Irak Kürdistanındaki Büyük Zap ile Küçük zap arasındaki bölgede olan edyabene’ye kadar uzanan bölgede yaşayan çok büyük bir yezidi Aşiretidir. Günümüzde müslüman olanlarıda mevcuttur. Bu bölgede yaşayan Sorani aşireti tarih sürecinde Daseni aşiretinin geleneksel kan davası düşmanları idi . Yani hep kavgalı idiler. Osmanlı devleti ile her zaman iyi ilişkiler içinde olmuşlardır. 16.yüzyılda Kanuni Sultan Süleyman döneminde Daseni (Dasni veya De’sini) lideri Hüseyin Bey ile Soran Emiri Mir Seyfeddin ile cetin savaşlar yaptı. Osmanlıdan destek alan Hüseyin Bey, Mir Seyfeddini yendi ve Mir seyfeddin Erdalan Beyi Bige Bey’e sığınmak zorunda kaldı. Ancak Bige Bey yardım elini uzatmayınca Mir seyfeddin Tekrar Soran’a dönerek kuvvetlerini toplayıp Hüseyin Bey ile yeniden savaşa girdi ve Hüseyin Bey’I yendi. Bu savaşta Dasni Aşiretinden 5000 kişiyi öldürdü.
Hüseyin bey yeniden aşiretini toplayıp Mir Seyfeddine’ saldırdı ise de bunda başarılı olamadı. Kanuni Sultan Süleyman bu yenilgiden sonra Hüseyin Bey’I İstanbula çağırarak orada ikamet ettirdi ve Hüseyin Bey istanbul’da vefat etti mezarı oradadır.
Daseni Aşireti Miri Mirza bey 1650 yılında Musul valise idi. Daha sonra bu görevden alınarak İstanbula çağrıldı ve burada öldü.
Yezidi inancına tabi olanlar, yezidiliğin Miridxane bölümünde inançlarını sürdürmektedirler.
Kuzey Irak’ın yanısıra Ermenistan ve Gürcistanda da yaşayanlar vardır.
Şerefnameye göre Dasiniler:
Şerefnamede Dasinilerden kısaca şöyle bahseder: Şerefname bu önemli yezidi aşireti hakkında fazlaca açıklamada bulunmamış, ancak, şerefnamenin diğer bölümlerinde Dasni veya Daseni aşireti hakkında çeşitli bilgiler bulunmaktadır. Buna göre, Amediye emirleri Dohuk'u Sancak-ı Dasini'den almışlardır.(Şerefname1) ve 941/1534 yılında Yavuz Sultan Selim, Erbil Sancağını ve bütün Sorhan Vilayetini Yezidilerin Emiri Hüseyin Bey Dasini'ye vermiştir. Daha sonra bu durum Dasiniler ile Sohranlılar arasında kanlı savaşlara neden olmuştur.(Şerefname 1)
DASENİ, DASNİ VEYA DE’SENİ AŞİRETİNİN ÖNEMLİ ŞAHSİYETLERİ
1-Hüseyin Bey:
Kanuni Sultan Süleyman tarafından Hevler (Erbil) hakimliğine atandıktan sonra. Soran imaretini işgal etti. İmaretini geri almak isteyen Seyfeddin'in çabalan sonuç vermeyince Erdelan hakimi Bige Bey'e iltica etti. Ancak, Bige hakimi sultanın korkusundan dolayı Sefeddin'e yardım elini uzatmadı. Emir Seyfeddin bundan ümidini keserek Soran bölgesine geri döndü. Buradaki kabilerle anlaşarak Hüseyin Bey'e karşı savaşmak istedi. Birkaç yıl süren bu savaş, Dasni aşh-etinden beş bin kişinin ölümüne ve Hüseyin Bey'in de yenilmesine mal oldu. Soran imareti ise, tekrar Seyfeddin'in eline geçti. Osmanlı Devleti ise, Hüseyin Bey'i İstanbul'a çağırarak, kötü idaresinden dolayı onu ortadan kaldırdı.
2-Dasni Mirza
Kürt emirlerindenolan Mirza, bir süre Musul Valiliği'ni yaptı. Bu görevden azl edildikten sonra, H.1060 (M. 1650) yılında İstanbul'da öldü.
3-Cemaleddin Ömer (Daseni Cemaleddin Ömer)
Moğol ve Türkmenlerin döneminde yaşayan Cemaleddin Ömer, ünlü bir ses sanatkarıydı. Daseni Kürt Caferzade'nin tomnu, Hıdır'ın da oğludur. Bağdat'ta bir süre müzik dersi verdi. Dürer el-Kaminiye adlı kitapta anlatıldığına göre, babası Hülagu ile birleşmiş. Ancak Hülagu, bir süre sonra kızarak onu öldürmüş.
O zaman daha küçük olan Ömer'i, Şerafeddin Harun el-Cevini satın almış. H.661 (M. 1263) yılında doğmuş olan Ömer, çok çalışarak kendi alanında üstün bir yer edindi. Sonra Şam'a geçerek Tenkez'e en yakın insanlar arasında yer aldı. Daha öncede Mardin padişahları ve Hamat sahibiyle buluşmuştu. Şöhreti,Nasır'a kadar ulaştı. Nasır, onu yanına çağırarak, kendisine maaş bağladı. Cemaleddin Ömer, H.800 (M. 1398) yılında vefet etti. Cemaleddin Ömer, müzikle ilgili çok sayıda kitap yazdı. Tenzil el-zetlup fi îlmi Eddevair ve Dump kitaplanndan bir tanesidir. (Meciletül Alem el-İslami el-Cüz: 3)
Derleme : Memedé Kazım
www.butun-asiretler.blogspot.com.com
Araştırmalarımız sürüyor.İlave ve düzeltmeler yapılacaktır.
Uyarı:Kaynak gösterilmeden ve izin alınmadan, kopyalanamaz, elektronik ortamda kullanılamaz ve kitaplaştırılamaz
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder