..Bozıki veya Bozıkan aşireti, Bitlis geçidi,Dicle,Doğu Toros dağları ile Fırat nehrinin yüksek dağları havzasında yaşayan aşiretlerdendir. Kürt tarihçisi M.E.Zeki Beg bu aşiretin 1931 yılı araştırmalarında 180 aileden müteşekkil Bozıkanlıların nüfusunun yaklaşık 1300 kişi civarında olduğunu yazar, Bidri, Malaşıko ve Küryan aşiretleri ile aynı bölgelerde yaşarlar.
Köken olarak Bozıkiler, Abbasi Hanedanının en önemli vezirlerinden Bermekilerin bir kolu olan Süveydiler'den ayrıldıkları bilinmektedir. Ancak İngiliz Kürdolg ve araştırmacı Bozikilerin arap asıllı oldukları ve Kurmanci ile zaza lehçelerinin dışında kendilerine has bir şive ile arapça konuştuklarını kayd eder.Ayrıca Şeyh Nasureddin'in çizgisinden giderek müslümanlığı çok katı şekilde yaşadıkları dönemde yavuz Sultan Selim'in imzalı fermanı ile Tillo ve Siirt çevresinde bu aileye çok geniş araziler tahsis edildiğini iddia eder.
Dolayısı ile Bozıkiler arap asıllımı, yoksa 240 yıllık bir süre ile Mekke'de yaşayarak araplaşan Süveydilerin bir kolumudur tartışma konusudur.
Dolayısı ile Bozıkiler arap asıllımı, yoksa 240 yıllık bir süre ile Mekke'de yaşayarak araplaşan Süveydilerin bir kolumudur tartışma konusudur.
Bozıki veya Bozıkan isminin Sason ilçesinin 25 km. kuzeyinde bulunan Kaleyolu (Bozikân) köyündeki kaleden geldiği iddia edilse de bunu destekleyecek güvenilir bilgi bulunmamaktadır. Bozıkan Kalesi Bizans dönemine ait olup, bu kale de diğer kaleler gibi 4 yüzyıl yapılarındandır. Doğudan batıya ulaşımı sağlayan ipek yolunun bu bölgesindeki kontrolünü sağlayan bir görev üstlendiği söylenmektedir.
Bozıkanlıların Arap kökenli Bidri aşiretinin bir kolu olan Mala Bozo ile bağlantılarının olup olmadığı net olarak bilinmemektedir. Bu aşiretin en önemli özelliklerinden biride yaşadıkları bölgede içlerinde çok sayıda Hristiyan ve Ermeni kökenlileri barındırmalarıdır.
Bozıkanlıların bağlı olduğu iddia edilen Süveydiler Bermekilerin ilk önceleri Mekke'de yaşayan bir koluydu. Bermeki ailesi islamiyetin yayıldığı dönemde Afganistanın Belh Şehrinde(Bu günkü ismi Mezar-ı Şerif) zerdüştlük inancı ile yaşıyor ve zerdüş tapınağının koruyucuları idi, Tıp ve astronomi alanında zamanın en ileri bilgili halklarındandı., Miladi:637 yılında Saad ibn.Vakkas 'ın komutanlarından ommaye Süleyman tarafından Hindistanı'ın belh şehrinden Önce Şama oradan da Mekke'ye götürülen Bermekilerin bir kolunun Süveyd denilen bir bölgeye yerleştikten sonra Bermekilerden ayrılarak bağımız ve çok büyük bir hanedan olmuşlardır. Süveydilerden Bozıkiler gibi Pazukiler ile Bingöl, Diyarbakır ve Dersim civarlarında bir çok aşiret ayrılmıştır. Sunni olup kırmanci lehçesi konuşanların yanında zazaca konuşanları olduğu gibi şii inancında olanlarda vardır.
Bozıkanlıların Arap kökenli Bidri aşiretinin bir kolu olan Mala Bozo ile bağlantılarının olup olmadığı net olarak bilinmemektedir. Bu aşiretin en önemli özelliklerinden biride yaşadıkları bölgede içlerinde çok sayıda Hristiyan ve Ermeni kökenlileri barındırmalarıdır.
Bozıkanlıların bağlı olduğu iddia edilen Süveydiler Bermekilerin ilk önceleri Mekke'de yaşayan bir koluydu. Bermeki ailesi islamiyetin yayıldığı dönemde Afganistanın Belh Şehrinde(Bu günkü ismi Mezar-ı Şerif) zerdüştlük inancı ile yaşıyor ve zerdüş tapınağının koruyucuları idi, Tıp ve astronomi alanında zamanın en ileri bilgili halklarındandı., Miladi:637 yılında Saad ibn.Vakkas 'ın komutanlarından ommaye Süleyman tarafından Hindistanı'ın belh şehrinden Önce Şama oradan da Mekke'ye götürülen Bermekilerin bir kolunun Süveyd denilen bir bölgeye yerleştikten sonra Bermekilerden ayrılarak bağımız ve çok büyük bir hanedan olmuşlardır. Süveydilerden Bozıkiler gibi Pazukiler ile Bingöl, Diyarbakır ve Dersim civarlarında bir çok aşiret ayrılmıştır. Sunni olup kırmanci lehçesi konuşanların yanında zazaca konuşanları olduğu gibi şii inancında olanlarda vardır.
Bozıkiler tarih boyunca meydana gelen sosyal hareketlerden dolayı bir çok yöreye dağılmışlardır. Önceleri, Hınıs, Malazgirt ve Ağrı ilinin bazı ilçelerine , daha sonra da Oğgan ve Muş yörelerine yayıldılar. Bozıkiler güçlenip bağımsızlıklarını ilan etmek istediler ise de bir çok çarpışmalardan sonra kuzeye sürüldüler. Bir kısmı Tiflis yörelerine, diğer büyük bir kısmı da Eleşkirt taraflarına yerleştiler.Burada gittikçe güçlenerek daha sonra da Beyazıt Paşalığını ellerine geçirdiler. Günümüzde Muş, Bitlis, Ağrı ve Van civarında muhtelif ilçe ve köylerde yaşamaktadırlar.
Derleme: Memedé Kazım
www.semskiasireti.com
Araştırmalarımız sürüyor, ilave ve düzeltmeler yapılacaktır.
UYARI: Bu sitedeki bütün materyallerin her hakkı saklıdır. İzin alınmadan ve kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz ve kopyalamak suretiyle elektronik ortamda kullanılamaz ve kitaplaştırılamaz.
Not:Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir. Yazılan yorumlardan www.semskiasireti.com hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder