AVARLAR

Avarlar, Orta Asya kökenli bir kavimdir. Önce 3.-6. yüzyıllar arasında Asya`da, ardından 6.-9. yüzyıllar arasında Doğu Avrupa`da devlet kurdular. Avrupalıların Avar adını verdiği bu kavmi Çinliler "Juan-Juan" (Cücen), Türkler "Apar" olarak adlandırıyordu. Çin kaynaklarında “Juan Juan”, Arap ve Bizans kaynaklarında Avar olarak adlandırılan bu Türk kavmi, Göktürkçede Apar olarak adlandırılıyordu. Apar adı karşı koyan manasına gelmektedir. Asya Büyük Hunlarına bağlı boylardan doğan doğan bu kabile, Uar ve Kun olmak üzere iki büyük kabileye dayanmaktadır. Avarlar, 6. yüzyıl sonlarında bugünkü Moğolistan, İç Moğolistan ve Koreye kadar olan toprakları içine alan büyük bir devlet kurdular. Bu dönemdeki Türklerin yönetimini üstlendiler. 552 yılında Göktürkler Avar hakimiyetine son verince Avar sülaleleri batıya doğru göçtüler. 558 yılında Sibir Türkleriyle karşılaştılar ve Sibirleri yağmaladılar. Karadenizin kuzeyinden geçerek bugünkü Romanya ve Slovakya topraklarına girdiler. Bizansın boşluğundan yararlanarak Balkanları denetimi altına aldılar. Avarlar veya Sahte Avarların Menşeleri Juan-Juan Devleti’nin 552’de vuku bulan inkırazından sonra, bu büyük imparatorluğun sınırları içerisinde yaşayan muhtelif kavim ve kabilelerin başka yerlere göçe mecbur edildiklerini söylemiştik. Juan-Juanların yerlerine geçen Göktürklerin, Batı istikametindeki nüfuz sahaları genişledikçe, Göktürk Kağanına tâbi olmak istemeyen zümrelerin Batı istikametinde kaçtıkları görülüyor. İşte bunlardan biri, ilk defa 558 yılında Bizans kaynakları tarafından zikredilen Avarlardır. 460-465 yıllarındaki vakalar münasebetiyle “Avarların Sabirleri yerlerinden çıkardıklarını” bir Bizans kaynağından öğrendiğimizi söylemiştik. Bu defa Bizans müverrihlerinden Theophylakt Simokatta bunların hakikî değil “Sahte Avar”, yani “Pseudo Avar” olduklarını kaydetmiştir. Priskus ise, Sabirleri yerlerinden çıkaran “hakiki” Avarlardan bahsetmişti. Şu halde iki cins Avarlar olduğu hatıra gelmektedir. Biri, Juan-Juan dediğimiz Avarlar, diğeri bunların batısında yaşayan başka bir kavim (Theophylakt Simokatta’nın Pseudo Avarları)’dir. 552’deki vakalar neticesinde ya “Hakiki Avarlar” veya bu “Sahte Avarlar” Talas havzasından İdil boyuna kaçmışlardı.
Theophylakt Simokatta’nın dediğine göre “Sahte Avarlar”ın hakiki adları Warkhonitlerdi. Bu ad, reisleri olan iki başbuğun, Uar ve Honi simlerinden neşet etmişti. Bazı müdekkiker bu isimde ayrı ayrı iki kabile olduğunu zannediyorlar: Uar (War) ve Honi: bunlardan ilkinin “Avar”ile ilgisi olduğu görülüyor. Fakat Eftalitlerin de Kafkaslarda War adlı bir kabilesi olması meselesi işi karıştırıyor. Warkhonit’in tek bir kavim olduğunu kabul edenler de vardır. Bu kavim 558 yıllarına doğru Şimalî Kafkasya’da görününce, Asya’da büyük imparatorluk kurmuş olan Juan-Juanlar, “Avarlar” addedilmişlerdi.
Bundan dolayı temasa geldikleri her zümreyi korkuya düşürmüşlerdi. Bu vaziyet onların işlerine geldiğinden “Avar” adını benimsemiş oldukları iddia edilmektedir. Bunu müteakip onlar Bizans ve Avrupa kaynaklarında hep Avar adı ile zikredileceklerdir. Bu suretle “Avar”ların adı meselesi epey karışık görülüyor. Mamafih 558’de Avrupa sınırlarına gelen bu kavmin hemencik “Avar” adı ile tanınması, Priskus’un daha 465 tarihlerinde, Avarların Barköl çevresine gelmiş olduklarını bildirmesi bunlarla Juan Juanların aynı oldukları görüşünü kuvvetlendirmektedir: 552’den sonra, Göktürklerin hâkimiyetini tanımak istemeyen bir zümrenin öteden beri hükümranlık hakkına mâlik bir zümre olması lazım gelir. Nitekim Göktürklerin Batı kısmı kağanı İstemi,Bizans elçisi Zemarch’a “Avarların Türk hâkimiyetinden kaçtıklarını” beyan etmişti: bu kayıt da Avrupa Avarlarının Juan-Juanlar ile ilgilerini gösterir mahiyettedir.
Başka bir Araştırma:
Göktürkler tarafından yerlerinden edilen Avarlar,(560- 805) önlerine çıkan Sibirleri sürerek Kafkasya bölgesine ulaştılar.
560 yılında Macaristan merkez olmak üzere büyük bir devlet kurdular. Bu tarihte Avarların başında Bayan Han bulunuyordu. Bayan Han döneminde Franklar yenilgiye uğratıldı. Bizans topraklarına girilerek Sırbistan ve Makedonya`daki sınır kaleleri ele geçirildi. 592 yılında İstanbul`u kuşatmak için Çorluya gelen Bayan Han, Bizansta büyük endişeye yol açtı.
Avarlar, 619 ve 626 yılında İstanbulu iki kez kuşattılar. 2. kuşatmayı Sasanilerle ortaklaşa yapmışlardır.
750 yıllarında zayıflayan devlette, Türk soylu Bulgarlar Balkanlara geldiler ve bugünkü Bulgaristanın temelini attılar. 791 yılında Şarlman`ın karşısında başarısız oldular. Tuna havzasını Slavlara kaptırdılar. Avarların bir kısmı hristiyanlığı kabul ederek Slavlaştılar; bir kısmı Bulgarlara katıldılar. Bir kısmıda diğer Türk boylarının içine karıştılar. Bir kısmıda Bizanslılar tarafından askeri amaçla alındılar.
Bayan Han 565`te tahta çıkan Bayan Kağan döneminde Avarlar güçlerinin zirvesine ulaştılar. Bayan Kağan 568`de Macaristan`ın tümünü ele geçirdi. Burada yaklaşık 250 yıl ayakta kalacak olan Avar İmparatorluğu`nu kurdu. Belgrad`ı da alarak Tuna kıyılarını yağmaladı.Bizansı art arda yenilgiye uğrattı.
Orta Avrupa`da 7. yüzyılda da üstünlüğünü sürdüren Avarlar, 617 ve 626 yıllarında iki kez Bizans`ın merkezini (İstanbul) kuşattılar. Ama bu kuşatmalardan bir sonuç alamadan döndüler. 8. yüzyılda egemenlikleri altındaki kavimlerin ayaklanmaları, Avarların zayıflamalarına yol açtı.

Devlet yapısı ve ordu

Devletin başında kağan adı verilen bir hükümdar vardı. Avarlar kendilerine bağladıkları kavimleri sınır bölgelerine yerleştiriyorlardı. Avarlarda devlet örgütlenmesi tümüyle askeri temellere dayanıyordu. Avar ordusu atlı ve yaya birliklerinden oluşuyordu. Atlı birlikleri Avarlardan, yaya birlikleri ise Avarlara bağlı Slavlar, Germenler gibi Avrupalı kavimlerden kurulmuştu.

Din

Avarların dini Gök Tanrı dini idi. Daha sonra dinleri Müslümanlığa dönüşmüştür.

Avar Kağanları ve Bilinen İmparatorları :

Bayan Kağan (565 - 602)

Tudun I (791 - 803)
Zodan (803 - 805)
Thedorus (805 - ?)
Abraham (? - ?)
Tudun II (? - 835)

Egemenlik Alanı

Kapladığı Alan: Volga`dan bütün Macaristan`a kadar olan saha ile Güney Rusya ve Eflak Boğdan bölgeleri. Finlandiya kıyıları.

Avarların Türk ve Dünya tarihine katkıları:
Germen ve Slav kavimlerinin tarihi yapısını etkilediler.
İki kez İstanbulu kuşattılar.İlk İstanbul`u kuşatan Türk imparatorluğudur.
200 yıllık egemenlik kuran Avarlar, Slav halkları üzerinde etkili oldular ve Slav boylarını tuna boylarına ve Balkanlara yerleştirdiler.
Bugünkü slav toplulukların oluşmasında temel rol oynamışlardır. Orta Avrupa ve Doğu Avrupanın etnik yapısı ortaya çıkmıştır.
Slav devletleri, devlet teşkilatlanmalarını ve askeri örgütlenmelerini Avarlardan öğrenmişlerdir.
Özellikle süvari okçularının savaşlarda büyük avantaj kazanmasını sağlayan üzengiyi Avrupa`ya getirmişlerdir. Germen kavimleri bir müdder Avar etkisinde kalmıştır. Günümüzde yapılan bazı araştırmalar Slovenlerin, Hırvatların ve Slovakların atalarının Avarlar olduğuna yöneliktir.

kaynak: Kısmen Türkçebilgi.com