Tersane Tıbbiyesi'nin kurulması

Ekim 1806 Memleketeyn 'in Rusya tarafından işgal edilmesi

1807 Vehhabi isyanının had safhaya varması. Haccın engellenmesi

20 Şubat 1807 İngiltere'nin Rusya'nın yanında Osmanlı savaşına iştiraki ve İngiliz filosunun İstanbul önlerine gelmesi

Mart - Eylül 1807 İngiliz filosunun İskenderiye'ye saldırması ve Mehmed Ali tarafından mağlup edilmesi

25 Mayıs 1807 Nizam-ı Cedid'e karşı ayaklanma

29 Mayıs 1807 III. Selim'in tahttan indirilmesi ve Nizam-ı Cedid'in ilgası

29 Mayıs 1807 - 28 Temmuz 1808 IV. Mustafa devri. Siyasi istikrarsızlıklar ve darbeler

1808 Mustafa Rakım'ın celi sülüs ve tuğra'ya yeni üslubunu getirişi

28 Temmuz 1808 Alemdar Mustafa Paşa'nın müdahalesi, IV. Mustafa'nın tahttan indirilmesi, III. Selim'in katli, II. Mahmud'un tahta çıkması

28 Temmuz 1808 - 16 Kasım 1808 Alemdar'ın kısa süren sadareti

29 Eylül 1808 Sened-i İttifak : Devletin ayanlarla uzlaşması

15-16 Kasım 1808 Yeniçeri Ayaklanması : Alemdarın Sonu

5 Ocak 1809 İngiltere ile süren savaşın sonu : Kal'a-i Sultaniyye Antlaşması

1810 II. Mahmud devrinde beşlik "cihadiyye"lerin basılması

1810 İzmir Jimnasium'unun kurulması; Yesarizade Mustafa İzzet'in ta'lik'e son şeklini verişi

1812 Vehhabi ayaklanmasının Mehmed Ali Paşa tarafından bastırılması

1812 Fransız postalarının ilk kuruluşu

28 Mayıs 1812 Rus Savaşı'nın sonu : Bükreş Antlaşması, Sırbistan'a özerklik verilmesi

1816 Miloş Obronoviç'in "başknez" olarak tanınması ve Sırbistan'ın özerliğinin temini

1817 Hüseyin Rıfkı Tamani'nin ölümü

Şubat - Mart 1821 Eflak ve Mora'da Rum isyanlarının başlaması

1823 Avrupa ile ticaretin Türk gemileriyle yapılmasına teşebbüs edilmesi

1824 Rum ayaklanmasını bastırmak üzere Mısır kuvvetlerinin çağrılması

1824 Fatih Külliyesindeki Darü'ş-Şifa'nın yıkılması; Sultan II. Mahmud'un Talim-i sıbyan adı ile ferman yayınlaması; St. Pierre mektebinin kurulması

1826 İhtisab müessesesinin düzenlenmesi

1826 Şinasi'nin doğumu; Mustafa Rakım'ın İstanbul'da vefatı; Ermeni ustalara Nakkaşlık hakkının verilmesi

14 Haziran 1826 Yeniçeri Ocağı'nın ortadan kaldırılması, Asakir-i Mansure-i Muhammediyye'nin kurulması

7 Ekim 1826 Rusya ile Akkerman Antlaşması'nın akdi

1827 Osmanlılar'ın İngiliz yapısı ilk buharlı gemiye sahip olmaları

1827 Tıphane-i Amire'nin kurulması; İlk "Marş-ı Sultani" bestesi (G. Donizetti, II. Mahmud'a)

1827 Mukataa Hazinesi'nin Hazine-i Amire'den ayrılması

4 Nisan 1827 İngiltere ile Rusya arasında Yunanistan'ın bağımsızlığına dair Petersburg Protokolü

Temmuz 1827 Mısır kuvvetlerinin Rum isyanını bastırmaları, Atina'nın teslimi

20 Kasım 1827 Navarin saldırısı : Osmanlı-Mısır donanmasının yakılması

26 Nisan 1828 Rusya'nın savaş ilan etmesi

1829 Ziya Paşa'nın doğumu; Mahmud Celaleddin'in İstanbul'da vefatı; Şevki Efendi'nin İstanbul'da doğuşu

1829 Deli Teşkilatının kaldırılması

14 Eylül 1829 Edirne Barışı : Yunanistan'ın bağımsızlığı

1830 Mühendishane-i Bahri'nin Heybeliada'daki kışlaya taşınması; İshak Efendi'nin Mühendishane başhocalığına getirilmesi; Avrupa'ya talebe gönderilmeye başlanması

1830 Tiftik keçisinin Güney Afrika'da yetiştirilmeye başlanması

1830 Katolik ermeni cemaatinin ve kilisesinin resmen tanınması

1830-1831 Nüfus sayımları

5 Temmuz 1830 Fransızlar'ın Cezayir'e saldırmaları ve ele geçirmeleri

1831 İlk saray konservatuarı (Mızıka-i Hümayun ve Saray Harem Orkestrası)

1831 Timarların kaldırılması (müessese sembolik olarak daha uzun süre devam etti)

1831-1834 İshak Efendi'nin dört ciltilik Mecmua-i Ulum-ı Riyaziye adlı eserinin basılması

1 Kasım 1831 İlk gazete Takvim-i Vekayi'nin neşri

1832 Tıphane-i Amire'nin Şehzadebaşı'ndan Cerrahhane'nin bulunduğu binaya nakledilmesi

1832 Memuriyette, ilmiyye ve mülkiyyede rütbelerin yatayına eşitlenip derece ve elkabın (titulature) tesbiti

1832 Mısır Valisi Mehmed Ali Paşa'nın isyanı

1832 İstanbul-İzmit "posta yolu" nun yapımı

1832 İngiliz postalarının kuruluşu

29 Ocak 1832 Topkapı Sarayı'na bitişik Gülhane bahçesinde mevcut binalarda Cerrahhane-i Amire'nin açılması

12 Aralık 1832 Mısır kuvvetlerinin Konya'da Osmanlı ordusunu yenmeleri

1833 Feshanenin kuruluşu

2 Şubat 1833 Mısır kuvvetlerinin Kütahya'ya kadar ilerlemeleri

5 Nisan 1833 Rus kuvvetlerinin yardım amacı ile Beykoz'a asker çıkartmaları ve Rus filosunun İstanbul'a gelmesi

Mayıs 1833 Mehmed Ali'nin uzlaşmaya zorlanması : Kütahya Sözleşmesi

8 Temmuz 1833 Mehmed Ali Paşaya karşı Osmanlı-Rus ittifakı : Hünkar İskelesi Antlaşması, Boğazlar'ın diğer devletlere kapatılması

18 Eylül 1833 Münchengraetz Antlaşması

1834 Maçka Kışlası'nda, Mekteb-i Harbiye'nin kurulması

1834 Mukataat Hazinesi'nin isminin "Mansure Hazinesi" olarak değiştirilmesi

1835 Hazine-i Amire ile darphanenin birleştirilmesi

1835-1845 İlk halk konserleri [Tanburi Aleksan Efendi (1815-1864) İstanbul Süleymanpaşa Hanı'ndaki kahvede]

1836 Başhoca İshak Efendi'nin ölümü

1836 İslimye Çuka Fabrikası'nın devlet tarafından işletilmeye başlanması

1836 Başhoca İshak Efendi'nin ölümü

1836 İslimye Çuka Fabrikası'nın devlet tarafından işletilmeye başlanması

11 Mart 1836 Umur-ı Hariciye Nezareti'nin kurulması (hatt-ı hümayun tarihi 23 Zilkaade 1251)

26 Kasım 1837 Osmanlı yapımı "Eser-i Hayr" adlı buharlı geminin denize indirilmesi

1838 Mekteb-i Adli'nin açılması; Üsküdar'da Cemaran adlı Ermeni yatılı yüksek okulunun kurulması; Müderrishane-i Bahri'nin Tersane'deki yeni binasına nakledilmesi; Sultan II. Mahmud'un ilk öğretim alanında yeni bir teşebbüse girişmesi; Sami Efendi'nin İstanbul'da doğuşu

1838 Maliye Nezareti'nin kurulması ve Hazine-i Amire'nin darphaneden ayrılıp Mansure Hazinesi'yle birleştirilmesi

1838 Defterdarlığın Maliye Nazırlığı'na çevrilmesi

24 Mart 1838 Meclis-i Vala-yı Ahkam-ı Adliyyenin kurulması

16 Ağustos 1838 İngiliz tüccarına geniş imkanlar tanıyan Balta Limanı Ticaret Muahedesi'nin imzalanması. Bu muahede ile gümrük resmi oranının ihracatta %12, ithalatta %5 olarak tesbiti

1839 "Kaime-i mutebere-i nakdiyye"nin çıkarılması

1839 Ali Süavi'nin doğumu; Mekatib-i Rüşdiye Nezareti'nin kurulması; Mekteb-i Tıbbiye'nin Galatasaray'daki yeni binasına taşınması ve mektebin adının Mekteb-i Tıbbiye-i Adliye-i Şahane olarak değiştirilmesi; Mekteb-i Ulum-ı Edebiye'nin açılması; Notre Dame de Sion Kız Lisesi'nin kurulması

1839-1844 Dr. Bernard'ın Mekteb-i Tıbbiye nazırlığı dönemi

1839-1845 Mekteb-i Fenn-i Nücum'un faaliyet dönemi

24 Haziran 1839 Mehmed Ali ile savaşın tekrar başlaması, Osmanlı kuvvetlerinin Nizip mağlubiyeti

1 Temmuz 1839 II. Mahmud'un vefatı üzerine Abdülmecid'in tahta çıkması, Osmanlı donanmasının Mehmed Ali'ye teslimi

3 Kasım 1839 Tanzimat Fermanı'nın ilanı

3 Mayıs 1840 Ceza Kanunname-i Hümayunu'nun Fransa'dan mülhem bir biçimde düzenlenmesi ve kabulü (14 Temmuz 1851'de bu kanun, kanun-u cedid olarak tadilatla yeniden yürülüğe girer)

1840 Gayri müslim tebaadan Avrupa'ya talebe gönderilmeye başlanması

1840 Tanzimat'ın tatbik edildiği yerlerde temettü vergisi konulma kararı

1840 Bütün hazinelerin Maliye Hazinesi'ne katılması

1840 Posta Nezareti'nin kurulması

21 Aralık 1840 Namık Kemal'in doğumu

1841 Lübnan olayları

1841-1906 Ahmed Ali Paşa'nın doğumu. (ressam)

24 Mayıs 1841 İngiltere'nin yardımıyla Mısır meslesinin halli, Mısır'ın veraset usulü ile Mehmed Ali Paşa'ya bırakılması

13 Temmuz 1841 Londra Boğazlar Mukavelenamesi

1842 Askeri Baytar Mektebi'nin açılması

1842-1910 Osman Hamdi (ressam, eğitimci, müzeci, arkeolog)

1843 Hereke Fabrikası'nın kurulması

1843 Zeytinburnu Demir Fabrikası inşaatına başlanması

1843 Muhdes kara gümrüklerinin kaldırılması

1843 Feshane'ye çuka dokuma tezgahlarının ilavesi

1 Şubat 1844 Tashih-i sikke

1844 Feshane'de buhar makinelerinin kullanılmaya başlanması

1845 İzmir'de su kuvvetiyle çalışan kağıt fabrikasının kurulması

1845 Bahriye Mektebi'nin Heybeliada'daki binasına taşınması; Kadı yetiştirmek için Süleymaniye'de "Muallimhane-i Nüvvab" medresesinin kurulması; Rüşdiyelerin Darü'l-fünun'a öğrenci yetiştiren orta dereceli mektepler olarak kabul edilmesi

Ocak 1845 Sultan Abdülmecid'in Meclis-i Vala'yı ziyareti

13 Mart 1845 Meclis-i Muvakkat'ın (Geçici Maarif Meclisi) çalışmalarına başlaması

10 Nisan 1845 Polis (zabıta) teşkilatının kuruluşu (12 Rebiülevvel 1261 tarihli nizamname)

1846 Meclis-i Maarif-i Umumiye kurulması; Mekatib-i Umumiye Nezareti'nin kurulması; Başhoca Seyyid Ali Paşa'nın ölümü

1846 Rus Ticaret Muahedesi

16 Şubat 1846 Zabtiye müşiriyetinin kurulması

Darü'l-Fünun kurmada ilk teşebbüs

1847 Timarlı Sipahi Teşkilatı'nın ilgası

1847 Telgrafın Beylerbeyi Sarayı'nda denenmesi

1847 Dersaadet Bankası'nın kuruluşu

1847 İstanbul'da ilk piyano resitali (Liszt Abdülmecid'e Donizetti'nin Mecidiye Marşı'nı çalıyor); Yeşilköy'de bulunan Ayamama Çiftliğinin ziraat talimhanesi şekline getirilerek ilk pamuk ziaati uygulama eğitiminin burada verilmeye başlanması

1 Mart 1847 Recaizade Ekrem'in doğumu

1848 Avrupa'da liberal ihtilaller : Polonya ve Macaristan'da milliyetçi ayaklanmalar

1848 Protestan Ermeni cemaatinin ve kilisesinin resmen tanınması

1848 İstanbul'da ilk Sanayi Mektebi'nin kurulmasına teşebbüs edilmesi

16 Mart 1848 İstanbul'da Darü'l-Muallimin açılması

18 Kasım 1848 Osmanlı yapımı ilk demir vapurun denize indirilmesi

1849 Veteriner öğretim faaliyetlerine başlanması; Yesarizade Mustafa İzzet'in İstanbul'da vefatı

1850 1847'den geçerli sayılmak üzere gümrük resimlerine esas teşkil eden mal fiyatlarında ithalatta %20, ihracatta %16 indirim yapıldıktan sonra gümrük resimlerinin tesbit edilmesi kararı

1850 Ticaret Kanunname-i Hümayunu'nun kabulü

1850 İlk faizsiz kaimenin çıkarılması

1850 Muallim Naci'nin doğumu

12 Mart 1850 Darü'l-Maarif'in öğrenime başlaması

1851 Ceza Kanunname-i Hümayunu'nun kabulü

1851 Londra Sergisi

1851 Akademik karakterde ilk ilmi dernek olan Encümen-i Daniş'in açılması

18 Temmuz 1851 Encümen-i Daniş'in kurulması

1852 Abdülhak Hamid'in doğumu; İstanbul Şark Cemiyetinin (Societe Orientale de Constantinople) kurulması

1853 "Mukaddes yerler" meselesi, Rusya'nın tazyikleri ve Kırım Savaşı'nın patlaması

1853 İstanbul'da I. Abdülmecid tarafından Dolmabahçe Sarayı'nın inşa ettirilmesi

1854 İlk dış istikraz : Borçlanma devrinin ve alışkanlığının başlaması

1854 Meclis-i Vala'nın "Meclis-i Ali-yi Tanzimat" ve "Meclis-i Ahkam-ı Adliye'ye" ayrılması

1854 İhtisab teşkilatının lağvı

12 Mart 1854 Rusya'ya karşı İngiltere ve Fransa ile ittifak

1855 Piyanonun yüksek sosyeteye geçişi [Leyla (Saz) Hanım'ın babası Hekimbaşı İsmail Paşa'nın köşküne İtalya'dan getirtilen]

1855 Gayri müslimlerden alınan "cizye"nin kaldırılması

1855 Paris Sergisi

16 Ağustos 1855 İstanbul'da Şehremanetinin kurulması (modern belediye idarelerinin başlangıcı)

9 Eylül 1855 Osmanlı İmparatorluğu'nda telgrafın hizmete girmesi

14 Kasım 1855 Et ve Ekmek dışında hemen bütün maddelerden narhın kaldırılması

1856 Rusya'nın Asya'da Türk illeri istikametinde fetihlere başlamasının şartlarının oluşması

1856 Bank-ı Osmani'nin kurulması

1856 Arap alfabesinin Mors alfabesine uyarlanmasıyla telgrafların Türkçe olarak çekilmeye başlanması

1856 Islahat Fermanı

1856-1860 Köstence-Çernevo'da demiryolu hattının yapımı

1856-1866 İzmir-Aydın demiryolu hattının yapımı

15 Şubat 1856 İstanbul Tıp Cemiyeti'nin (Societe Medicale de Constantinople) kurulması

18 Şubat 1856 Islahat Fermanı'nın ilanı

30 Mart 1856 Paris Barış Antlaşması

30 Mart 1856 Rusya'nın bozguna uğraması

30 Mart 1856 Karadeniz'in tarafsız ve silahsız bir hale getirilmesi

22 Mayıs 1856 İstanbul Tıp Cemiyeti'ne Şahane ünvanının verilmesi ve cemiyetin adının, Cemiyet-i Tıbbiye-i Şahane olarak değişmesi

1857 Orman Mektebi açılması hususunda ilk teşebbüs

1857 Cidde olayları ve İngiliz kuvvetlerinin, müslim-gayri müslim çatışmalarına müdahalesi

1857 Gümrük resminin, eşyanın vardığı değil çıktığı yerde alınması usulünü getiren Mahrec Nizamnamesi'nin yayımlanması

1857-1862 Beyrut - Şam şosesinin yapımı

17 Mart 1857 Maarif-i Umumiyye Nezareti'nin kurulması

6 Kasım 1857 Paris'te Mekteb-i Osmani adında bir Osmanlı mektebinin açılması

1858 Ceza Kanunname-i Hümayunu'nun kabulü

1858 Kız rüşdiye mekteplerinin açılması

1858 Kaimelerin iptali için dış istikraz yapılması

1858-1859 Emlak, arazi ve temettü vergilerinin ayrılması

6 Haziran 1858 Arazi Kanunnamesi'nin kabulü

8 Haziran 1858 Beyoğlu ve Galata'da kurulacak Altıncı Daire-i Belediyye'nin nizamname-yi umumisi (ilk örnek belediye)

1859 Kaimelerin piyasadan toplanabilmesi için "iane-i umumiyye" toplanması

1859 Fransızca'dan yapılan ilk şiir tercümesi risalesi, Şinasi'nin Tercüme-i Manzume'sinin neşri

12 Şubat 1859 Mekteb-i Mülkiyye'nin kuruluşu

1860 Ticaret mahkemelerinin kuruluşu

1860 İlk basılı yerli tiyatro, Şinasi'nin Şair Evlenmesi'nin tefrika edilmesi

1860-1861 Lübnan ve Suriye Olayları

1860-1861 Lübnan'ın imtiyazlı bir eyalet haline getirilmesi

22 Ekim 1860 Tercüman-ı Ahval gazetesinin yayına başlaması

1861 Abdülmecid'in vefatı ve Abdülaziz'in tahta çıkması

1861 Cemiyet-i İlmiyye-i Osmaniye'nin kuruluşu

1861 Usul-i Muhakemat-ı Ticaret Nizamnamesi'nin kabulü

1861-1866 Rusçuk - Varna demiryolu hattının yapımı

9 Haziran 1861 Cebel-i Lübnan mutasarrıflığı'nın hususi statüsünün tesbiti ve Cebel-i Lübnan nizamnamesi

9 Haziran 1861 David Paşa'nın Lübnan'a vali olarak atanması

29 Nisan 1861 Fransız ve İngilizler'le Kanlıca Ticaret muahedelerinin yapılması. Bu muahede dış ticarette gümrük resmi oranının %8'e yükseltilmesi ve esnaflıkta inhisar sisteminin kaldırılması

1862 Tuna vilayetinin kuruluşu ve Mithad Paşa'nın vali olarak tayini

1862 Gümrük resimlerine esas teşkil eden mal fiyatlarında %10 indirim yapıldıktan sonra gümrük resmi alınmaya başlanması

1862 Kaimelerin piyasadan tamamıyla toplanması

1862 Altının değerinin 100 kuruş olarak tesbiti

1862 Roman türünde Batıdan yapılan ilk tercüme, Fenelon'dan Tercüme-I Telemak'ın Yusuf Kamil Paşa tarafından yayınlanması; Cemiyet-I Tıbbiye-i Osmaniye'nin kurulması

1862 Mahrec-i Aklam'ın kurulması

20 Temmuz 1862 Mekteb-i Maarif-i Adliye'nin, "Mekteb-i Aklam" adı altında yeni bir şekle sokulması

8 Ekim 1862 Islah-ı Sanayi Komisyonu'nun teşkil edilmesi

1863 Abdülaziz'in Mısır'a seyahati

1863 Mithad Paşa tarafından Niş'te ilk Islahhane'nin (sonraki yıllarda Sanayi Mektebi) kuruluşu

1863 İstanbul Eczacılık Cemiyeti'nin (Societe de Constantinople) kurulması; Protestan Robert Koleji'nin açılması

1863 Menafi Sandığı'nın kurulması

1863 Mektuplara pul yapıştırılmaya başlanması

1863 Ticaret-i Bahriyye Kanunnamesi'nin kabulü

13 Ocak 1863 Darü'l-Fünun'da, halka açık serbest konferans şeklinde derslere başlanması

18 Şubat 1863 Sultanahmet Sergisi'nin (Sergi-i Umumi) açılışı

1864 Mekatib-i Sıbyan-ı Müslime Komisyonu'nun kurulması; Mekteb-i Harbiye dahilinde Erkan-ı Harp sınıfının açılması; Cemiyet-i Tedrisiye-i İslamiye'nin (Darü'ş-Şafaka) kurulması; Saint Joseph okulunun kurulması; İlk basılmış nazariyat kitabı (Haşim Bey'in Mecmu'atü'l-Makamat'ı)

1864 İyonya adalarının (Yedi Ada Cumhuriyeti'ni oluşturan adalar) İngiltere tarafından Yunanistan'a verilmesi

1864 Karadan Hindistan'ı Avrupa'ya bağlayan telgraf hattının tamamlanması

1864 Islah-ı Sanayi Komisyonu'nun kuruluşu

1864 Nizamiye mahkemelerinin kuruluşu

1864-1876 Paris'e talebe gönderilmesi

8 Ekim 1864 Vilayet Nizamnamesi'nin kabulü

1865 Müstakil Romen kilisesinin kurulması

1865 İstanbul Birinci Şehir Postası'nın kuruluşu

1865 Darü'l-Fünun binasının inşasının tamamlanması ve Maliye Nezareti'ne tahsis edilmesi; Mekteb-i Tıbbiye'nin nazırlığına Cemaleddin Efendi'nin getirilmesi

Eylül 1865 Mekteb-i Osmani'nin lağvedilmesi

1866 Girit isyanları , Yunanistan ile birleşme faaliyetleri

1866 Tezkire türünün son örneği olan Hatimetü'l-Eş'ar'ı yazan Fatih'in ölümü; Halid Ziya'nın doğumu

1866 Mısır veraset usulünün değiştirilmesi

1866 Ahmed Süreyya Emin Bey'in modelini hazırladığı seri ateşli topla Osmanlılar'ın topçulukta hamle yapması

1866 Simkeşler Şirketi'nin kuruluşu

1866 Dahilde sarfedilecek malların rayiç fiyatından %10 indirim yapıldıktan sonra gümrük resimlerinin tesbit edilmesi kararı

1866-1867 Avusturya'nın Prusya karşısında mağlup olması ve Macaristan ile eşit bir birlik kurması : Avusturya-Macaristan İmparatorluğu

1867 Sırbistan'daki son Osmanlı askeri temsiliyetinin ortadan kaldırılması, Sırp kalelerinin tahliyesi

1867 Rüşdiyelere gayri müslim talebe alınmaya başlanması; Beyrut Amerikan Üniversitesi'nin kurulması

1867 Mısır Valisi İsmail Paşa'nın "hıdiv" olması

1867 Genç Osmanlılar'ın Avrupa'ya kaçmaya başlamaları

1867 Yabancılara mülk edinme hakkının verilmesi

1867 Bahriye Nezareti'nin Kuruluşu

1867 Saraçlar Şirketi'nin kuruluşu

1867 Menafi Sandığı'nın bütün vilayet ve sancak merkezlerine yayılması

1867-1876 İzmir Rıhtımı'nın inşası

22 Şubat 1867 Eğitim sahasında Fransız notasının verilmesi

8 Haziran 1867 Mısır'a hıdivlik statüsünün verilmesi

21 Haziran 1867 Sultan Abdülaziz'in Avrupa seyahati

1868 Ali Paşa'nın Girit isyanlarını teskin etmesi ve Girit'e özerk bir statü verilmesi

1868 Galatasaray Sultanisi'nin açılması

1868 İstanbul Emniyet Sandığı'nın kurulması

1868 Demirciler ve Dökümcüler şirketlerinin kuruluşu

1868 Yunan postasının kapatılması

1868 Feshane'nin modern bir dokuma fabrikası haline getirilmesi

1868 Darü'l-Muallimin-i Sıbyan'nın açılması; Mekteb-i Hiref ve Sanayi'nin kurulması; Sanayi Mektebi'nin kurulması

1 Mart 1868 Adliye Nezareti'nin kurulması

1 Nisan 1868 Şura-yı Devlet'in teşekkülü ve Divan-ı Ahkam-ı Adliyye'nin ayrı bir temyiz organı olarak ayrılması

1 Eylül 1868 Mekteb-i Sultani'nin açılması

1869 Süveyş Kanalı'nın açılması

1869 Osmanlı Ordusu'nun Nizamiye, Redif ve Mustahfız diye üç bölüme ayrılması

1869 Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye'nin ilk kitabının kabulü

1869 Mekteb-i Harbiye dahilinde bir Baytar sınıfının açılması

8 Nisan 1869 İkinci Darü'l-Fünun binasının inşasının tamamlanması ve Darü'l-Fünun-ı Osmani'nin kurulması

26 Ağustos 1869 Turuk Nizamnamesi'nin kabulü

2 Eylül 1869 Maarif-i Umumiyye Nizamnamesi ile ilk ve orta tedrisatın düzenlenmesi

Ekim 1869 Darü'l-Fünun-ı Osmani'de talebe kaydına başlanması

1870 Müstakil Bulgar kilisesinin kurulması ve Bulgarlar'ın Rum Patrikhanesi'nin nüfuzundan çıkmaları

1870 Fransa'nın, Almanya ve Prusya Savaşı'nda ağır mağlubiyet alması

1870 Cenab Şehabeddin'in doğumu; Batılı tarzda ilk roman hikaye türünde, Ahmed Midhat'ın Su-i Zan-Esaret adlı kitabının neşri; Mühendishane'nin Maçka Harbiye Mektebi içerisinde topçu ve istihkam sınıflarında eğitim faaliyetlerine devam etmesi; Sıbyan mekteblerinin ıslahı ve iptidai adı altında yeni mekteplerin açılması; Darü'l-Fünun'ı Osmani'yi teşkil eden şubeler arasında "İlm-i hukuk" şubesinin de yer alması; Tıp eğitiminin Türkçe yapılmaya başlanması

1870 Karadeniz'in tekrar silahlandırılması ve Rusya'nın Paris Antlaşması'nın hükümlerini tanımaması

1870 Darülfünunun açılması teşebbüsü

1870-1927 Kemaledin Bey (mimar)

20 Şubat 1870 Darü'l-Fünun-ı Osmani'nin büyük bir merasimle açılması

26 Nisan 1870 Darü'l-Muallimat'ın açılması

2 Temmuz 1870 Kavanin ve Nizamat Dershanesi'nin açılması

Ekim 1870 Darü'l-Fünun müdürü Tahsin Efendi'nin umuma açık konferanslar (ders-I'am) tertip etmesi

1871 Sadrazam Ali Paşa'nın vefatı

1871 Saint-Esprit okulunun kurulması

1871 Abdülaziz'in şahsi idaresinin artması, Mahmud Nedim Paşa sadareti

1871 Dersaadet Tahvilat Borsası Nizamnamesi'nin yayımlanması

1871 Posta ve Telgraf nezaretlerinin birleştirilmesi ve İkinci Posta Nizamnamesi'nin neşri

22 Ocak 1871 İdare-yi Umumiyye-i Vilayat Nizamnamesi

13 Eylül 1871 Şinasi'nin ölümü

1872 Emniyet Sandığı'nın şubelerinin açılması

1872 Darü'l-Maarif idadisinin kurulması; Maadin Mektebinin kurulması

1873 Meclis-i Tetkikat-ı Şer'iyye'nin kuruluşu

1873 Mehmed Akif'in doğumu; Türkçe ilk modern tıp lugatı olan Lügat-ı Tıbbiye'nin neşredilmesi; Sava Paşa'nın yeni bir Darü'l-Fünun kurmakla görevlendirilmesi; Darü'l-Fünun-ı Osmani'nin kapanması

Haziran 1873 Mekteb-i Sultani'nin, Gülhane Bahçesi'ndeki Saray'a bitişik binalara nakledilmesi

1874 Rusya'nın kışkırtmaları ve Panislavist faaliyetlerin artması

1874 Hukuk Mektebi, Mülkiye Mühendis Mektebi ve Edebiyat Mektebi'nden oluşan Darü'l-Fünun-ı Sultani'nin açılması; İstanbul Darü'l-Muallimi'nin açılması; İlk basılmış nota (Notacı Emin Efendi, 1845-1907)

1874 Kara gümrüklerinin lağvı

1874 Islah-ı Sanayi Komisyonu faaliyetinin durdurulması

1874-1875 Darü'l-Fünun-ı Sultani'nin eğitime başlaması; Osmanlı İmparatorluğu'nda sivil mühendislik eğitiminin başlaması

1875 Bosna-Hersek isyanları

1875 Askeri rüşdiye mekteplerinin açılması; Mora Yenişehir İdadisi'nin açılması

1876 Bulgar isyanları

1876 Karadağ'ın Osmanlı Devleti'ne savaş ilanı

1876 Abdülaziz'in tahttan indirilmesi, V. Murad'ın tahta çıkması, hal'i ve Abdülhamid'in cülusu

1876 Meşrutiyet'in ilanı

1876 İstanbul'da Balkan krizini görüşmek üzere internasyonal bir konferansın toplanması : Tersane Konferansı

1876 İstikrazların mürettebat ödemelerinin durdurulması

1876 Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye'nin son kitabının kabulü

1876 Edebi roman hüviyetinde ilk eser olan, Namık Kemal'in İntibahı'nın neşri; İzmir ve Manastır'da yaıtılı idadiler açılması

23 Mart 1876 Ziya Gökalp'in doğumu

23 Aralık 1876 I. Meşrutiyet'in (Kanun-ı Esasi) ilanı

1877 Rusya'nın tecavüzü ve Osmanlı-Rus Savaşı'nın başlaması: Balkanlar'ın ve Doğu Anadolu'nun Rus işgaline uğraması

1877 Mahrec-i Aklam'ın Mekteb-i Mülkiye'nin idadi sınıflarıyla birleştirilmek suretiyle kaldırılması; Mekteb-i Tıbbiye'nin tekrar Gülhane'ye nakledilmesi; Fenn-i Resim ve Mimari Mektebi'nin kurulması

1877-1878 Darü'l-Fünun ve Mekteb-i Sultani'nin bir yıl eğitime ara vermesi

19 Mart 1877 İlk Meclis-i Meb'usan'ın içtimaı (o yılın 28 Haziran'ına kadar çalışır)

25 Eylül 1877 Dersaadet Belediye Kanunu (Meclis-i Mebusan'da müzakere edilerek kabul edilir)

5 Ekim 1877 Vilayet Belediye Kanunu'nun kabulü

13 Aralık 1877 Meclis-i Meb'usan'ın süresiz tatili

1878 Ayastefanos ve Berlin Antlaşmaları imzalanması

1878 Sırbistan, Karadağ ve Romanya'nın müstakil birer devlet olmaları

1878 Bulgaristan Prensliği'nin ortaya çıkması

1878 Ermeni meselesinin zuhuru

1878 Ali Suavi'nin öldürülmesi

1878 Kıbrıs'ın İngiltere tarafından ele geçirilmesi

1878 Bosna ve Hersek'in Avusturya-Macaristan'ın işgal ve idaresine terki

1878 Makedonya meselesinin ortaya çıkması

13 Şubat 1878 Meclisin kapatılması

Ekim 1878 Darü'l-Fünun-ı Sultani'nin tekrar eğitime başlaması

1879 II. Abdülhamid devrinde basılan kaimelerin toplatılıp imha edilmesi

1879 Mehakim-ı Nizamiye Teşkilatı Kanunu'nun kabulü

1879 Mekatib-i Sıbyaniye Dairesi'nin kurulması; Maarif merkez teşkilatının yeniden düzenlenmesi

1879 Usul-ı Muhakemat-ı Cezaiyye Kanunu'nun kabulü

1880 Vergi reformu

1880 Yafa-Kudüs demiryolu hattının tamamlanması

1880 İlk köy romanı, Ahmed Midhat'ın Bahtiyarlık'ının neşri; Darü'l-Fünun-ı Sultani Turuk u Maabir Mektebi'nin ilk mezunlarını vermesi

1880 Usul-ı Muhakemat-ı Hukukiyye Kanunu'nun kabulü

13 Mart 1880 İstanbul'da bir kız idadisinin açılması

17 Mayıs 1880 Ziya Paşa'nın ölümü

Ekim 1880 Darü'l-Fünun-ı Sultani Hukuk Mektebi'nin ilk mezunlarını vermesi

20 Aralık 1880 Darü'l-Fünun-ı Sultani'nin ilk mezunlarını vermesi; Journal de la Societe de Pharmacie de Contantinople'un yayınlanması; Cemiyet-I İlmiye'nin kurulması

1881 Mustafa Kemal'in Doğumu

1881 Mısır'ın İngilizler tarafından işgali

1881 Düyun-ı Umumiyye idaresinin kurulması

1881 Mühendishane'de mümtaz sınıf adı altında yeni bir sınıf teşkil edilmesi; Darü'l-Fünun-ı Sultanı Turuk u Maabir Mektebi'nin faaliyetlerinin son bulması; Orman ve Maadin Mektepleri'nin birleştirilmesi

1882 Tunus'un Fransızlar tarafından işgali

1882 Muharrem Kararnamesi'nin neşri

2 Ocak 1882 Sanayi-i Nefise Mektebi'nin kurulması ve Osman Hamdi Bey'in müdür olması

1883 Osmanlı ordusunun Prusya askeri heyeti tarafından ıslahına başlanması

20 Haziran 1884 Mülkiye Mühendis Mektebi kurulması

1 Kasım 1884 Mülkiye Mühendis Mektebi'nin Mühendishane-I Berri-I Hümayun'un bir odasında eğitimine başlaması

2 Aralık 1884 Yahya Kemal'in doğumu

1885 Doğu Rumeli'nin Bulgaristan tarafından ilhakı

1885 Abdülhak Hamid'in Makber'inin neşri

18 Eylül 1885 Doğu Rumeli eyaleti valiliğinin Bulgaristan prensine verilerek bu bölgedeki kontrolün zayıflaması

1886 Adana-Mersin demiryolu hattının tamamlanması

1886 Maarif Nezareti'ne bağlı olarak Mekatib-i Gayri müslime ve Ecnebiye Müfettişliği'nin kurulması

1886 Adana-Mersin demiryolu hattının tamamlanması

1886 Maarif Nezareti'ne bağlı olarak Mekatib-i Gayri müslime ve Ecnebiye Müfettişliği'nin kurulması

1886-1887 Darü'l-muallimin'in yatılı hale getirilmesi

1887 Yedikule Havagazı Fabrikası'nın kurulması

1887 Ahmed Haşim'in doğumu; Şevki Efendi'nin İstanbul'da vefatı

5 Şubat 1887 Beşir Fuad'ın intiharı

1888 Haydarpaşa-İzmir-Ankara demiryolu imtiyazının Almanlar'a verilmesi

1888 Beyrut'ta Saint Joseph Katolik Tıp Mektebi'nin açılması; Baytar sınıfının tekrar Harbiye Mektebi bünyesine alınması

2 Aralık 1888 Namık Kemal'in ölümü

1889 İttihad-ı Osmanı Cemiyeti'nin (İttihat ve Terakki) kurulması

1889 İdadi öğrenimine dayanan dört yıllık bir Mülkiye Baytar Mektebi'nin kurulması

27 Mart 1889 Yakup Kadri'nin doğumu

1890 Bulgar Makedonya ve Anadolu'da Ermeni ihtilal çetelerinin faaliyetlerini arttırmaları

1891 Mülkiye Baytar Mektebi'nin Halkalı Ziraat Mektebi'ne yatılı olarak nakledilmesi

1891 Yol inşaatında bedenen çalışma mecburiyetinin paraya çevrilmesi

1891 Kadıköy - Kurbağalıdere Havagazı Fabrikası'nın kurulması

1891 Hereke Fabrikası'nın halı kısmının açılması

3 Kasım 1891 Darü'l-Muallim'in aliye şubesi açılması

1892 Haydarpaşa-İzmit demiryolu hattının işletmeye açılması

1892 Orman ve Maden Mektebi'nin kapatılması; II. Abdülhamid tarafından Yıldız'da porselen atölyelerinin kurulması

1893-1896 İstanbul-Selanik demiryolu hattının yapımı

1894 Halkalı Ziraat ve Baytar Mektebi'nin ilk veteriner mezunlarını vermesi; İmmaculée Conseption veya St Marie okulunun kurulması; İlk basılmış musiki lugatı (Hoca Kazım Bey'in Musiki Istılahatı)

1894 Sasun'da Ermeni olayları

1894 Selanik-Manastır demiryolu hattının tamamlanması

1895 İstanbul'da Ermeni olayları, yabancı devletlerin Ermeniler lehinde müdahaleleri

1895 Galata Rıhtımı inşaatının tamamlanması

1895 Gayri müslim okullarına Türkçe muallimi tayininin kararlaştırılması

1895 Baruthane-i Amire'de dumansız barut imal edilmesi

14 Şubat 1895 Sadrazam Said Paşa'nın beş fakülteden "darü'l-icaze" oluşan bir darü'l-fünun kurma teklifi

1896 Tevfik Fikret'in Servet-i Fünun'un edebi sayfalarının idareciliğini yüklenmesiyle Edebiyat-ı Cedide devrinin başlaması

1896 Ermenilerin Osmanlı Bankası'nın İstanbul şubesine saldırmaları

1896 Girit isyanının alevlenmesi

1896 Eskişehir-Konya demiryolu hattının tamamlanması

1897 Yunan kuvvetlerinin Girit'e çıkması, Yunan çetelerinin Rumeli'deki Osmanlı sınırlarına saldırmaları

17 Nisan 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı ve Osmanlı zaferi

1898 Girit meselesinin devam etmesi; adaya muhtariyet verilmesi Osmanlı kuvvetlerinin geri çekilmesi, Yunan prensi Yorgi'nin vali olarak kabul edilmesi

1899 Bağdat demiryolu imtiyazının Almanlar'a verilmesi

1899 Arifiye-Adapazarı demiryolu hattının açılması

1900 Hicaz demiryolunun inşasına girişilmesi

1900 İstanbul Rıhtımı inşaatının tamamlanması

31 Ağustos 1900 Darü'l-Fünun-ı Şahane'nin kurulması

1901 Servet-i Fünun dergisinin geçici olarak kapatılmasıyla Edebiyat-ı Cedide topluluğunun dağılması; Lügat-ı Tıbbiye'nin ikinci baskısının yapılması; Vidinli Tevfik Paşa'nın ölümü

1901 Makedonya'da çete faaliyetlerinin artması, büyük devletlerin müdahaleleri

1901-1908 Hicaz demiryolu hattının yapımı

1902 Yemen isyanlarının tekrar başlaması

1902 Hereke Fabrikası'na çuka ve şayak tezgahlarının eklenmesi

23 Kasım 1902 Makedonya'da Bulgar İhtilal Cemiyeti'nin faaliyeti

23 Kasım 1902 Cum'a-ı Bala ayaklanması

23 Kasım 1902 Makedonya'ya özel ıslahat planı hazırlanması

8 Aralık 1902 Hüseyin Hilmi Paşa'nın geniş yetkilerle "umumi müfettiş" olarak Makedonya'ya tayini

1903 İdadilerin altı yıla çıkarılması

2-3 Ağustos 1903 İlinden (Aya ilya yortusu günü) isyanı

2-3 Ağustos 1903 Bulgar-Osmanlı Savaşı tehlikesinin doğması

31 Ağustos 1903 Şam Mekteb-i Tıbbiyesi'nin kurulması

Eylül 1903 Mürzsteg Programı : Makedonya'ya muhtariyet verilmesi

1904 Haydarpaşa Rıhtımı'nın tamamlanarak işletmeye açılması

1905 Hereke Fabrikası'nda fes imalatına başlanması

21 Temmuz 1905 Ermeniler'in II. Abdülhamid'e bombalı saldırı tertiplemeleri

1906 Akabe olayları ve Akabe krizi

1908 Beykoz Deri Fabrikası'nın Harbiye Nezareti'ne bağlanması

1908 Osmanlı Eczacı İttihat Cemiyeti'nin kurulması; Osmanlı Cemiyet-i İlmiye-i Baytariyesi'nin açılması; Osmanlı Mühendis ve Mimar Cemiyeti'nin kurulması

23 Temmuz 1908 II. Meşrutiyet'in ilanı

5 Ekim 1908 Avusturya- Macaristan'ın Bosna-Hersek'i ilhak ettiğini ilan etmesi.

6 Ekim 1908 Girit Rumları'nın adayı Yunanistan'a bağladıklarını ilan etmeleri

17 Aralık 1908 II. Meşrutiyet dönemi ilk Meclis-i Meb'usanının toplanması

1909 Adana'da Ermeniler'in ayaklanmaları

1909 Gayri müslimlere "bedel" yerine askerlik hizmeti konulması

1909 Fecr-i-Ati edebi topluluğunun kuruluşu; Cemiyetler Kanunu'nun çıkması; Dişhekimliği Okulu'nun açılması; Orman Mekteb-i Alisi adı altında yeni bir okul açılması; Mekteb-i Tıbbiye'nin, Mekteb-i Tıbbiye-i Askeriye ile birleştirilerek Haydarpaşa'ya nakledilmesi; Muallimhane-i Nüvvab'ın Medresetü'l-Kuzat adını alması; Mülkiye Mühendis Mektebi'nin Nafıa Nezareti'ne bağlanması ve Mühendis Mekteb-i Alisi adını alması

1909-1910 Osmanlı Mühendis ve Mimar Mecmuası'nın çıkması

27 Şubat 1909 Usul-i Muhasebe-ı Umumiyye Kanunu'nun kabul edilmesi

13 Nisan 1909 31 Mart Olayı

19 Nisan 1909 Hareket Ordusu'nun Yeşilköy'e varması, İstanbul'daki kargaşayason vererek düzeni sağlaması

27 Nisan 1909 II. Abdülhamid'in tahttan indirilmesi, V. Mehmed Reşad'ın tahta çıkarılması

21 Ağustos 1909 Darü'l-Fünun-ı Şahane'nin Vezneciler'deki Zeynep Hanım konağına taşınması

17 Aralık 1909 Meclisin açılması

1910 Arnavutlar'ın ayaklanmaları

1910 Dahili gümrüklerin tamamen kaldırılması

1910 Vilayet merkezlerindeki bir kısım idadilerin "lise"ye dönüştürülmeye başlanması; ilk çalgı metodu (Ali Salahi Bey, Kendikendine Ud Öğrenme Usulü, Matbaa-ı Amire).

1911 Sultan Reşad'ın Arnavutlar'ı teskin için Rumeli seyahatine çıkartılması

1911 İtalya'nın Trablusgarp ve Bingazi'ye saldırması ve işgali

1911 Gayri müslim cemaatlerin birleşerek mektepleri konusunda yeni bir düzenleme istemeleri; 78 devirli ilk plaklar (Tanburi Cemil, Orfeon Record)

1911-1912 Osmanlı İtalyan Savaşı

1912 Yeşilköy Hava Uçuş Okulu'nun Açılışı

1912-1913 Balkan devletlerinin Osmanlı-İtalyan Savaşı'ndan istifade etmek istemeleri : Balkan Savaşı

18 Ocak 1912 Meclis-i Meb'usan'ın feshi

25 Mart 1912 Türk Ocaklarının kurulması

18 Nisan 1912 II. Dönem Meclis-i Meb'usan'ın toplanması

18 Nisan 1912 İtalyanlar'ın Rodos, Oniki Ada ve Çanakkale Boğazı'na tecavüzleri

5 Ağustos 1912 II. Dönem Meclis-i Meb'usan'ın feshi

22 Temmuz 1912 Gazi Ahmed Muhtar Paşa hükümeti : Büyük Kabine

Eylül - Ekim 1912 I. Balkan Savaşı

15 Ekim 1912 Trablus ve Bingazi'nin İtalya'ya terki : Ouchy Antlaşması, Rodos ve Oniki Ada'nın İtalya elinde kalması

29 Ekim 1912 Kamil Paşa'nın sadareti

29 Kasım 1912 Arnavutluk'un istiklalini ilan etmesi

1913 Liselerin mevcut idadilerin yerini alması

23 Ocak 1913 Babıali Baskını : Mahmud Şevket Paşa'nın sadareti

13 Mart 1913 Muvakkat İdare-i Umumiyye-i Vilayet Kanunu (kanun meclisten geçmeden yürürlüğe girer)

30 Mayıs 1913 I. Balkan Savaşı'nın sona ermesi

11 Haziran 1913 Sadrazam Mahmud Şevket Paşa'nın öldürülmesi, Said Halim Paşa'nın sadareti

29 Haziran 1913 Balkan devletleri arasında savaş : Osmanlı mirasının paylaşılmasının kanlı kavgası

21 Temmuz 1913 Edirne'nin geri alınması

29 Ağustos 1913 Osmanlı-Bulgar barışı : İstanbul Antlaşması

14 Kasım 1913 Osmanlı-Yunan barışı : Atina Antlaşması

14 Aralık 1913 Osmanlı ordusunun Almanya tarafından ıslahı

1914 Ecnebi postalarının hepsinin kapatılması

1914 Dış ticarette gümrük resmi oranının %15'e çıkarılması

1914 Islah-ı Medaris Nizamnamesi

1914 Diş Hekimleri Mezunin ve Talebe Cemiyeti'nin kurulması; Türk Bilgi Derneği'nin kurulması; Medreset'ül-Hattatin'in kurulması; Dar'ül-Hilafeti'l-Aliyye Medreseleri'nin kurulması; Medresetü'l-Hattatin'in İstanbul'da açılışı; Medresetü'l-Hattatin'in açılışı; İlk resmi müzik ve tiyatro okulu (Darü'l-Elhan)

8 Şubat 1914 Anadolu'da Ermeni talepleri doğrultusunda ıslahatı öngören Osmanlı-Rus Antlaşması ("Muamele")

14 Mayıs 1914 III. Dönem Meslis-i Meb'usan

28 Haziran 1914 Avusturya-Macaristan veliahdının Saraybosna'da öldürülmesi

28 Temmuz 1914 Avusturya Macaristan'ın Sırbistan'a savaş ilanı

1 Ağustos 1914 Almanya'nın Rusya'ya savaş ilanı

2 Ağustos 1914 Meclis-i Meb'usan'ın süresiz tatili (IV. Ve son dönem meclis 12 Ocak 1920'de toplanacak ve 2 Nisan 1920'de İstanbul'un işgali üzerine dağıtılarak mebuslar sürgüne yollanacak)

2 Ağustos 1914 Osmanlı Devleti ile Almanya arasında ittifak antlaşmasının imzalanması

4 Ağustos 1914 Almanya'nın Fransa'ya, İngiltere'nin Almanya'ya savaş ilanı : I. Cihan Savaşı'nın başlaması

10 Ağustos 1914 Alman savaş gemilerinin (Yavuz ve Midilli) Boğazlardan geçmelerine izin verilmesi

9 Eylül 1914 1 Ekim tarihinden geçerli olmak üzere kapitülasyonların kaldırılması

12 Eylül 1914 İnas Darü'l-Fünun'unun kurulması

29 Eylül 1914 İslah-ı Medaris Nizamnamesi'nin yayınlanması

29 Ekim 1914 Karadeniz'e açılan Osmanlı filosunun Rus limanlarını topa tutması

Kasım - Aralık 1914 Enver Paşa kumandasındaki Osmanlı kuvvetlerinin Sarıkamış felaketi

3 Kasım 1914 Rusya'nın Osmanlı Devleti'ne savaş ilanı

5 Kasım 1914 İngiltere ve Fransa'nın Osmanlı Devleti'ne savaş ilanı

11 Kasım 1914 Osmanlı Devleti'nin İtilaf Devletleri'ne savaş ilanı

14 Kasım 1914 Cihad-ı Ekber ilanı

14 Kasım 1914 İnas Sanayi-I Nefise Mektebi'nin açılması

18 Aralık 1914 Mısır'ın İngiltere himayesinde bir "krallık" haline getirilmesi, Osmanlı Devleti'nin hukukuna son verilmesi

1915 Evrak-ı nakdiyye çıkarılması

1915 Gümrük resmi oranının %30'a yükseltilmesi

1915 Mekteb-i Tıbbiye'nin Darü'l-Fünun'a bağlanarak bugünkü İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'ne dönüşmesi

Ocak - Şubat 1915 Cemal Paşa kumandasındaki Osmanlı kuvvetlerinin Mısır seferi : Kanal hezimeti

Ocak - 18 Mart 1915 Müttefiklerin Çanakkale Boğazı'nı geçmeye çalışması : Çanakkale Savaşları

27 Mayıs 1915 Doğu Anadolu'da Ruslar'la işbirliği yapan Ermeni nüfusun iç bölgelere taşınması : Tehcir

1916 Hicaz ve Mekke'nin kaybı

1916 İzmit Dokuma Fabrikası'nın kapanması

1916 Tevhid-i Meskukat Kanunu

1916 Dar'ül-Hilafeti'l-Aliyye Medreseleri üstünde Medresetü'l-Mütehassısın adı altında bir ihtisas medresesi kurulması; İlk Musiki cemiyeti (Darü't-Talim-i Musiki)

1917 Yıldırım Orduları Grubu'nun kurulması

1917 Irak ve Suriye cephelerinin çöküşü

1917 Rusya'da Bolşevik ihtilalinin çıkması ve çarlığın sonu

1917 Cemaat mahkemelerinin kaza yetkisinin kaldırılışı

1917 Hukuk-ı Aile Kararnamesi'nin kabulü

25 Mart 1917 Şer'iyye mahkemelerinin Adliye Nezaretine bağlanması

6 Nisan 1917 Amerika Birleşik Devletleri'nin savaşa iştiraki ve Almanya'ya savaş ilanı

1918 Şam Mekteb-i Tıbbiyesi'nin Beyrut'un işgali neticesinde kapanması; Gazi Ahmed Muhtar Paşa'nın ölümü

3 Mart 1918 Brest Litowsk Antlaşması

3 Temmuz 1918 Sultan Reşad'ın vefatı ve Vahdeddin'in tahta çıkması

2 Ekim 1918 Bulgaristan'ın savaştan çekilmesi

8 Ekim 1918 Sadrazam Talat Paşa'nın istifası, Ahmed İzzet Paşa'nın sadareti

30 Ekim 1918 Mondros Mütarekesi'nin imzalanması

3-4 Kasım 1918 Almanya ve Avusturya'nın savaştan çekilmeleri

8 Kasım 1918 İzzet Paşa'nın istifası ve Tevfik Paşa'nın sadareti

13 Kasım 1918 İtilaf Devletlerinin İstanbul önlerine gelerek şehri teslim almaları

1919 Hukuk-ı Aile Kararnamesi'nin ilgası

1919 İstanbul Darü'l-Fünun-un bir ıslahat programı ile Osmanlı Darü'l-Fünun-u adıyla yeniden canlandırılmaya çalışılması; Harbiye Mektebi'nin adının "Muhtelit Harbiye Mektebi" olması

4 Mart 1919 4 Mart 1919 Damat Ferid Paşa'nın sadareti: Hürriyet ve İtilaf Partisi'nin iktidara geçmesi

15 Mayıs 1919 Yunanlılar'ın İzmir'i işgali ve Batı Anadolu'da ilerlemeleri

19 Mayıs 1919 Mustafa Kemal Paşa'nın İstanbul Hükümeti tarafından Anadolu'ya gönderilmesi

23 Temmuz 1919 Erzurum Kongresi

4 Eylül 1919 Sivas Kongresi

2 Ekim 1919 Damat Ferid'in istifası ve Ali Rıza Paşa'nın sadareti

22 Ekim 1919 Amasya Protokolü

24 Ekim 1919 Çıkarılan yeni bir nizamname ile fakültelere "medrese" denmeye başlanması ve Darü'l-Fünun'un ilmi muhtariyeti haiz olduğunun tasdik edilmesi

29 Kasım 1919 Misak-ı Milli : Milli gaye ve hedeflerin, milli sınırların belirlenerek ilanı

1920 Mektebi Harbiye'nin Ankara'da "Sunuf-ı Muhtelife Zabit Namzetleri Talimgahı" olarak açılması; İnas Darü'l-Fünun-un lağvedilmesi

16 Mart 1920 İtilaf işgal kuvvetlerinin İstanbul'daki resmi binalara girmeleri, meclisin dağıtılması ve kapanması, mebusların Anadolu'ya kaçmaları, ele geçenlerin İngilizler tarafından sürülmesi

5 Nisan 1920 Ferid Paşa'nın sadareti

11 Mayıs 1920 Ferid Paşa hükümetinin Mustafa Kemal'i idama mahkum etmesi ve askerlikten tardı

10 Ağustos 1920 İstanbul Hükümeti'nin Sevr Antlaşması'nı imzalanması

2-3 Aralık 1920 Gümrü Antlaşması'nın imzalanması

1921 Edebiyat ve Fen Fakültelerinde karma eğitime geçilmesi; askeri ve mülki baytar mekteplerinin "Baytar Mekteb-i Alisi" adı altında birleştirilmesi; Salih Zeki'nin ölümü

27 Ocak - 12 Şubat 1921 Londra Konferansı : Anadolu için söz söyleme hakkının Ankara Hükümeti'nde olduğunun tespiti

31 Mart 1921 II. İnönü Zaferi

3 Eylül 1921 Sakarya Meydan Savaşı

20 Eylül 1921 Fransa ile barış

1922 Türk Diş Tabipleri Cemiyeti'nin kurulması; Hukuk ve Tıp Fakültelerinde karma öğretime geçilmesi

27 Ağustos 1922 Büyük Taarruz : işgalci Yunan kuvvetlerinin imhası

30 Ağustos 1922 Büyük Zafer : Yunan Başkumandanı'nın esir edilmesi

9 Eylül 1922 İzmir'in kurtuluşu

11 Ekim 1922 Mudanya Mütarekesi

1 Kasım 1922 Saltanatın ilgası

16 Kasım 1922 Sultan Vahdeddin'in yurtdışına çıkması

16 Kasım 1922 Abdülmecid Efendi'nin halife olarak seçilmesi


 

Kaynak:1- https://ipfs.io/ 2-